بۆرا بۆرا

بۆرا بۆرا
بۆرا بۆرا
بەشێکە لە	Society Islands
ناو بە زمانی فەرمی	Porapora
وڵات	فەڕەنسا
دابەشکاریی کارگێڕی	French Polynesia
ناوچەی کاتی	UTC−10:00
ناوچەی جوگرافی	Society Islands
پۆتانی شوێن	١٦°٢٩′٤٠″S ١٥١°٤٤′١١″W
دانیشتووان	١٠٬٦٠٥
بەرزی لە ئاستی دەریا	٧٢٧ مەتر
خوشکەشارەکان	Baden-Baden
کاتی دۆزینەوە	١ی کانوونی دووەمی ١٧٢٢
ڕووبەر	٣٠٫٥٥ کیلۆمەتر چوارگۆشە
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

بۆرا بۆرا دوورگەیەکە لە لیوارد، کە بەشێک لە ئەنجلاگۆی کۆمەڵگەیی لە پۆلینیزیای فەڕەنسی لە زەریای ھێمن پێکدێنێت. دوورگەکە دەکەوێتە ٢٣٠ کیلۆمەتری باکووری ڕۆژاوای شاری بابیتی، کە بە دەریاچەیەک و بەربەستێکی دەریایی دەورەدراوە، دوورگەکە پێکھاتووە لە پاشماوەی گڕکانە خامۆشەکان کە بەرز دەبنەوە بۆ دوو لووتکە، چیای بەھیا و چیای ئۆیتمانو، کە بەرزترین بەرزایی لە دوورگەکە دەگاتە ٧٢٧مەتر.

چڕی دانیشتووانی ھەرێمی ڤیتەبی لە مانگی ئابی ساڵی ٢٠٠٧دا لە لای ڕۆژاوای دوورگەکە چڕبووەوە و کۆی گشتی ژمارەی دانیشتووانی ٨٨٨٠ کەسە و بەرھەمەکانی دوورگەکە بە زۆری سنووردارن بە بەرھەمی دەریایی و بەروبوومی داری نارگۆڵ و میوە.^[١]

ناونانی

ناوی ڕەسەنی دوورگەکە. لە زمانی تەھیتیان پۆرا پۆرە خواستراوە بە واتای: یەکەم لەدایکبوون دێت.^[٢]

جوگرافیا

بۆرا بۆرا لە کۆمەڵێک دوورگە پێکھاتووە؛ بۆرا بۆرا دوورگەی سەرەکی ئەم کۆمەڵە دوورگانەیە و دوورگەکانی دیکەی وەک دوورگەی تاپی ڕیف و ئەتۆل ئەتۆل ھەیە ھەروەھا شوێنی جوگرافی دوورگەکانی بۆرا بۆرا بە دوورگەی باکووری کەنارەکانی ئەتول کۆڕاڵی دیاری کراوە و ھیچ دانیشتووانێکی ڕاستەقینە لە دوورگەکانی تاپی و ئەتۆلدا ناژین، بەڵام کرێکاران دێن بۆ دروێنەکردنی کۆرگەکان.^[٣]

کارگێری

دوورگەکە لە باری کارگێرییەوە بە یەک بازنەی شارەوانی دادەنرێت کە سەر بە پۆلینیزیای فەڕەنسی و سەر بە ناوچەی دوورگەکانی لیواردە. شارەوانی بۆرا بۆرا لە دوورگەی بۆرا بۆرا پێکھاتووە لەگەڵ دوورگەکانی دیکە کە خەڵک لەسەری دەژین، تاپی و ئەتۆل کە دەکەوێتە باکووری بۆرا بۆرا، دوورگەیەکن کە دانیشتووانێکی ھەمیشەیی نییە بەڵام بە شێوەی خولیی نزیکەی ٥٠ کرێکار سەردانی دەکەن بۆ ئەوەی میوەی بەروبوومی ناڕگیان بچنەوە.

مێژوو

ئەپڵ ئاوبێرت دۆپیت تاورس لە ٩ی ئەیلوولی ١٨٤٢ دەستی بەسەر ئەرخەپێڵی تاھیتی دا گرت.

یەکەم کەس کە لە دوورگەکە جێگیر بوو پۆلێنسییەکان بوون لە دەوروبەری سەدەی ٤ی زایینی کە پێی دەوترێت فافاو یەکەم کەس کە دوورگەکەی بینی جاکوب ڕۆگگڤینی ئەورووپی بوو لە ساڵی ١٧٢٢ کەواتە دۆزەرەوە جەیمس کوک بوو لە ساڵی ١٧٦٩ لە ساڵی ١٨٢٠ کۆمەڵەی میشنەری لەندەن گەیشتنە دوورگەکە. لە ساڵی ١٨٤٢ بۆرا بۆرا بوو بە بەشێک لە ناوچەکانی فەرەنسا و تا ئەمڕۆ بەم شێوەیە ماوەتەوە. جەنگی جیھانی دووەم دوای ڕووداوەکانی ٧ی کانوونی یەکەمی ١٩٤١، دوای ھێرشکردنە سەر پێرل ھاربۆر لەلایەن ژاپۆنەوە و ھاتنەناوەوەی ئەمریکا بۆ جەنگی جیھانی دووەم بۆرا بۆرا وەک بنکەی زەریای ھێمنی باشوور دەستنیشان کرا بۆ مەبەستی سەربازی، لەو شوێنەدا وەک کۆگایەکی نەوت و فڕۆکەخانە و بنکەی دەریایی بەکارھێنرا و قەڵایەکی بەرگریکاریی دروست کرا کە بە ئۆپەراسیۆنی بۆبکات ناسراوە، کە نۆ کەشتی سەربازی و ٢٠ ھەزار تەن ھەروەھا حەوت چەکی دەریایی گەورە لە خاڵە ستراتیژییەکانی دوورگەکە دانرابوون بۆ پاراستنیان لە دژی ھەر ھێرشێکی سەربازی لەناکاو.^[٤]

ئابووری

یەکێک لە کەناراوەکانی

ئابووری سەرەکی دوورگەکە بریتییە لە گەشت و گوزار.

دانیشتووان

ھەرچەندە فەرەنسی و تاھیتی گرنگترین زمانن کە لەلایەن دانیشتووانەکەیەوە قسەیان پێ دەکرێت، بەڵام بە گشتی لەگەڵ چەند گەشتیارێک کە بە گشتی ئینگلیزی بەکاردێنن، زۆربەی سەردانکەرانی بۆرا بۆرا ئەمریکی، ژاپۆنی یان ئەورووپین گواستنەوەی گشتی لە دوورگەکە سنووردارە، لە نیو ڕێگای پاسێک پێک دێت کە لە دوورگەکە دەڕوات، نزیکەی ھەموو کاتژمێرێک دەگەڕێنەوە. پاسکیلەکان شێوازی گواستنەوە گونجاوترن. ھەروەھا لە ڤەیتەپی ترومبێلێکی بچووکی خۆش ھەیە بۆ کرێ. بۆرا بۆرا گونجێندراوە بۆ فڕین و مەلەکردن لە ناو دەریاچەکە و دەوروبەری. چەندین جۆری کوسە و تیشک لە جەستەی ئاوی دەوروبەری نیشتەجێن. چەند بەکارھێنەرێکی شیردەر لە دوورگەکە بۆ توێژینەوەیەکی مەمکی مێمێری بۆ ماتا بۆ شیردەر و شیردان پێشکەش دەکەن.