مۆدێلی ئەندازەیی فیشەر

مۆدێلی ئەندازەیی فیشەر ( FGM ) مۆدێلێکی پەرەسەندوە لە قەبارە و کاریگەریە بەرچاوەکانی لەشجوانیی کە دەربارەی گەورەبوون و گۆڕانکاریەکی خۆڕسکی ماسولکەکانی جەستەیە. لەلایەن ڕۆناڵد فیشەر داهێنراوە بۆ ڕوونکردنەوە و چۆنیەتی دابەشکردنی خشتەی ڕاهێنانەکان و گونجاندنی لەگەڵ ئەو بەشەی کە یاریزان دەیەوێت کاری لەسەر بکات^[١] .

چەمککردن

هەندێک جار بە مۆدێلی فیشەر - ئۆر ئاماژەی پێ دەکرێت ، مۆدێلی فیشەر کێشەی خۆگونجاندن ( و ، تا ڕادەیەک ئاڵۆزی ) دەخاتە بەر باس و بەردەوام دەبێتە خاڵێکی ئاماژە لە لێکۆڵینەوەی هاوچەرخدا لەسەر لێکەوتە بۆماوەیی و پەرەسەندنەکانی پیلێیۆترۆپی^[٢] .

مۆدێلەکە دوو فۆرمی ئەندازەیی هاوتەریبی هەیە کە هەر فۆرمە و مایکرۆسکۆپێکی هەیە چونکە هاوتەریبن هەرگیز یەکتر نابڕن . هەر مایکرۆسکۆپێکیش کە چەندین دەسکی هەیە بۆ ڕێکخستنی هاولێسەکان بۆ بەدەستهێنانی وێنەی تیژ چانسی کەمی هەیە بۆ بەدەستهێنانی وێنەی کارکەر بە شێوەیەکی هەڕەمەکی . ئەگەر ژمارەی دەسکەکان کەم بن، شانسی وێنەی ڕوون ئەوەندە خراپ نین، بەڵام ئەگەر ژمارەی پارامیتەری هەموارکراو (دەسک) لە دوو سێ زیاتر بێت، شانسەکان بە شێوەیەکی بەرچاو کەم دەبن. فیشەر میتافۆرێکی ئەندازەیی ناساند، کە لە کۆتاییدا بە مۆدێلی ئەندازەیی فیشەر ناسرا^[٣].

فیشەر لە مۆدێلی خۆیدا باس لە ئەوە دەکات کە کارکردنی مایکرۆسکۆب لەگەڵ لەشجوانی یەک ئۆرگانیزمن. ئەدای مایکرۆسکۆپ پشت بە دۆخی گرێی جۆراوجۆر دەبەستێت کە دەکرێت دەستکاری بکرێت، هاوچەشنیشە لەگەڵ بوار و ئاڕاستەکردنی هاولێسی جۆراوجۆر، لە کاتێکدا گەورەکردنی ماسولکەیەک پەیوەستە بە دۆخی کاراکتەری جۆراوجۆری فینۆتپیک وەک قەبارەی جەستە و درێژی و قوڵیەکەی. زیادبوونی قەبارەی ماسولکەکان بەشێوەی هەڕەمەکی جوانیەکەیان لەدەست دەدەن ، دواتر هاووێنەی هەوڵە بۆ باشترکردنی ئەدای مایکرۆسکۆپ لەڕێی گۆڕینی هەڕەمەکیی شوێنی دەستوپێوەنەکان لەسەر مایکرۆسکۆپ^[٤] .

سەرچاوەکان

[1] ttp://www.umich.edu/~zhanglab/publications/2011/Wagner_2011_NRG_12_204.pdf

[2] ttps://www.nature.com/articles/nrg2949

[3] ttps://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.0014-3820.2000.tb00002.x

[4] ttps://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.0014-3820.2000.tb00002.x

[١]

[٢]

[٣]

[٤]