دەروازە:مێژوو/ژیاننامەی ھەڵبژێردراو
ژیاننامەی ھەڵبژێردراو ١
دەروازە:مێژوو/ژیاننامەی ھەڵبژێردراو/١
عەبدول ڕەحمان کوڕی معاویە کوڕی ھیشام کوڕی عەبدول مەلیک، لە دایک بووە ساڵی ٧٣١ز و کۆچی دوایی کردووە ساڵی ٧٨٨ز ناسراوە بە بازی قوڕەیش, یەکێک لەبەرپرسە ئەمەوییەکانی کە پاڵێوراوە بۆ خەلافەت لە پایتەختی دەوڵەتی ئەمەوی لە دیمەشق, ھیشامی کوڕی عەبدول مەلیکی باپیرەی دەیەم خەلیفەی ئەمەویەکان بووە, عەبدول ڕەحمان ھەڵھات لە دەستی عەباسیەکان لە کاتی دامەزراندنی دەوڵەتەکەیان, و چووە ئەندەلوسەوە وناونرا بە عەبدول ڕەحمان داخل, وماوەی خەلافەتی ئەمەوی لە ئەندەلوس تەواو کرد، حوکمی کرد لە نێوان ساڵانی ٧٥٦-٧٨٨ز. لە ساڵی ٧٥٥ز عەبدول ڕەحمان داخل بە سوپا بەھێزەکەیەوە وسەرکردەکانی کە لەگەڵی بوون لە گەرووی جەبەل تاریقەوە چووە ئەندەلوسەوە بە شکۆ و مەزنی فاتحە سەرکەوتووەکانەوە و لایەنگرانی پەیوەندیان پێوە کرد و ھەموو وڵاتەکانی ڕێگەکەی مل کەچ بوون بۆی وڕۆیشت بەرەو ئیشبیلیە و دەستی بەسەراگرت و خەڵکەکەی موبایەعەیان پێدا، پاشان سەرکەوتوو بوو لە چوونە ناو قوڕتوبەی پایتەختەوە، دوای ئەوەی ھیزەکانی یوسفی کوڕی عەبدول ڕەحمان فەھری شکاند لە شەڕی مەساڕە لە ھەمان ساڵدا تا دەستی گرت بەسەر ھەموو ئەندەلوسدا.
ژیاننامەی ھەڵبژێردراو ٢
دەروازە:مێژوو/ژیاننامەی ھەڵبژێردراو/٢ سوڵتان محەمەد فاتیح، (بە عوسمانلی: فاتح سلگان محمد خان پانی، بە تورکی نوێ: Fatih Sultan Mehmed Han II) لە ئەورووپا ناسراوە لە سەردەمی ڕاپەڕیندا بە Mahomet II یان بەو شێوەیەی کە ئەوروپی ناوی پێغەمبەری ئیسلام ئەخوێننەوە، حەوتەم سوڵتان دەوڵەتی عوسمانیە، لەگەڵ فاتیحدا بە باوکی فەتحەکان وباوکی چاکەکان ناوبراوە، ولە دوای فەتحی قوستەنتینیە نازناوی قەیسەر خراوەتە سەر نازناوەکانی، نزیکەی ٣٠ ساڵ حوکمی کردووە کە ئەو ماوەیە فراوانکردنی گەورە بوو بۆ خەلافەتی ئیسلامی.
ژیاننامەی ھەڵبژێردراو ٣
دەروازە:مێژوو/ژیاننامەی ھەڵبژێردراو/٣
.png)
سوڵتان محەمەد فاتیح، (بە عوسمانلی: فاتح سلگان محمد خان پانی، بە تورکی نوێ: Fatih Sultan Mehmed Han II) لە ئەورووپا ناسراوە لە سەردەمی ڕاپەڕیندا بە Mahomet II یان بەو شێوەیەی کە ئەوروپی ناوی پێغەمبەری ئیسلام ئەخوێننەوە، حەوتەم سوڵتان دەوڵەتی عوسمانیە، لەگەڵ فاتیحدا بە باوکی فەتحەکان وباوکی چاکەکان ناوبراوە، ولە دوای فەتحی قوستەنتینیە نازناوی قەیسەر خراوەتە سەر نازناوەکانی، نزیکەی ٣٠ ساڵ حوکمی کردووە کە ئەو ماوەیە فراوانکردنی گەورە بوو بۆ خەلافەتی ئیسلامی.ئەم سوڵتانە بە تەواوی دەستی گرت بەسەر ئیمپراتۆری بیزەنتی دوای ئەوەی یانزە سەدە بەردەوام بوو, وزۆربەی مێژوونوسان ئەم ڕووداوە بە کۆتایی سەردەمەکانی ناوەڕاست وسەرەتای سەردەمە تازەکان دادەنێن, ولای تورکەکان ئەو سەردەمە (کرانەوەی سەردەمی پاشاکانە) بە تورکی (çağ açan hükümdar).سوڵتان محەمەد بەدوای فەتحەکانیدا چوو لە ئاسیا, شانشینی ئەنادۆڵی کرد بە یەک, وڕۆیشت بەرەو ئەوروپا تا گەیشتە بەلەگراد, لە دیارترین ئیشە کارگێڕیەکانی لکاندنی کارگێڕیە کۆنە بیزەتیەکان بوو بە دەوڵەتی عوسمانی فراوانەوە, محەمەد فاتیح خاوەن رۆشنبیریەکی بەرز بووە وزانست و زانایانی خۆشویستووە ولەگەڵ تورکیدا بە چەند زمانێکی تر قسەی کردووە, کە ئەوانیش فەڕەنسی ولاتینی ویۆنانی وسڕبی وفارسی وعەرەبی وعیبری بوون.