مێژووی کتێبخانە لە ئێران
کتێبخانەی شاهانەی ئاشوربانیپاڵ کتێبخانەیەکە بە ھەزاران لوحی گڵین و پارچە پارچەی تێدایە کە دەقی جۆراوجۆری سەدەی حەوتەمی پێش زایین لەخۆدەگرێت، لە نێو ئەو گەنجینانەشدا دەتوانین ئاماژە بە لوحی داستانی بەناوبانگی گیلگامێش بکەین.
هەخامەنییەکان دەستکاری
لە سەردەمی ئیمپراتۆریەتی هەخامەنییەکان لە ئێران (٥٥٨-٣٣٠ پێش زایین). م. ) کتێبە زانستی و ئایینیەکانی ئێران لە سەردەمی زەردەشتەوە لە کتێبخانەکانی "گەنج حەپیگان" لە تەخت سلێمان و "دێزی نەپشێت" لە تەخت جەمشید ئەرشیف کراون. [١] پێدەچێت ئەم کتێبانە لەسەر بابەتەکانی فەلسەفە ، فەلەکناسی ، کیمیا و زانستە پزیشکییەکان بوون، ئەو بابەتانەی کە موغەکانی ئێران وەستابوون تێیدا. دەوترێت دوای فەتحکردنی ئێران لەلایەن ئەسکەندەری مەکدۆنەوە ، ھەموو ئەم کتێبانە لە ئاگردا سووتێنراون. [٢]
پارتییەکان دەستکاری
لە فیلمەکانی نێسا و ئۆرمان و دۆرا ئۆرۆپوسدا، چەندین پارچە چەرمە نووسراوەکانی سەردەمی پارتییەکان دۆزرایەوە، کە بابەتە ئابووری و سیاسییەکانی لەسەر نووسرابوو. زۆرێک لەو پۆستانە ھێشتا نەخوێندراونەتەوە.
گاندیشاپور دەستکاری
دوای ئیسلام دەستکاری
کتێبخانەکانی ئێران لە سەدەکانی سەرەتای ھاتنی ئیسلام بۆ ئێران بەم شێوەیە بوون:
لە ژیاننامەی حەبیب ئیبن ئەوس تاعی یان ئەبی تەمما، یەکێک لە شاعیرە بەناوبانگەکانی عەرەب، باس لەوە کراوە کە لە هەمەدان لە ماڵی ئەبو الوفا بن سەلمە ماوەتەوە و لە ماوەی مانەوەی لە هەمەدان کتێبخانە گەورەکەی بەکارهێناوە و کتێبی دیڤان ئەلحەمەسە ، کە بەرھەمی ٣٠٠ شاعیری عەرەبی تێدایە بێ گومان زیاتر لە سێ سەد بەرگی کتێب لەوێ ھەبوون. [٣]
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ Denkard (۴:۱۵)
- ^ Arda Viraf (۱:۱:۴-۸)
- ^ "همایونفرخ". Archived from the original on 10 اكتبر 2008.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.