کۆشکی شاھانەی ئۆسلۆ

کۆشکی شاهانە (بە نەرویجی: Slottet یان Det kongelige slott) لە ئۆسلۆ لە نیوەی یەکەمی سەدەی نۆزدەهەمدا وەک شوێنی نیشتەجێبوونی نەرویجی شا چارڵز سێیەم جۆن کە لەدایکبووی فەرەنسی بوو، کە وەک پاشای نەرویج و سوید حوکمڕانی دەکرد. کۆشکەکە شوێنی نیشتەجێبوونی فەرمی پاشای ئێستای نەرویجە لە کاتێکدا شازادەی جێنشین لە شاری سکاوگوم لە شاری ئاسکێر لە ڕۆژئاوای ئۆسلۆ نیشتەجێیە.کۆشکەکە دەکەوێتە کۆتایی دەروازەی کارل یۆهانس لە ناوەڕاستی ئۆسلۆ و بە پارکی کۆشک دەورە دراوە و لە پێشەوە گۆڕەپانی کۆشکەکە^[١].

مێژوو

تا تەواوبوونی کۆشکەکە، پاشایەتییەکانی نەرویج لە شاری پالێت نیشتەجێ بوون، ئەو خانووە شارۆچکەیە ناوازەیەی لە کریستیانیا بوو کە بازرگانی دەوڵەمەند بێرنت ئەنکەر لە ساڵی ١٨٠٥دا بە وەسیەتنامەی بۆ دەوڵەت کرد بۆ ئەوەی وەک شوێنی نیشتەجێبوونی شاهانە بەکاربهێنرێت. لە ساڵانی کۆتایی یەکێتی لەگەڵ دانیمارک پالێت لەلایەن جێگرەکانی پاشای نەرویجەوە بەکاردەهێنرا، و لە ساڵی ١٨١٤ لەلایەن یەکەم پاشای سەربەخۆی نەرویج، کریستیان فرێدریکەوە. شا چارڵزی سێیەم جۆن لە ماڵی بێرنادۆت وەک شازادەی جێنشین و دواتر وەک پاشا لە کاتی سەردانەکانی زۆرجار بۆ پایتەختەکەی لە نەرویج لەوێ نیشتەجێ بووە^[٢].

بنیاتنان

چارڵز جۆن لە ساڵی ١٨٢١ ئەو شوێنەی بۆ کۆشکی شاهانەی هەمیشەیی لە لای ڕۆژئاوای کریستیانیا هەڵبژارد و ئەفسەر و تەلارسازێکی بێ ئەزموونی هانس لینستۆی لەدایکبووی دانیمارکی ڕاسپارد بۆ دیزاینکردنی بیناکە. پەرلەمان تێچووی دیاریکراوی 150 000 جۆری ئامێری پەسەندکرد کە لە ڕێگەی فرۆشتنی بۆندەکانی حکومەتەوە دابین دەکرێت. کارکردن لەسەر شوێنەکە لە ساڵی ١٨٢٤ دەستیپێکرد و لە یەکەمی تشرینی یەکەمی ١٨٢٥ چارڵز جۆن بەردی بناغەی لە ژێر قوربانگای کەنیسەی کۆشکی داهاتوودا دانا. لینستۆ لە سەرەتادا پلانی داناوە بۆ بینایەک کە تەنها دوو نهۆمی بێت و باڵەکانی لە هەردوو لای ڕووبەری سەرەکیدا دەربچن.کارەکانی بناغە کە تێچووی زۆری هەبووە بووە هۆی تێپەڕاندنی بودجە و بیناکە لە ساڵی ١٨٢٧ وەستا، تەنها لە ساڵی ١٨٣٣ دەستی پێکردەوە شانشینیەکان. لە ساڵی ١٨٣٣دا لینستۆ پڕۆژەیەکی کەمتر تێچووی بەرهەمهێنا بەبێ ئەوەی باڵەکانی پڕۆژەیان هەبێت، بەڵام نهۆمی سێیەمی وەک قەرەبووکردنەوە. باشتربوونی پەیوەندییەکان لەگەڵ پاشا وایکرد کە ستۆرینگ پارەی پێویست بۆ تەواوکردنی بیناکە ببەخشێت. سەقفەکەی لە ساڵی ١٨٣٦ دانراوە، و ناوەوەی لە کۆتاییەکانی ١٨٤٠دا تەواو بووە.کەنیسەى کۆشکی شاهانەکۆشکی شاهانە کەنیسەیەکی تایبەتی خۆی لەخۆدەگرێت کە لە ساڵی ١٨٤٤ پیرۆزکراوە، کەنیسەی نەرویج بەرپرسیارە لەو نوێژە ئاینیانەی لەوێ ئەنجام دەدرێن. دیمەنی زۆرێک لە ڕووداوەکانی بنەماڵەی شاهانەی نەرویجە وەکو مەعمودیەت و پشتڕاستکردنەوەی شاهانە. ^[٣]هەروەها کۆنسێرتەکانی مۆسیقای کڵێسا و مۆسیقای ژوور هەیە.

لە سەردەمی شانشینی بێرنادۆتدا

شا چارڵز جۆن هەرگیز چێژی نیشتەجێبوونی لە کۆشکەکەیدا نەبووە پێش مردنی لە ساڵی ١٨٤٤ و یەکەم دانیشتوانی کۆشکەکەی ئۆسکاری یەکەم کوڕەکەی و جۆزێفین شاژنەکەی بوون. زۆری نەخایاند دەرکەوت کە بنەماڵەی شاهانە پێویستیان بە شوێنی نیشتەجێبوونێکی فراوانترە و باڵەکانی ڕوویان لە باخچەکە درێژکراونەتەوە. پێش دەستبەکاربوونی فەرمی لە ساڵی ١٨٤٩، کۆلۆنادەی ناوەندی کە لە ساڵی ١٨٣٣دا تەقەمەنی لێدرابوو، دووبارە ناسێندرایەوە و سەقفە کاتییە بەرزەکەی بە سەقفێکی تەختی ڕەسەنتر و گرانتر گۆڕدرا.پاشاکانی دواتری بێرنادۆت چارڵزی چوارەم و ئۆسکاری دووەم بەردەوام بوون لە بەکارهێنانی کۆشکی شاهانە لە کریستیانیا، بەڵام زۆربەی کاتەکانیان لە ستۆکهۆڵم بەسەر برد. سۆفیا لە ناساو هاوسەری شا ئۆسکار پێی باش بوو هاوینەکانی لە نەرویج بەسەر ببات، بەڵام زیاتر لە پێناو تەندروستی خۆی لە خانووی وڵاتی سکینەربۆل لە نزیک سنووری سوید دەمێنێتەوە. ئۆسکاری دووەم لە ماوەی ساڵی ١٩٠٥دا لە کۆشکەکەدا ئامادەنەبوو، کە ساڵی هەڵوەشاندنەوەی یەکێتی لەگەڵ سوید بوو، بەڵام کوڕەکەی کە ئەوکاتە شازادەی جێنشینی ئەوکات گوستاف بوو، لە هەوڵە بێوچانەکانیدا بۆ ڕزگارکردنی یەکێتییەکە دوو سەردانی کورتی ئەنجامدا^[٤].

شوێنی نیشتەجێبوونی هەمیشەیی شاهانە

شانشینی بێرنادۆت لە ساڵی ١٩٠٥ دەستیان لە تەختی نەرویجی کێشایەوە و شازادە کارل لە دانیمارک شوێنی گرتەوە، کە ناوی هاکۆن حەوتەمی وەرگرت کاتێک هەڵبژاردنی وەک پاشای نەرویجێکی تەواو سەربەخۆی قبوڵ کرد. هاکۆن بوو بە یەکەم پاشا کە کۆشکەکەی بە شێوەیەکی هەمیشەیی بەکارهێنا و هەر بۆیە کۆشکەکە بۆ ماوەی دوو ساڵ نۆژەنکرایەوە پێش ئەوەی خۆی و شاژن ماود و شازادەی جێنشین ئۆلاڤ بچنە ژوورەوە. شا هاکۆن یەکەم پاشا دەبێت کە لە کاتی... ئاهەنگی ڕۆژی دەستووری نەرویج لە ئۆسلۆ. هەروەها شا هاکۆن حەوتەم بوو کە لە ساڵی ١٩٠٥دا نەریتی کۆبوونەوەی هەفتانەی لەگەڵ ئەنجومەنی دەوڵەتدا ناساند،^[٥] نەریتێک کە تا ئێستاش پراکتیزە دەکرێت لەگەڵ کۆبوونەوەکان کە هەمیشە لە ژووری ئەنجومەنی کۆشکەکاندا ئەنجام دەدرێن کە کورسی تەختی پاشا لێیە.

سەرچاوەکان

^ «History of the Royal Palace». www.kongehuset.no (بە نۆروێژی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «Architecture of the Royal Palace». www.kongehuset.no (بە نۆروێژی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «Architecture of the Royal Palace». www.kongehuset.no (بە نۆروێژی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «The reception rooms at the Royal Palace». www.kongehuset.no (بە نۆروێژی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «Norwegian royal family»، Wikipedia (بە ئینگلیزی)، 2023-08-23، لە 2023-12-28 ھێنراوە

[1] «History of the Royal Palace». www.kongehuset.no (بە نۆروێژی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[2] «Architecture of the Royal Palace». www.kongehuset.no (بە نۆروێژی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[3] «Architecture of the Royal Palace». www.kongehuset.no (بە نۆروێژی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[4] «The reception rooms at the Royal Palace». www.kongehuset.no (بە نۆروێژی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[5] «Norwegian royal family»، Wikipedia (بە ئینگلیزی)، 2023-08-23، لە 2023-12-28 ھێنراوە

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]