Symbol Examples Description
A
[a] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) German Mann For many English speakers, the first part of the ow sound in cow. Found in some dialects of English in cat or father.
[ä] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Mandarin 他 tā, American English ah, Spanish casa, French patte
[] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) German Aachen, French gare Long [a].
[ɐ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) RP cut, German Kaiserslautern (In transcriptions of English, [ɐ] is usually written داڕێژە:Angle bracket.)
[ɑ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Finnish Linna, Dutch bad
[ɑː] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) RP father, French pâte Long [ɑ].
[ɑ̃] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French Caen, sans, temps Nasalized [ɑ].
[ɒ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) RP cot Like [ɑ], but with the lips slightly rounded.
[ʌ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) American English cut Like [ɔ], but without the lips being rounded. (When داڕێژە:Angle bracket is used for English, it may really be [ɐ] or [ɜ].)
[æ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) RP cat
B
[b] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English babble
[ɓ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Swahili bwana Like a [b] said with a gulp. See implosive consonants.
[β] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Spanish la Bamba, Kinyarwanda abana "children" Like [b], but with the lips not quite touching.
C
[c] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Turkish kebap "kebab", Czech stín "shadow", Romanian cameră "room"Greek και "and" Between English tune (RP) and cute. Sometimes used instead for [tʃ] in languages like Hindi.
[ç] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) German Ich More of a y-coloration (more palatal) than [x]. Some English speakers have a similar sound in huge. To produce this sound, try whispering loudly the word "ye" as in "Hear ye!".
[ɕ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Mandarin 西安 Xi'an, Polish ściana More y-like than [ʃ]; something like English she.
[ɔ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under O
D
[d] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English dad
[ɗ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Swahili Dodoma Like [d] said with a gulp.
[ɖ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) American English harder Like [d] with the tongue curled or pulled back.
[ð] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English the, bathe
[dz]1 (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English adds, Italian zero
[]1 (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English judge
[]1 (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Polish niewiedź "bear" Like [dʒ], but with more of a y-sound.
[]1 (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Polish em "jam" Like [dʒ] with the tongue curled or pulled back.
E
[e] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Spanish fe; French clé
[] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) German Klee Long [e]. Similar to English hey, before the y sets in.
[ɘ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Australian English bird
[ə] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English above, Hindi ठग [ʈʰəɡ] (thug) "thief" (Only occurs in English when not stressed.)
[ɚ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) American English runner
[ɛ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English bet
[ɛ̃] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French Saint-Étienne, vin, main Nasalized [ɛ].
[ɜ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) RP bird (long)
[ɝ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) American English bird
F
[f] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English fun
[ɟ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under J
[ʄ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under J
G
[ɡ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English gag (Should look like . No different from a Latin "g")
[ɠ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Swahili Uganda Like [ɡ] said with a gulp.
[ɢ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Like [ɡ], but further back, in the throat. Found in Persian and some Arabic dialects for /q/, as in Muammar Gaddafi.
[ʒ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under Z English beige.
H
[h] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) American English house
[ɦ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English ahead, when said quickly.
[ʰ] The extra puff of air in English top [tʰɒp] compared to stop [stɒp], or to French or Spanish [t].
[ħ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Arabic ‏مُحَمَّدMuhammad Far down in the throat, like [h], but stronger.
[ɥ] see under Y
[ɮ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under L
I
[i] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French ville, Spanish Valladolid
[] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English sea Long [i].
[ɪ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English sit
[ɨ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Russian ты "you" Often used for unstressed English roses.
J
[j] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English yes, hallelujah, German Junge
[ʲ] Russian Ленин [ˈlʲenʲɪn] Indicates a sound is more y-like.
[ʝ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Spanish cayo (some dialects) Like [j], but stronger.
[ɟ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Turkish gör "see", Czech díra "hole" Between English dew (RP) and argue. Sometimes used instead for [dʒ] in languages like Hindi.
[ʄ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Swahili jambo Like [ɟ] said with a gulp.
K
[k] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English kick, skip
L
[l] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English leaf
[ɫ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English wool
Russian малый [ˈmɑɫɨj] "small"
"Dark" el.
[ɬ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Welsh llwyd [ɬʊɪd] "grey"
Zulu hlala [ɬaːla] "sit"
By touching roof of mouth with tongue and giving a quick breath out. Found in Welsh placenames like Llangollen and Llanelli and Nelson Mandela's Xhosa name Rolihlahla.
[ɭ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Like [l] with the tongue curled or pulled back.
[ɺ] A flapped [l], like [l] and [ɾ] said together.
[ɮ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Zulu dla "eat" Rather like [l] and [ʒ], or [l] and [ð], said together.
M
[m] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English mime
[ɱ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English symphony Like [m], but lips touch teeth as they do in [f].
[ɯ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under W
[ʍ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under W
N
[n] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English nun
[ŋ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English sing, Māori nga
[ɲ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Spanish Peña, French champagne Rather like English canyon (/nj/ said quickly).
[ɳ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Hindi वरुण [ʋəruɳ] Varuna Like [n] with the tongue curled or pulled back.
[ɴ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Castilian Spanish Don Juan [doɴˈχwan] Like [ŋ], but further back, in the throat.
O
[o] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Spanish no, French eau
[] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) German Boden, French Vosges Long [o]. Somewhat reminiscent of English no.
[ɔ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) German Oldenburg, French Garonne
[ɔː] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) RP law, French Limoges Long [ɔ].
[ɔ̃] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French Lyon, son Nasalized [ɔ].
[ø] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French feu, bœufs Like [e], but with the lips rounded like [o].
[øː] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) German Goethe, French Dle, neutre Long [ø].
[ɵ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Swedish dum Halfway between [o] and [ø]. Similar to [ʊ] but with the tongue slightly more down and front.
[œ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French bœuf, seul, German Göttingen Like [ɛ], but with the lips rounded like [ɔ].
[œː] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French œuvre, heure Long [œ].
[œ̃] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French brun, parfum Nasalized [œ].
[θ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under Others
[ɸ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under Others
P
[p] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English pip
Q
[q] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Arabic ‏قُرْآنQur’ān Like [k], but further back, in the throat.
R
[r] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Spanish perro, Scots borrow "Rolled R". (Often used for other rhotics, such as English [ɹ], when there's no ambiguity.)
[ɾ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Spanish pero, Tagalog daliri, Malay kabar, American English kitty/kiddie "Flapped R".
[ʀ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Dutch rood and German rot (some speakers) A trill in the back of the throat. Found for /r/ in some conservative registers of French.
[ɽ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Hindi साड़ी [sɑːɽiː] "sari" Like flapped [ɾ], but with the tongue curled back.
[ɹ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) RP borrow
[ɻ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Mandarin 人民日报 Rénmín Rìbào "People's Daily", American English borrow, butter Like [ɹ], but with the tongue curled or pulled back, as pronounced by many English speakers.
[ʁ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French Paris, German Riemann Said back in the throat, but not trilled.
S
[s] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English sass
[ʃ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English shoe
[ʂ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Mandarin 少林 (Shàolín), Russian Пушкин (Pushkin) Acoustically similar to [ʃ], but with the tongue curled or pulled back.
T
[t] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English tot, stop
[ʈ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Hindi ठग [ʈʰəɡ] (thug) "thief" Like [t], but with the tongue curled or pulled back.
[ts]2 (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English cats, Russian царь tsar
[]2 (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English church
[]2 (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Mandarin 北京 سەبارەت بەم پەڕگەیە Běijīng, Polish ciebie "you" Like [tʃ], but with more of a y-sound.
[]2 (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Mandarin 真正 zhēnzhèng, Polish czas Like [tʃ] with the tongue curled or pulled back.
U
[u] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French vous "you"
[] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French Rocquencourt, German Schumacher, close to RP food Long [u].
[ʊ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English foot, German Bundesrepublik
[ʉ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Australian English food (long) Like [ɨ], but with the lips rounded as for [u].
[ɥ] see under Y
[ɯ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under W
V
[v] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English verve
[ʋ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Hindi वरुण [ʋəruɳə] "Varuna" Between [v] and [w]. Used by some Germans and Russians for v/w, and by some speakers of British English for r.
[ɤ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under Y
[ɣ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under Y
[ʌ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under A
W
[w] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English wow
[ʷ] English rain [ɹʷeɪn] Indicates a sound has lip rounding, quick.
[ʍ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) what (some dialects) like [h] and [w] said together
[ɯ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Turkish kayık "caïque", Scottish Gaelic gaol Like [u], but with the lips flat; something like [ʊ].
[ɰ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Spanish agua
X
[x] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Scottish English loch, German Bach, Russian хороший [xɐˈroʂɨj] "good", Spanish joven between [k] and [h]
[χ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) northern Standard Dutch Scheveningen, Castilian Spanish Don Juan [doɴˈχwan] Like [x], but further back, in the throat. Some German and Arabic speakers have [χ] for [x].
Y
[y] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) French rue Like [i], but with the lips rounded as for [u].
[] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) German Bülow, French sûr Long [y].
[ʏ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) German Düsseldorf Like [ɪ], but with the lips rounded as for [ʊ].
[ɣ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Arabic ‏غَالِيghālī and Swahili ghali "expensive", Spanish suegro Sounds rather like French [ʁ] or between [ɡ] and [h].
[ɤ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Mandarin 河南 Hénán, Scottish Gaelic taigh Like [o] but without the lips rounded, something like a cross of [ʊ] and [ʌ].
[ʎ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Italian tagliatelle Like [l], but more y-like. Rather like English volume.
[ɥ] French lui Like [j] and [w] said together.
Z
[z] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English zoo
[ʒ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English vision, French journal
[ʑ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) formal Russian жжёшь [ʑːoʂ] "you burn", Polish źle More y-like than [ʒ], something like beigey.
[ʐ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Russian жир "fat" Like [ʒ] with the tongue curled or pulled back.
[ɮ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) see under L
Others
[θ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English thigh, bath
[ɸ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Japanese 富士 [ɸɯdʑi] Fuji, Māori [ˌɸaːɾeːˈnuiː] wharenui Like [p], but with the lips not quite touching
[ʔ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English uh-oh, Hawaii, German die Angst The 'glottal stop', a catch in the breath. For some people, found in button [ˈbʌʔn̩], or between vowels across words: Deus ex machina [ˌdeɪəsˌʔɛksˈmɑːkɪnə]; in some nonstandard dialects, in a apple [əˈʔæpl̩].
[ʕ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Arabic ‏عَرَبِيّʻarabī "Arabic" A light sound deep in the throat.
[ǀ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English tsk-tsk! or tut-tut!, Zulu icici "earring" (The English click used for disapproval.) Several distinct sounds, written as digraphs, including [kǀ], [ɡǀ], [ŋǀ]. The Zimbabwean MP Ncube has this click in his name, as did Cetshwayo.
[ǁ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) English tchick! tchick!, Zulu ixoxo "frog" (The English click used to urge on a horse.) Several distinct sounds, written as digraphs, including [kǁ], [ɡǁ], [ŋǁ]. Found in the name of the Xhosa.
[ǃ] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) Zulu iqaqa "polecat" (The English click used to imitate the trotting of a horse.) A hollow popping sound, like a cork pulled from a bottle. Several distinct sounds, written as digraphs, including [kǃ], [ɡǃ], [ŋǃ].
  • ^1 ^2 These symbols are officially written with a tie linking them (e.g. t͡ʃ), and are also sometimes written as single characters (e.g. ʧ) though the latter convention is no longer official. They are written without ligatures here to ensure correct display in all browsers.