ئەلجەزیرە بەڵگەنامەیی
کەناڵی جەزیرەی بەڵگەنامەیی کەناڵی دۆکیۆمێنتاریی ئەلجەزیرە کە سەر بە کەناڵی هەواڵی بەناوبانگی جەزیرەیە، سروشتێکی تایبەتی هەیە بەو پێیەی یەکێکە لە یەکەم کەناڵەکانی بواری ڕۆشنبیری خۆی، لە ١ی ١ی ٢٠٠٧ دامەزرا و دەستیپێکرد، وە ماڵپەڕەکەی کراوەتەوە دوو ساڵ دواتر لە ١ی ١ی ٢٠٠٩، زۆر بابەتی دیکۆمێنتاری بە چەندین شێوە پەخش دەکات، وەک: کەناڵی جەزیرە یەکێک لە گەورەترین کتێبخانەکانی بەڵگەنامەی بینراوی هەیە لە جیهاندا، هەربۆیە بڵاوکردنەوەی کەناڵەکە بەهۆی زۆر هۆکارەوە زۆر بەناوبانگ بوو.
سەرچاوە و سەرەتا
دەستکاریکەناڵی دیکۆمێنتاریی ئەلجەزیرە یەکێکە لە لقەکانی تۆڕی ئەلجەزیرە، لە ١ی ١ی ٢٠٠٧ دەستیپێکردووە، کەناڵێکی ڕۆشنبیرییە تایبەتمەندە بە نمایشکردنی فیلمی دۆکیۆمێنتاری. یەکەمین لە جۆری خۆی لە جیهانی عەرەبی زماندا و لە بەرژەوەندییەکی بنەڕەتییەوە سەرچاوە دەگرێت لە مرۆڤەکان و ژینگەی ژیانیان و کارلێکی نێوانیان.
ئامانج
دەستکاریئەم کەناڵە ئامانجی پێشکەشکردنی بەرنامەی ڕۆشنبیری و دۆکیۆمێنتارییە بۆ بینەری عەرەب کە بابەتی جۆراوجۆر لە بوارەکانی زانست، مێژوو، سیاسەت، ئەدەب و هونەر بە درێژایی کاتژمێر دەگوازێتەوە، ئەم کەناڵە ئامانجی ئەوەیە نزیکەی ١٥%ی ئەو شتانە بەرهەم بهێنێت کە نمایشی دەکات، لەگەڵ ئەوەشدا ئەم ڕێژەیە بەرز دەبێتەوە بۆ ٢٠% لە ئایندەیەکی نزیکدا، سەبارەت بە باقییەکەی تریش کەناڵەکە پشت بە وەرگێڕانی بەرنامە نێودەوڵەتییەکانی دیکە دەبەستێت (نەک تەنها ئەوروپی و ئەمریکی). کەناڵەکە ئامادەیی خۆی دەربڕیوە بۆ پاڵپشتیکردنی فۆتۆگرافەر و دەرهێنەرانی عەرەبی و بیانی لە سەرانسەری جیهان بە لێهاتوویی سەلمێنراو لە بواری فیلمی دۆکیۆمێنتاریدا بۆ ئەوەی هەوڵبدەن بەرهەمەکانیان لەسەر شاشەکانی بڵاوبکەنەوە، هەروەها بەشی بەرهەمهێنانی کەناڵەکە ئامانجی ئەوەیە بەرهەمهێنەران ڕاسپێرێت بۆ بەرهەمهێنانی فیلمی دیکۆمێنتاریی کوالیتی بەرز لە هەموو جیهانەوە دەربارەی مرۆڤ و ژینگەکەی و کارلێکی نێوانیان، بە ئامانجی ئەوەی بینەر بخاتە ناو دڵی ڕووداو و چیرۆکە سەرنجڕاکێش و ورووژێنەرەکانەوە، ئەمەش بۆ دۆزینەوە و پشتگیریکردنە لە هاوکاری لەگەڵ پێشەنگەکانی بەرهەمهێنانی بەڵگەنامەیی بۆ یارمەتیدانی دروستکردنی پیشەسازییەکی بەڵگەنامەیی لە وڵاتە جیاوازەکانی جیهان، ئەم فیلمانە دەبێ بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش و ورووژێنەر وێنەیەکی پانۆرامای گشتگیر لە پرسەکانی بەرژەوەندی عەرەب بدەن.
بەڵام ئامانجی سەرەکی کەناڵەکە دەمێنێتەوە بۆ بڵاوکردنەوەی کولتوری دۆکیۆمێنتاری لە جیهانی زمانی عەرەبیدا، پەروەردەکردنی دروستکەر و دروستکەرەکانی، هەروەها دروستکردنی پیشەسازییەکی دۆکیۆمێنتاری، بەدوای هاوبەشییەکی ڕاستەقینەدا دەگەڕێت لەگەڵ پێشەنگەکانی لە سەرانسەری جیهاندا بە هیوای بۆ گەیشتن بە میدیایەکی دیکۆمێنتاریی جیاواز کە خزمەتی مرۆڤ و دەوروبەرەکەی بکات بە دیدێکی شارستانی بە پەیام و ڕۆحێک کە هیوا بڵاو بکاتەوە و ڕۆشنبیری بڵاو بکاتەوە.پەیوەندی لە نێوان گەلان و شارستانیەتەکاندا.
هەروەها کەناڵی دیکۆمێنتاریی ئەلجەزیرە کاردەکات بۆ ئەوەی ببێتە ئەو پەنجەرەیە کە بینەرانی عەرەب و عەرەبی زمانەکەی، لە هەر شوێنێک بن، بتوانن سەیری جیهان بکەن و ئەویتر ببینن، هەرکەسێک بن، هەروەها خۆیان لەسەر هەمان شاشە ببینن، فێری جیهان بن لە دەوروبەریان و لە هەمان کاتدا پاراستنی ناسنامە و کولتوور و شارستانیەتیان.
بیرۆکە و دیدگا
دەستکاریبیرۆکەی ئەم کەناڵە لەوەوە سەرچاوەی گرتووە کە کەناڵی جەزیرە خاوەنی یەکێک لە گەورەترین کتێبخانە دیکۆمێنتارییە بینراوەکانی جیهانە، بەمەبەستی پێشکەشکردنی گەنجینەی دیکۆمێنتاری فۆتۆگرافی گرنگ لە ژیانی نەتەوەی عەرەب و جیهاندا بە بینەر. دیدگای کەناڵی دیکۆمێنتاریی ئەلجەزیرە لەگەڵ ئەو دیدە گشتییەی تۆڕی ئەلجەزیرە دامەزراندووە، کە ئاهەنگ دەگێڕێت بۆ مرۆڤ و لە ناوەندەکەیدا دادەنێت و لەڕێگەی وشە و وێنەوە لایەنگری لە پرسەکانیدا دەکات. بەو پێیەی فیلمی دیکۆمێنتاریی ئەلجەزیرە بە زمانی عەرەبی قسە دەکات، بە پلەی یەکەم گرنگی بە بینەری عەرەب دەدات لە هەر شوێنێک بێت، و هەوڵدەدات لە ڕێگەی بەرهەمهێنانی فیلمی دیکۆمێنتاری و چالاکییە جۆراوجۆرەکانییەوە، خزمەتگوزارییەکی کات بەسەربردن پێشکەش بکات کە لە نزیکەوە پەیوەندی بە بەها مرۆیی و کولتوورییەکانەوە هەبێت کە ڕێز لە بینەر دەگرێت، و پابەندە بە کۆدی شەرەفی ڕۆژنامەوانی شاشەی دۆکیۆمێنتاریی ئەلجەزیرە چوار لایەن لەخۆدەگرێت: زانیاری، پەروەردەیی، کولتووری، هونەری، قووڵایی کات بەسەربردنە.
- زانیاری: پێدانی زانیاری نوێ بە بینەران لەو بوارانەی کە لە فیلمەکاندا لێکۆڵینەوەیان لەسەر دەکرێت.
- هۆشیاری: بەشداریکردن لە پەرەپێدانی هۆشیاری کولتووری و شارستانی بینەر و بەشداریکردن لە دامەزراندنی ناسنامەی خۆی کە لە کولتوور و میراتەکەیەوە سەرچاوە دەگرێت.
- ڕۆشنبیری: هۆشیارکردنەوەی ئەویتر و ئەو جیهان و بیرۆکە و سیاسەت و ئایین و پێشهاتانەی کە لە سەرانسەری خەڵکدا لەم جیهانە خێرادا دەگوزەرێن.
- هونەری: ئەمەش ئەو فۆرمولەکردنی هونەری و کوالیتی نێودەوڵەتییە کە پێویستە لەو فیلمانەی کە نیشانی دەدەین بۆ ڕێزگرتن لە سەلیقەی بینراو و جوانکاریی بینەر و هەروەها بۆ ڕێزگرتن لە ستانداردە هونەریەکانی سروشتی ئەم جۆرە هونەرە بەڵگەنامەییە.
- چێژ وەرگرتن: بەرزکردنەوەی ئاستی ئەو بەرهەمەیە کە وەک فیلم پێشکەش دەکرێت بۆ ئەوەی دۆخی بینین وەک حاڵەتێکی چێژبەخش بمێنێتەوە بۆ هەموو کەسێک کە سەیری فیلمە دیکۆمێنتارییەکە دەکات.
ماڵپەر
دەستکاریلە ساڵی ٢٠٠٩ کەناڵی دیکۆمێنتاریی ئەلجەزیرە، ماڵپەڕی خۆی دەستپێکرد.[١]
سەرچاوە
دەستکاریبەستەری دەرەکی
دەستکاری| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئەلجەزیرە بەڵگەنامەیی تێدایە. |
