محەممەد مورادی
موحەممەد مورادی کوڕی حەمە کەریم، ناسراو بە کوڕە خات'، ساڵی ١٩٠٧ی زایینی لە گوندی "دەرەکێ"، چاوی بە ژیان ھەڵێناوە. بۆ چارەسەری نەخۆشی ئەچێتە بیارە و دوای چاک بوونەوەی ئەبێت بە موریدی شێخانی بیارە و سەردەمانێکی زۆر لە بیارە و دۆڕۆ وەک یەکێک لە نزیکانی ئەو بنەماڵەیە ئەمێنێتەوە، ئەگەر چی نەخوێندەوار بووە، بەڵام ھەر بە منداڵی دەستی بە شیعر ھۆنینەوە کردووە و ھەست و سۆز و خۆشەویستیی خۆی بۆ مەڵبەند و نیشتمانەکەی بە شێوەی شیعر دەربڕیوە.
دوای دەس پێکردنی شەڕی ئێران و عێراق، روو دەکاتە کوردستانی عێراق و ماوەیەکی زۆر لەوێ دەمێنێتەوە.
غەواریی و دوورە وڵاتی، ھەستی شیعریی زیاتر دەبزوێنێ و چەندین پارچە شیعری دوور و درێژ وەک قسە کردن لەگەڵ دار و بەردی زێدەکەی دەھۆنێتەوە، کە خوێنەر دەخاتە بیری جامەکەی نالی بۆ سالم.
لە کاتی ھۆنینەوەی شیعری کتوپڕ و لە ناکاودا سەدان سەیرانگا و کانیاو و شیو و دۆڵی مەڵبەندەکەی ناو لێ دەبات و لەگەڵیاندا دەدوێت.
سەد مخابن ئەژدی‌ھای خەمساردی و گوێ‌نەدان، زۆربەی شیعرەکانی ھەڵمژیوە و ئەوانەشی کە مابێتەوە بە پرژی و بڵاوەییە.
ئەم شاعیرە لە دوای گەڕانەوەی بۆ گوندەکەی پاش ململانێیەکی زۆر لەگەڵ نەخۆشی، لە زستانی ساڵی ٢٠٠٢ی زایینی، ماڵئاوایی لە ژیان دەکات و گۆڕستانی گوندی دەرەکێ دەبێت بە دوا ھەوارگەی ژیانی.
هۆنراوەکانی
دەستکاری| کـەردم ئا کەلە تا تاوام چڕیم | دەنگم نەیاوا یەخەی وێم دڕیم | |
| دەروونم بیەن بە سیا پڵاس | وەشڵێم بە قولێ مەدیۆ پیرەواس | |
| جە نەقارەخان ھەتا عەواڵان | داخی داخانم عورم شی تاڵان | |
| پاینش پیرەواس، بەرزش عەواڵان | ئانە نشینگە و شا و سۆسەن خاڵان | |
| جە ھانە تاڵە تا لووتە و دۆڵێ | خەمێم فرێنێ گێرتێنێم کۆڵێ | |
| چەمە و داودا تا پاین و باخا | چۆڵی وەتەنی پەی ئێمە داخا | |
| جە باخچە و مروا تا ھانە و مارا | غەریبی گولا چارما ناچارا | |
| ھەر جە مەخەڵگا تا باخچە دەمە | من جە غەریبی، خۆ دانم لەمە | |
| ملەگاو خەرمانی تا ھانە و فاتێ | من جە غەریبی ئی شیعرێم واتێ | |
| رۆڵە خواحافیز شمە سڵامەت | دۆعا گۆتانا تا کوو قیامەت | |
| واتەی محەممەد پیر عەباسیا | رەزای خواوەند رێگای راسیا |