تارمایی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

مۆتەکە لە فۆلکلۆردا تارمایییەکە ڕۆحوەک سرووش یان ڕۆحیروحی مردووێک یان ئاژەڵێکەئاژەڵێک کە دەتوانێت بۆ زیندووەکان دەربکەوێت. لە تارمایییەکان، وەسفی تارماییەکان بە شێوەیەکی فراوان جیاوازن لەزۆرجاران ئامادەبوونێکینادیارن و نادیارەوەبەرجەستەکراون بۆ شێوەکانیشێوەیەکی ویسپیترسناک، ڕەونەدارهەندێک یانجاریش بە دەگمەن بینراو،خۆیان بۆنمایش شێوەدەکەن ڕاستەقینەکانلە وشێوەی ژیانڕاستەقینە بەخشەکانبۆ زیندوان. هەوڵدانیهەروەها ئەنقەستهەوڵدان بۆ پەیوەندیکردن بە ڕۆحیروحی کەسێکی کۆچکردووەوە بە نیکرۆمانسی ناسراوە، یان لە ڕۆحیەتدا وەک پەرستگایەک دانراوە. دەستەواژەکانی تر کە پەیوەندیان پێوە هەیە بە مۆتەکە بریتین لە: خەمبارکردن، فانتۆم، پۆلتەرگیست، سێبەر، سپێکتەر یان سپێکتەر، ڕۆح،روح، سپەق، شۆخ، شپرزەیی، شەیتان و غوول.

باوەڕیمۆتەکە لە بوارەکانی باوەڕ بوون بە بوونی ژیانێکی پاشەکەوت و هەروەها دەرکەوتەکانی ڕۆحیروحی مردووان،مردووان بەربڵاوە، کە دەگەڕێتەوە بۆ ئەنیمیزم یان باپیرانپەرستی لە کەلتووری پێش خوێندەوارداخوێندەواریدا. هەندێک لە کردارە ئاینییەکان،،ئاینییەکان و مەراسیمی پرسە،پرسە و هەڵچوون و هەندێک کرداری ڕۆحییەتیروحییەتی و سیحری نەریتیی،نەریتییدا هەیە، بە تایبەتی بۆ پشوودانی ڕۆحیروحی مردووان داڕێژراون. تارماییەکان بە گشتی بە جەوهەریگەوهەری تاکەکەسی و وەک مرۆڤ وەسف دەکرێن، هەرچەندە چیرۆکەکانی سوپای تارمایی و تارمایی گیانلەبەران نەکو مرۆڤیش دەگێڕدرێنەوە. ئەوان باوەڕیان وایە کە شوێنەکان، ئۆبجێکتەکان،بابەتەکان یان ئەو کەسانەی کە لە ژیاندا پەیوەندییان پێوەبوو،پێوەبوو لە خۆ دەگرن. بەپێی توێژینەوەیەکی ساڵی 2009ی٢٠٠٩ی سەنتەری لێکۆڵینەوەی پیو، 18٪١٨٪ ی ئەمریکییەکان دەڵێن تارمایییەکیان بینیوە.