مێژووی مەنگۆلیا

مێژووی مەنگۆلیا یاخود مەغۆل بۆ ھەزاران ساڵ پێش ئێستا دەگەرێتەوە یەکێکە لە میللەتە کۆنەکانی جیھان ئەم میللەتە لە چەنیدن ھۆز و تیرەی جیاواز پیچک ھاتوون و چەندین ئیمپڕاتۆرییەتی لێدروست بووە ساڵانێکیش بە شێکی زۆری جیھانی لەژێر دەسەڵات بوو مێژووی مەنگۆلیا لە سەردەمی جەنگیز خان زیاتر بە دەردەکەوێت کە توانی بەشێکی بەرچاوی ھۆز و تیرەکانی مەنگۆلیا کۆبکاتەوە یەکێک لە بەھێزترین ئیمپڕاتۆرییەت لە مێژوودا پێک بھێنیت. دوارتر نەوەکانی سنورەکانی جیھانیان بڕی تا ئەوەی دەسەڵاتی گەیشتە مەنجەر و ھۆڵندا دوای زیاتر لە سێ سەدە وردە وردە ناوچەکانی لە دەستدا کە دەستی بەسەردا دەگرتن ساڵی ١٦٩١ چین مافی ئۆتۆنومی پێ بەخشی لە دوای شۆرشی چین لە ساڵی١٩١١ لە ناوچوونی بنەماڵەی بانشوو لە ساڵی ١٩١٢ ئەمیرە مەنگۆلییەکان چینییەکانیان لە مەنگۆلیا دەرکرد و لە ساڵی ١٩٢١ سەربەخۆی خۆیان ڕاگەیاند لەژێر دەسەڵاتی خونوختوی بوزی و ڕوسیاش یارمەنی دەریان بوو لە ساڵی ١٩٢١ ھێزەکانی ڕووسیا چوە ناو مەنگۆلیا یارمەتی شۆڕشگێڕەکانی دا بە دامەزراندنی سیستەمێکی شیوعی لە دوای مردنی بوزی زیندوو، لە دوای پەیمانی نێوان ڕووسیا و چین چین وازی ھێنا لە داواکاری مەنگۆلیا و ھەربەناو بووە کۆمارێکی سەربەخۆ.