ھێرشەکانی مومبای ٢٠٠٨: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

پاکستان ھێرشکردنە سەر مومبای ئیدانەکرد.<ref name="PM Gilani denounces Mumbai attacks2">{{cite news|title=PM Gilani denounces Mumbai attacks|url=http://www.thenews.com.pk/updates.asp?id=61064|publisher=The International News|date=27 November 2008|accessdate=28 November 2008|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081201145846/http://thenews.com.pk/updates.asp?id=61064|archivedate=1 December 2008}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081201145846/http://thenews.com.pk/updates.asp?id=61064 |date= ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref><ref name="The International News2">{{cite news|title=PM Gilani expresses condolences for slain ISI men|url=http://www.thenews.com.pk/updates.asp?id=61067|publisher=The International News|date=27 November 2008|accessdate=28 November 2008|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202042018/http://www.thenews.com.pk/updates.asp?id=61067|archivedate=2 December 2008}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202042018/http://www.thenews.com.pk/updates.asp?id=61067 |date= ٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref> بەھۆی [[ئەجمەل قەساب]]، کە یەکێکبوو لە تەقەکەرەکانی ڕووداوەکە و ڕزگاری بوو ئەوا ئەوە ڕوونبوویەوە کە ھێرشکارەکان سەر بە گرووپی [[لەشکر تەیبە|لەشکر تەییبە]] بوون.<ref>{{cite web|url=http://www.cfr.org/publication/17882/|title=Lashkar-e-Taiba (Army of the Pure) (aka Lashkar e-Tayyiba, Lashkar e-Toiba; Lashkar-i-Taiba) – Council on Foreign Relations|publisher=Cfr.org|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100605151918/http://www.cfr.org/publication/17882/|archivedate=5 June 2010|deadurl=yes|accessdate=31 December 2010}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100605151918/http://www.cfr.org/publication/17882/ |date= ٥ی حوزەیرانی ٢٠١٠ }}</ref> حکوومەتی ھیندستان ئەوەی ڕاگەیاند کە چەکدارەکان لە [[پاکستان|پاکستانە]]<nowiki/>وە ھاتبوون و لایەنی سەرپەرشتیاری ھێرشەکەش لە پاکستانەوە بوون،<ref name="NPR-2008-12-03">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2008/12/04/world/asia/04india.html|title=Ex-US Official Cites Pakistani Training for India Attackers|work=The New York Times|accessdate=14 February 2009|date=3 December 2008|author1=Somini Sengupta|author2=Eric Schmitt|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090402032918/http://www.nytimes.com/2008/12/04/world/asia/04india.html|archivedate=2 April 2009|deadurl=no}}</ref> دواتر پاکستانیش ئەوە ڕاگەیاند کە تەقەکەرە ڕزگاربووەکە ھاونیشتمانی پاکستانییە.<ref name="TIME08JAN20092">{{Cite news|url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1870267,00.html|title=Pakistan Continues to Resist India Pressure on Mumbai|work=Time|date=8 January 2009|accessdate=8 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090114080611/http://www.time.com/time/world/article/0%2C8599%2C1870267%2C00.html|archivedate=14 January 2009|deadurl=no|df=}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090114080611/http://www.time.com/time/world/article/0%2C8599%2C1870267%2C00.html |date=١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩ }}</ref>

لە ٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٢، تەقینەوەیەک لەناوچەی گاتکۆپەر ڕوویدا کە بەمھۆیەوە ٢ کەس کووژران و ٢٠ کەسیش برینداربوون.<ref>{{Cite news|url=http://www.rediff.com/news/2002/dec/02mum.htm|publisher=[[rediff.com]] India Limited|title=Blast outside Ghatkopar station in Mumbai, 10 killed|date=6 December 2002|accessdate=19 August 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080811153416/http://www.rediff.com/news/2002/dec/02mum.htm|archive-date=١١ی ئابی ٢٠٠٨|dead-url=no}}</ref> لە ٢٥ی ئابی ٢٠٠٣، تەقینەوەیەک لە باشووری مومبا لەنزیک دەروازەی ھند ڕوویدا، بەلانی کەم ٤٤ کەس کووژران و ١٥٠ کەسیش برینداربوون.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/25/newsid_3921000/3921475.stm|publisher=BBC|title=2003: Bombay rocked by twin car bombs|accessdate=19 August 2008|date=25 August 2003|archive-url=https://web.archive.org/web/20120410202413/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/25/newsid_3921000/3921475.stm|archive-date=١٠ی نیسانی ٢٠١٢|dead-url=no}}</ref> ١١ی تەمموزی ٢٠٠٦، حەوت بۆمب تەقییەوە لە ١١ خولەکدا لە وێستگەی شەمەندەفەری مومبای،<ref>{{Cite news|url=http://specials.rediff.com/news/2007/jul/11slid1.htm|publisher=[[rediff.com]] India Limited|title=For the record: The 11/7 chargesheet|date=11 July 2008|accessdate=19 August 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081012085159/http://specials.rediff.com/news/2007/jul/11slid1.htm|archive-date=١٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨|dead-url=no}}</ref> بووە ھۆی کووژرانی ٢٠٩ کەس کە لەنێویاندا ٢٢ بیانی ھەبوون،<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/India/India_A_major_terror_target_/articleshow/3654886.cms|work=The Times of India|location=India|title=India: A major terror target|date=30 October 2008|accessdate=11 November 2008|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090112172125/http://timesofindia.indiatimes.com/India/India_A_major_terror_target_/articleshow/3654886.cms|archivedate=12 January 2009}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/26/india.attacks/|title=Gunfire heard at two Mumbai hotels - CNN.com|publisher=|access-date=٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20171009144853/http://www.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/26/india.attacks/|archive-date= ٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧|dead-url=no}}</ref><ref>{{cite book|author=Dwight Hamilton|author2=Kostas Rimsa|title=Terror Threat: International and Homegrown Terrorists and Their Threat to Canada|url=https://books.google.com/?id=zMgijln_FvMC&pg=PA103|date=19 November 2007|publisher=Dundurn Press Ltd.|isbn=978-1-55002-736-5|page=١٠٣|accessdate=28 September 2011}}</ref> ئەمەو وێڕای برینداربوونی زیاتر لە ٧٠٠ کەس.<ref>{{Cite news|url=http://www.expressindia.com/news/fullstory.php?newsid=71404|publisher=[[The Indian Express|Indian Express Newspapers (Mumbai) Ltd.]]|title=Rs 50, 000 not enough for injured|date=21 July 2006|accessdate=11 November 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20090114034406/http://www.expressindia.com/news/fullstory.php?newsid=71404|archive-date=١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩|dead-url=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090114034406/http://www.expressindia.com/news/fullstory.php?newsid=71404|archivedate=١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩|deadurl=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090114034406/http://www.expressindia.com/news/fullstory.php?newsid=71404 |date=١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩ }}</ref><ref>[http://www.sascv.org/ijcjs/editorial4ijcjs.html Editorial – K. Jaishankar – IJCJS vol 2 issue 2 July–December, 2008] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171009144919/http://www.sascv.org/ijcjs/editorial4ijcjs.html |date= ٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ }}. Sascv.org. Retrieved on 19 June 2014.</ref> بە قسەی پۆلیسی مومبای، ھێرشەکە لەلایەن گرووپی لەشکر تەیبە و بزووتنەوەی خوێندکارانی ئیسلامی لەھیندستان ئەنجامدراوە.<ref>{{Cite news|url=http://www.cnn.com/2006/WORLD/asiapcf/09/30/india.bombs/index.html?section=cnn_world#|publisher=CNN|title=India police: Indian Government spy agency behind Mumbai bombings|date=1 October 2006|accessdate=11 November 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20090423062022/http://www.cnn.com/2006/WORLD/asiapcf/09/30/india.bombs/index.html?section=cnn_world|archive-date=٢٣ی نیسانی ٢٠٠٩|dead-url=no}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/2052996.cms|work=The Times of India|location=India|title=Mumbai Police blames ISI, LeT for 7/11 blasts|date=30 September 2006|accessdate=11 November 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20070819125401/http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/2052996.cms|archive-date=١٩ی ئابی ٢٠٠٧|dead-url=no}}</ref>

* لەکۆتاییدا پێدانی مەشقی کۆماندۆ بە دەستەیەکی بچووک کە پێیان دەگوترێت خۆبەختکار (فیداییەکان) کە ئامانجییان لە ھێرشی سەر مومبای ھەبوو.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/2008/11/29/us-india-mumbai-militants-sb-idUSTRE4AS09W20081129|title=Militants in Mumbai wanted an Indian 9/11|last=Williams|first=Matthias|date=2008-11-29|website=Reuters|accessdate=2015-11-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151117022700/http://www.reuters.com/article/2008/11/29/us-india-mumbai-militants-sb-idUSTRE4AS09W20081129|archive-date=١٧ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥|dead-url=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151117022700/http://www.reuters.com/article/2008/11/29/us-india-mumbai-militants-sb-idUSTRE4AS09W20081129 |date=١٧ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ }}</ref>

[[وێستگەی شەمەندەفەری چاتراپاتی شیڤاجی]] لەلایەن دوو تەقەکەرەوە ھێرشی کرایەسەر، ئیسماعیل خان و ئەجمەل قەساب.<ref name=":02">{{Cite news|url=http://www.rainbowskill.com/news/meet-the-men-who-attacked-mumbai.php|title=Meet the men who attacked Mumbai ....|newspaper=Rainbow Skill: Knowledge Portal|access-date=2016-12-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20171113112720/http://www.rainbowskill.com/news/meet-the-men-who-attacked-mumbai.php|archive-date=١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧|dead-url=yes}}</ref> قەساب دواتر بەزیندوویی گیرا، کاتێک لەلایەن پۆلیسەوە دەستگیرکرا ئەمەش پاش ناسینەوەی ناوبراو لەسەر قسەی شایەتحاڵەکان. ھێرشەکە لە کاتژمێر ٢١:٣٠ دەستیپێکرد کاتێک دوو پیاو دەچنە ناو سەرنشینەکان و دەست بەدەستڕێژی تەقە دەکەن<ref name="CCTV2">{{Cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/News/PoliticsNation/3-witnesses-identify-Kasab-court-takes-on-record-CCTV-footage/articleshow/4665196.cms|work=The Economic Times|location=India|title=3 witnesses identify Kasab, court takes on record CCTV footage|date=17 June 2009|accessdate=17 June 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190626195254/https://economictimes.indiatimes.com/News/PoliticsNation/3-witnesses-identify-Kasab-court-takes-on-record-CCTV-footage/articleshow/4665196.cms|archivedate=٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٩|deadurl=yes|df=dmy}}</ref> بەبەکارھێنانی چەکی ئەکی کەی ٤٧.<ref name="recalls2">{{Cite news|url=http://www.thenews.com.pk/top_story_detail.asp?Id=22785|title=Photographer recalls Mumbai attacks|work=[[The News International]]|date=16 June 2009|accessdate=17 June 2009|archiveurl=https://www.webcitation.org/5hg3Sz06d?url=http://www.thenews.com.pk/top_story_detail.asp?Id=22785|archivedate=20 June 2009|deadurl=yes|df=dmy}} {{WebCite|url=https://www.webcitation.org/5hg3Sz06d?url=http://www.thenews.com.pk/top_story_detail.asp?Id=22785 |date=٢٠٠٩٠٦٢٠١٧٢٥٤٢ |dateformat= }}</ref> لەم ھێرشەدا چەکدارەکان ٥٨ کەسیان کووشت و ١٠٤ کەسی دیکەشیان بریندارکرد،<ref name="recalls2"/> ھێرشەکەیان لە کاتژمێر ٢٢:٤٥ کۆتایی ھات.<ref name="CCTV2"/> ھێزەکانی ئاسایش و خزمەتگووزاری ئێمرجێنسی بەخێرایی گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە. لەکاتی ھێرشەکە، ئاگادارییەک لەلایەن کەسی ئاگادارکەرەوەی وێستگەی شەمەندەفەرەکە بەناوی ڤیشنو زەندی بڵاوکرایەوە لەبارەی ڕووداوەکەوە و ئەمەش یارمەتی زۆرێک لە سەرنشینەکانی دا کە ژیانی سەلامەت بێت.<ref>{{cite news|title=26/11 attacks: Two years on, rail announcer Vishnu Zende has moved on|url=http://www.dnaindia.com/mumbai/report-2611-attacks-two-years-on-rail-announcer-vishnu-zende-has-moved-on-1471388|accessdate=8 May 2015|agency=PTI|publisher=DNA|date=24 November 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20150518102301/http://www.dnaindia.com/mumbai/report-2611-attacks-two-years-on-rail-announcer-vishnu-zende-has-moved-on-1471388|archive-date=١٨ی ئایاری ٢٠١٥|dead-url=no}}</ref> دواتر، دوو چەکدارەکە لەسەر شەقام تەقەیان لەچەند ڕێبوار و ئەفسەرێکی پۆلیس کرد، لەئەنجامدا ھەشت ئەفسەری پۆلیسیان کووشت. ھێرشکارەکان بە بنکەی پۆلیسدا تێپەڕین، لەبڕی ئەوەی ئەفسەرەکانی پۆلیس ڕووبەڕوویان ببنەوە بەوەی دەشزانرا کە ھێرشکارەکان گولەیان پێنەمابوو بەلام پۆلیسەکان گڵۆپەکانیان کووژاندەوە و ھەوڵی پاراستنی دەروازەکانیان دا.

ھەردوو ھۆتێل، تاج مەحەل پالاس ھۆتێل و ئۆبێرۆی تریدێنت، دوو شوێنی دیکە بوون کەبوونە ئامانجی ھێرشەکان. شەش بۆمب لە ھۆتێلی [[تاج مەحەل]] دانرابوون - یەکێکیال لە لۆبی، دووان لە بەرزکەرەوەکان، سێ لە ڕێستوورانت، وە دانەیەکیش لە ئۆبێرۆی تریدێنت.<ref name="IBN-Taj">{{Cite news|url=http://ibnlive.in.com/news/taj-hotel-burns-2-terrorists-killed/79137-3.html|title=Taj Hotel Burns, 2 Terrorists Killed|date=27 November 2008|accessdate=27 November 2008|publisher=[[CNN IBN]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20110824211653/http://ibnlive.in.com/news/taj-hotel-burns-2-terrorists-killed/79137-3.html|archive-date=٢٤ی ئابی ٢٠١١|dead-url=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110824211653/http://ibnlive.in.com/news/taj-hotel-burns-2-terrorists-killed/79137-3.html |date=٢٤ی ئابی ٢٠١١ }}</ref><ref name="TTKN News">{{Cite news|url=http://www.ttkn.com/world/terror-attacks-army-stormed-taj-hotel-mumbai-217.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20090113213148/http://www.ttkn.com/world/terror-attacks-army-stormed-taj-hotel-mumbai-217.html|dead-url=yes|archive-date=13 January 2009|title=Taj Hotel Attacked|date=27 November 2008|accessdate=27 November 2008|publisher=TTKN News|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090113213148/http://www.ttkn.com/world/terror-attacks-army-stormed-taj-hotel-mumbai-217.html|archivedate=١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩|deadurl=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090113213148/http://www.ttkn.com/world/terror-attacks-army-stormed-taj-hotel-mumbai-217.html |date=١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩ }}</ref> لەشەوی یەکەمی ھێرشەکە لە تاج، ئاگرکووژێنەرەوەکان ٢٠٠ بارمەتەیان ڕزگار کرد لەڕێگای پەنجەرەکانەوە.

نەریمان ھاوس سەنتەرێکی بزووتنەوەی چابادی جوولەکەکانە، کەیەکێکە لەشوێنە دیارەکانی ناوچەی کۆلابا لە باشووری مومبای، لەلایەن دوو چەکدارەوە دەستیبەسەردا دەگیرێت و چەند دانیشتوویێکی شوێنەکەش وەک بارمەتە دەگیرێن.<ref>{{Cite news|url=http://www.jpost.com/International/Consulate-Unspecified-number-of-Israelis-missing-in-Mumbai|title=Consulate: Unspecified number of Israelis missing in Mumbai|work=[[The Jerusalem Post]]|date=29 November 2008|author=Vaakov Lappin|accessdate=27 November 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20190706111748/https://www.jpost.com/International/Consulate-Unspecified-number-of-Israelis-missing-in-Mumbai|archive-date= ٦ی تەممووزی ٢٠١٩|dead-url=no}}</ref> پۆلیس باڵەخانەکانی دەورووبەری چۆڵکرد، لەگەڵ چەکدارەکان کردیان بە شەڕە تەقە، یەکێک لە چەکدارەکان برینداربوو. خەڵک باڵەخانەکە ئاگادارکرانەوە کە لەژوورەکانیاندا بمێننەوە. چەکدارەکان قومبەلەیەکی دەستیان فڕێدایە یەکێک لە کۆڵانەکانی ئەو دەورووبەرە کە ھیچ زیانێکی لێنەکەوتەوە. کۆماندۆکانی ئێن ئێس گی (ھێزی پاسەوانی نیشتمانی) لە دەلھییەوە گەیشتنە شوێنەکە. لەڕۆژی یەکەمی ھێرشەکە، نۆ لە بارمتەکان لە نھۆمی یەکەمی نەریمان ھاوس ڕزگارکران. لە ڕۆژی دووەمدا، کۆماندۆکان لەڕێگای ھەلیکۆپتەرەوە چوونە ژوورەوە و لەباڵەخانەکانی دەورووبەریش بە نیشانەگرەوەکان (قەناسبەدەست) دەورەدرا. لەدوای شەڕێکی سەخت، ھەڤالدەر گەجیندەر سینگ کەیەکێکبوو لە کۆماندۆکانی ئێن ئێس گی لەگەڵ ھەردوو ھێرشکارەکە کووژران.<ref name="toi-nariman">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/India/NSG_ends_reign_of_terror_at_Nariman/articleshow/3771314.cms|title=NSG ends reign of terror at Nariman|date=29 November 2008|work=The Times of India|location=India|accessdate=23 February 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20081205011234/http://timesofindia.indiatimes.com/India/NSG_ends_reign_of_terror_at_Nariman/articleshow/3771314.cms|archive-date= ٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨|dead-url=no}}</ref><ref name="http">{{cite news|url=http://www.hindu.com/thehindu/holnus/000200811290340.htm|work=The Hindu|date=29 November 2008|title=Siege at Nariman House ends, two terrorists killed|location=Chennai, India|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081201100425/http://www.hindu.com/thehindu/holnus/000200811290340.htm|archivedate=1 December 2008|df=}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081201100425/http://www.hindu.com/thehindu/holnus/000200811290340.htm |date= ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref> رابی/حاخامی جوو گاڤریەل ھۆلتزبەرگ لەگەڵ ژنە دووگیانەکەی ڕیڤیکا ھۆلتزبەرگ و شەش لە بارمەتەی دیکە لەلایەن چەکدارەکانەوە کووژران.<ref name="reuters1">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/domesticNews/idUSTRE4AR52W20081129|title=Rabbi killed in Mumbai had gone to serve Jews|agency=Reuters|author=Daniel Trotta|date=28 November 2008|accessdate=29 November 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081203070651/https://www.reuters.com/article/domesticNews/idUSTRE4AR52W20081129|archivedate=3 December 2008|deadurl=no}}</ref>

بەپێی قسەی دەزگای ھەواڵگری ھیندی کە لەڕێگای شەپۆڵە ڕادیۆییەکانەوە دەستیانکەوت، ھێرشکارەکان لەپاکستانەوە ئەوەیان پێ دەگوترا کە بارمەتە جووەکان بەقەد ٥٠ کەسی نا جوو دیکە بۆئەوان گرنگە. دواتریش لەڕێگای نیشانەکانی سەر جەستەیان ئەوە دەرکەوت جووەکان لەژوورەوە ئازاردراون لەلایەن چەکدارەکانەوە.<ref name="time">{{Citation|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article6896107.ece|title=Mumbai terror attacks: And then they came for the Jews|last=Gee|first=Alastair|work=The Times|location=London|date=1 November 2009|accessdate=15 July 2011|deadurl=yes|archiveurl=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20110326010631/http%3A//www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article6896107.ece|archivedate=26 March 2011}}</ref><ref>{{Citation|url=http://www.samoaobserver.ws/index.php?view=article&id=15442%3Aand-then&option=com_content&Itemid=57|title=And then they came for the Jews|last=Gee|first=Alastair|work=[[Samoa Observer]]|accessdate=15 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120510111633/http://www.samoaobserver.ws/index.php?view=article&id=15442%3Aand-then&option=com_content&Itemid=57|archivedate=١٠ی ئایاری ٢٠١٢|deadurl=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120510111633/http://www.samoaobserver.ws/index.php?view=article&id=15442%3Aand-then&option=com_content&Itemid=57 |date=١٠ی ئایاری ٢٠١٢ }}</ref>

لەکاتی ھێرشەکاندا، ھەردوو ھۆتێلەکە لەلایەن ھێزی کردەی بەپەلە (RAF)ی ھیندی، ھێزی کۆماندۆی دەریاوانی (MARCOS) لەگەڵ ھێزی کۆماندۆی پاسەوانی نیشتمانی (NSG) دەورەدران.<ref>{{Cite news|first=Anjana|last=Pasricha|title=Commandos Launch Operations to Clear Luxury Hotels Seized by Gunmen in Mumbai|date=27 November 2008|publisher=Voice of America|url=http://voanews.com/english/archive/2008-11/2008-11-27-voa9.cfm|work=VOA News|archiveurl=https://archive.is/20090317163829/http://www.voanews.com/english/archive/2008-11/2008-11-27-voa9.cfm|archivedate=17 March 2009|deadurl=yes}} {{Webarchive|url=https://archive.is/20090317163829/http://www.voanews.com/english/archive/2008-11/2008-11-27-voa9.cfm |date=١٧ی ئازاری ٢٠٠٩ }}</ref><ref name="toi_army_storms">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/Army_storms_Mumbais_besieged_five-star_hotels_/articleshow/3762100.cms|title=We want all Mujahideen released: Terrorist inside Oberoi|accessdate=27 November 2008|date=27 November 2008|work=The Times of India|location=India|archive-url=https://web.archive.org/web/20190715025042/https://timesofindia.indiatimes.com/Army_storms_Mumbais_besieged_five-star_hotels_/articleshow/3762100.cms|archive-date=١٥ی تەممووزی ٢٠١٩|dead-url=no}}</ref> کاتێک ھەواڵی ئەوە بڵاوبوویەوە کە چەکدارەکان سوود لە ھەواڵی میدیاکان دەبینن،<ref>{{Cite news|url=http://www.variety.com/VR1117996604.html|title=Indian journalists in media firestorm|work=Variety|date=30 November 2008|author=Patrick Frater|accessdate=1 December 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202024047/http://www.variety.com/VR1117996604.html|archivedate=2 December 2008|deadurl=no}}</ref> ھێزەکان چوونە ناو ھۆتێلەکان و ھەر ٩ چەکدارەکەیان کووشت لە بەرەبەیانی ٢٩ی تشرینی دووەم.<ref>{{Cite news|url=http://edition.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/28/india.attacks/index.html|title=Mumbai operation appears nearly over|publisher=CNN|date=29 November 2008|accessdate=23 February 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090308091722/http://edition.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/28/india.attacks/index.html|archivedate=8 March 2009|deadurl=no}}</ref><ref name="cnn-oberoi-end">{{Cite news|url=http://edition.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/28/india.attacks/|archive-url=https://web.archive.org/web/20081201083956/http://edition.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/28/india.attacks/|dead-url=yes|archive-date=1 December 2008|title=Oberoi standoff ends|date=28 November 2008|publisher=CNN|accessdate=7 March 2009|df=}}</ref> ئەفسەری پلە باڵا ساندی لە ھێزەکانی ئێن ئێس گی کووژرا لەوکاتەی کە ویستی ژیانی کۆماندۆ سونێل یادەڤ ڕزگاربکات، لەوکاتەی کە ناوبراو تەقەی لە قاچی درابوو لەکاتی ئۆپەراسیۆنی ڕزگارکردنی ھۆتێلی تاج.<ref>{{Cite news|url=http://in.rediff.com/news/2008/nov/30mumterror-terrorists-had-no-plans-to-blow-up-taj.htm|title=Terrorists had no plan to blow up Taj: NSG DG|publisher=[[Rediff]]|accessdate=26 November 2009|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110622030627/http://in.rediff.com/news/2008/nov/30mumterror-terrorists-had-no-plans-to-blow-up-taj.htm|archivedate=22 June 2011}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://ibnlive.in.com/news/nsg-commando-recounts-gunfight-with-terrorists/79466-3.html|title=NSG commando recounts gunfight with terrorists|publisher=[[CNN IBN]]|accessdate=26 November 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20140701051607/http://ibnlive.in.com/news/nsg-commando-recounts-gunfight-with-terrorists/79466-3.html|archive-date= ١ی تەممووزی ٢٠١٤|dead-url=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140701051607/http://ibnlive.in.com/news/nsg-commando-recounts-gunfight-with-terrorists/79466-3.html |date= ١ی تەممووزی ٢٠١٤ }}</ref> ٣٢ لە بارمتەکانی ھۆتێلی ئۆبێرۆی تریدێنت کووژران.<ref>{{Cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article5378549.ece|title=A taste of defiance as massacre hotel opens for high tea|work=The Times|location=UK|date=22 December 2008|accessdate=8 January 2011|first=Rhys|last=Blakely}}</ref>

کۆماندۆکانی ئێن ئێس گی چوون بەشداریانکرد لە ڕزگارکردنی نەریمان ھاوس لەڕۆژی یەکەمی ھێرشەکە، نۆ لە بارمتەکان لە نھۆمی یەکەمی نەریمان ھاوس ڕزگارکران. لە ڕۆژی دووەمدا، کۆماندۆکان لەڕێگای ھەلیکۆپتەرەوە چوونە ژوورەوە و لەباڵەخانەکانی دەورووبەریش بە نیشانەگرەوەکان (قەناسبەدەست) دەورەدرا. لەدوای شەڕێکی سەخت، ھەڤالدەر گەجیندەر سینگ کەیەکێکبوو لە کۆماندۆکانی ئێن ئێس گی لەگەڵ ھەردوو ھێرشکارەکە کووژران.<ref name="toi-nariman"/><ref name="http"/> لە بەرەبەیانی ٢٨ی تشرینی دووەم، نەریما ھاوس لەگەڵ ھۆتێل ئۆبێرۆی تریدێنت پاککرانەوە لەدەست چەکدارەکان. دواتر ئەوەش وترا کە تاج ھۆتێل ڕزگارکراوە لەدەست چەکدارەکان، بەڵام دوای درەنگانێک ئەوە پشت ڕاستکرایەوە کەھێشتا دوو بۆ سێ چەکدار لەژوورەوەن و دەنگی تەقینەوە و گولە بیستراوە.<ref name="ndtv-third">{{Cite news|url=http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/mumbaiterrorstrike/Election_Story.aspx?ID=NEWEN20080074405&type=News|accessdate=28 November 2008|title=Gunbattle enters third day, intense firing at Taj hotel|date=28 November 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081201002326/http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/mumbaiterrorstrike/Election_Story.aspx?ID=NEWEN20080074405&type=News|archivedate=1 December 2008|deadurl=yes|df=}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181226072455/https://www.ndtv.com/error?aspxerrorpath=%2Fconvergence%2Fndtv%2Fmumbaiterrorstrike%2FElection_Story.aspx |date=٢٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ }}</ref> دواتر ئۆپەراسیۆنی پاککردنەوەی ھۆتێلی تاج، لەلایەن ئێن ئێس گییەوە لە ڕۆژی ٢٩ی تشرینی دووەم لەکاتژمێر ٨ی بەیانی تەواوبوو بە کووشتنی سێ چەکدارەکەی تر.<ref>{{Cite news|url=http://www.hindustantimes.com/StoryPage/FullcoverageStoryPage.aspx?id=2653de0a-434a-4f90-bb24-59598fd65686Mumbaiunderattack_Special&MatchID1=4858&TeamID1=1&TeamID2=5&MatchType1=1&SeriesID1=1224&PrimaryID=4858&Headline=62-hour+Taj+operation+ends%2c+3+terrorists+killed|title=Taj operation over, three terrorists killed|date=29 November 2008|work=Hindustan Times|location=India|accessdate=29 November 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202235541/http://www.hindustantimes.com/StoryPage/FullcoverageStoryPage.aspx?id=2653de0a-434a-4f90-bb24-59598fd65686Mumbaiunderattack_Special&MatchID1=4858&TeamID1=1&TeamID2=5&MatchType1=1&SeriesID1=1224&PrimaryID=4858&Headline=62-hour%2BTaj%2Boperation%2Bends%2C%2B3%2Bterrorists%2Bkilled|archivedate=2 December 2008|deadurl=yes|df=}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202235541/http://www.hindustantimes.com/StoryPage/FullcoverageStoryPage.aspx?id=2653de0a-434a-4f90-bb24-59598fd65686Mumbaiunderattack_Special&MatchID1=4858&TeamID1=1&TeamID2=5&MatchType1=1&SeriesID1=1224&PrimaryID=4858&Headline=62-hour%2BTaj%2Boperation%2Bends%2C%2B3%2Bterrorists%2Bkilled |date= ٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref> ھێزەکانی ئێن ئێس گی ٢٥٠ بارمتەیان لە ھۆتێل ئۆبێرۆی ڕزگارکرد، ٣٠٠ کەسیش لە ھۆتێل تاج لەگەڵ ٦٠ کەس لە ١٢ خێزانی جیاواز لە نەریمان ھاوس.<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/Battle_ends_in_Mumbai_death_toll_rises_to_195/articleshow/3771119.cms|title=Battle for Mumbai ends, death toll rises to 195|accessdate=21 February 2009|date=29 November 2008|work=The Times of India|location=India|archive-url=https://web.archive.org/web/20190715032050/https://timesofindia.indiatimes.com/Battle_ends_in_Mumbai_death_toll_rises_to_195/articleshow/3771119.cms|archive-date=١٥ی تەممووزی ٢٠١٩|dead-url=no}}</ref> دواتر پۆلیس دەستیانگرت بەسەر بەلەمێک لە چەک و تەقەمەنی لەکەنارەکانی مومبای.<ref name="es2">{{Cite news|url=http://www.thisislondon.co.uk/standard/article-23593839-details/Timeline:+one+night+of+slaughter+and+mayhem/article.do|title=Timeline: one night of slaughter and mayhem|work=[[Evening Standard]]|date=27 November 2008|accessdate=1 December 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081205105713/http://www.thisislondon.co.uk/standard/article-23593839-details/Timeline%3A%2Bone%2Bnight%2Bof%2Bslaughter%2Band%2Bmayhem/article.do|archivedate=5 December 2008|deadurl=yes|df=}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081205105713/http://www.thisislondon.co.uk/standard/article-23593839-details/Timeline%3A%2Bone%2Bnight%2Bof%2Bslaughter%2Band%2Bmayhem/article.do |date= ٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref>

بەشی پۆلیسی مومبای ٣٧ گومانلێکراوی دیاریکرد کە دەستیان ھەبووە لەپلانی ھێرشەکە، لەنێویاندا دوو ئەفسەری سووپا ھەبوون. ھەموو گومانلێکراوەکان جگە لەدووانیان پاکستانی بوون.<ref>{{Cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article5806381.ece|title=Pakistani Army colonel 'was involved' in Mumbai terror attacks|accessdate=26 February 2009|author=Rhys Blakely|work=The Times|location=London|date=26 February 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20110814030052/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article5806381.ece|archive-date=١٤ی ئابی ٢٠١١|dead-url=no}}</ref> لە تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩، دوو لە گومانلێکراوەکان لە ئەمریکا دەستگیرکران وە زانیاری لەسەر ھێرشکارەکانی دیکە دۆزرانەوە.<ref>{{Cite news|url=http://ibnlive.in.com/news/who-are-david-headley-tahawwur-rana/105433-3.html|title=Who are David Headley, Tahawwur Rana?|date=17 November 2009|publisher=[[CNN IBN]]|accessdate=21 November 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091121085401/http://ibnlive.in.com/news/who-are-david-headley-tahawwur-rana/105433-3.html|archivedate=21 November 2009|deadurl=no|df=}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091121085401/http://ibnlive.in.com/news/who-are-david-headley-tahawwur-rana/105433-3.html |date=٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٩ }}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Headley-link-traced-to-Pak-2-LeT-men-arrested/articleshow/5205152.cms|title=Headley link traced to Pak, 2 LeT men arrested|date=7 November 2009|work=The Times of India|location=India|accessdate=21 November 2009|first1=Vishwa|last1=Mohan|archive-url=https://web.archive.org/web/20190716145353/https://timesofindia.indiatimes.com/india/Headley-link-traced-to-Pak-2-LeT-men-arrested/articleshow/5205152.cms|archive-date=١٦ی تەممووزی ٢٠١٩|dead-url=no}}</ref> یەکێکیش لەو گومانلێکراوانە، پیاوێکی پاکستانی ئەمریکی بوو بەناوی دەیڤد ھیدلوەی (داوود سەید گەیلانی)، ئەوەی لەسەر زانرا کە ناوبراو بەر لە ڕووداوەکە چەندجارێک گەشتی بۆ [[ھیندستان]] کردووە. لەنیسانی ٢٠١١، ئەمریکا چەند گومانلێکراوێکی دیکەی ھێرشەکەی دەستگیرکرد کە دەستیان ھەبوو لەپلان و ڕاھێنانی گرووپەکە.<ref>[[Associated Press]], "Four more men charged in Mumbai attack", ''[[Japan Times]]'', 27 April 2011, p. 4.</ref>

لەسەرەتادا، پاکستان ڕەتیکردەوە کە بەرپرسیاربێت لە ھێرشەکە، لەبەرامبەردا تۆمەتەکانی ئاراستەی بەنگلادیش و ھیندستانکرد کە لەوێوە پلان و ھێرشەکان ئاراستەکرابن.<ref name="Dawn_Bdeshlink">{{Cite news|authors=Baqir Sajjad Syed and Mohammad Asghar|title=Investigators see Bangladesh link in Mumbai terror attacks|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|date=9 February 2009|url=http://www.dawn.com/2009/02/05/top2.htm|accessdate=10 February 2009|archiveurl=https://www.webcitation.org/5h7IUEUW8?url=http://www.dawn.com/2009/02/05/top2.htm|archivedate=28 May 2009|deadurl=no|df=dmy}}</ref> لە ٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩، دەزگای فەرمی پاکستانی ئەوەیان پشتڕاستکردەوە کە ئەجمەل قەساب پاکستانی بووە.<ref name="TIME08JAN20092"/><ref name="PakAdmitsNYT2">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/01/08/world/asia/08pstan.html|title=Gunman in Mumbai Siege a Pakistani, Official Says|work=[[The New York Times]]|author1=Richard A. Oppel|author2=Salman Masood|date=7 January 2009|accessdate=21 February 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090411120649/http://www.nytimes.com/2009/01/08/world/asia/08pstan.html|archivedate=11 April 2009|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.dawn.net/wps/wcm/connect/Dawn%20Content%20Library/dawn/news/pakistan/surviving-gunmans-identity-established-as-pakistani-ss|title=Surviving gunman’s identity established as Pakistani|author=Mubashir Zaidi|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|date=7 January 2009|accessdate=7 January 2009|archiveurl=https://www.webcitation.org/5h7IXS0KL?url=http://www.dawn.net/wps/wcm/connect/Dawn%20Content%20Library/dawn/news/pakistan/surviving-gunmans-identity-established-as-pakistani-ss|archivedate=28 May 2009|deadurl=yes|df=dmy}} {{WebCite|url=https://www.webcitation.org/5h7IXS0KL?url=http://www.dawn.net/wps/wcm/connect/Dawn%20Content%20Library/dawn/news/pakistan/surviving-gunmans-identity-established-as-pakistani-ss |date=٢٠٠٩٠٥٢٨٢١٠٢٢٢ |dateformat= }}</ref> وە کەیسێکی تۆمارکرد لەسەر سێ تۆمەتباری دیکەی ھێرشەکە کە پاکستانی بوون.<ref name="nd">{{Cite news|url=http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/mumbaiterrorstrike/Story.aspx?ID=NEWEN20090083331&type=News|title=Part of 26/11 plan made on our land, admits Pakistan|publisher=[[NDTV]]|date=12 February 2009|accessdate=12 February 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090213155833/http://ndtv.com/convergence/ndtv/mumbaiterrorstrike/Story.aspx?ID=NEWEN20090083331&type=News|archivedate=13 February 2009|deadurl=no}}</ref> ھیندستان ئەوەی ڕاگەیاند کە ھێرشکارەکان دەبێت لەلایەن دەزگای ھەواڵگری پاکستانییەوە یارمەتیدرابن، پاکستان ئەوەی ڕەتکردەوە.<ref name="ISIlink2"/><ref name="PakAdmitsNYT2"/> لەژێر فشاری [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا|ئەمریکا]] و [[نەتەوە یەکگرتووەکان]]، پاکستان چەند ئەندامێکی گرووپی جەماعەتولدەعوەی دەستگیرکرد، وە دامەزرێنەرەکەشی لەماڵێکدا زیندانیکرد بەڵام دوای چەند ڕۆژێک بەئازادکراوی بینرا.<ref name="bloomberg20090128">{{Cite news|title=Pakistan’s Partial Crackdown Lets Imams Preach Jihad|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601080&sid=aF44YOpTiIJk|last=Rupert|first=James|date=28 January 2009|accessdate=6 December 2009|work=Bloomberg}}</ref> ڕۆژنامەنووس و دەزگاکانی ڕاگەیاندن باسیان لەوەکرد کە پاکستان ڕیگایان پێنادات چاوپێکەوتن و ڕاپۆرت لەگوندەکەی قەساب ئەنجامبدەن.<ref name="rsf20091113">{{Cite news|url=http://en.rsf.org/pakistan-two-journalists-held-after-helping-13-11-2009,34979.html|title=Two journalists held after helping media probe Mumbai attacker’s background|publisher=Reporters Without Borders|date=13 November 2009|author=Reporters Without Borders|accessdate=15 July 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304080609/http://en.rsf.org/pakistan-two-journalists-held-after-helping-13-11-2009,34979.html|archive-date= ٤ی ئازاری ٢٠١٦|dead-url=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304080609/http://en.rsf.org/pakistan-two-journalists-held-after-helping-13-11-2009,34979.html |date= ٤ی ئازاری ٢٠١٦ }}</ref><ref name="hindu20091124">{{Cite news|url=http://beta.thehindu.com/news/national/article53785.ece|title=Kasab’s village remains a no-go area for journalists|author=Nirupama Subramanian|work=The Hindu|date=24 November 2009|location=Chennai, India|accessdate=15 July 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20091130204126/http://beta.thehindu.com/news/national/article53785.ece|archive-date=٣٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٩|dead-url=no}}</ref>

بەلانی کەم ١٧٤ کەس، لەکەسانی مەدەنی (سڤیل)، ھێزەکانی پۆلیس و ئاسایش لەگەڵ ٩ چەکدارەکە. ئەوانەی لە ھێرشەکە کووژران، ھاوڵاتی ٢٦ وڵاتی جیاوازبوون.<ref name="CNN2"/><ref name="Britannica2">{{Cite web|work=Encyclopaedia Britannica|url=https://www.britannica.com/event/Mumbai-terrorist-attacks-of-2008|title=Mumbai terrorist attacks of 2008|accessdate=26 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20190626195250/https://www.britannica.com/event/Mumbai-terrorist-attacks-of-2008|archive-date=٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٩|dead-url=no}}</ref><ref name="bbc1">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7751707.stm|title=Indian forces storm Jewish centre|work=BBC News|date=27 November 2008|accessdate=27 November 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081128024751/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7751707.stm|archivedate=28 November 2008|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.channelnewsasia.com/stories/afp_asiapacific/view/392538/1/.html|title=One Japanese killed, another wounded in Mumbai shootings|publisher=[[Channel NewsAsia]]|accessdate=26 November 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081203062804/http://www.channelnewsasia.com/stories/afp_asiapacific/view/392538/1/.html|archive-date= ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨|dead-url=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081203062804/http://www.channelnewsasia.com/stories/afp_asiapacific/view/392538/1/.html |date= ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}{{cbignore}}</ref><ref name="for">{{Cite news|author=P.S. Suryanarayana|title=Caught in the crossfire, 9 foreign nationals killed|work=The Hindu|date=27 November 2008|url=http://www.hindu.com/2008/11/28/stories/2008112854911900.htm|accessdate=27 November 2008|location=Chennai, India|archive-url=https://web.archive.org/web/20130703104453/http://www.hindu.com/2008/11/28/stories/2008112854911900.htm|archive-date= ٣ی تەممووزی ٢٠١٣|dead-url=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110813153720/http://www.hindu.com/2008/11/28/stories/2008112854911900.htm |date=١٣ی ئابی ٢٠١١ }}</ref> یەکێک لە چەکدارەکان دەستگیرکرا.<ref>{{Cite news|last=Stevens|first=Andrew|first2=[[Mallika Kapur|Mallika]]|last2=[[Mallika Kapur|Kapur]]|first3=Harmeet|last3=Shah Singh|first4=Saeed|last4=Ahmed|first5=Sara|last5=Sidner|first6=Alessio|last6=Vinci|first7=Reza|last7=Sayah|first8=[[Paula Newton|Paula]]|last8=[[Paula Newton|Newton]]|title=Indian official: Terrorists wanted to kill 5,000|publisher=CNN|date=29 November 2008|url=http://www.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/29/india.attacks/index.html|accessdate=30 November 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202083137/http://www.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/29/india.attacks/index.html|archivedate=2 December 2008|deadurl=no}}</ref> جەستەی زۆرێک لە دیلە کووژراوان نیشانەی ئازار و ئەشکنەجەیان پیوە دیاربوو.<ref name="torture">{{Cite news|url=http://www.rediff.com/news/2008/nov/30mumterror-doctors-shocked-at-hostagess-torture.htm|title=Rediff: Doctors shocked at hostages's torture|publisher=[[Rediff.com]]|author1=Krishnakumar P|author2=Vicky Nanjappa|date=30 November 2008|accessdate=21 February 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090305213427/http://www.rediff.com/news/2008/nov/30mumterror-doctors-shocked-at-hostagess-torture.htm|archivedate=5 March 2009|deadurl=no}}</ref> بەشێک لەوانەی کووژران، کەسانی ناسراوبوون لە بازرگانی، میدیا و ئاسایشدا.<ref>{{Cite news|first=Philippe|last=Naughton|title=British yachting tycoon Andreas Liveras killed in Bombay terror attacks|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article5246974.ece|work=The Times|location=UK|date=27 November 2008|accessdate=27 November 2008}}</ref><ref name="topcopcasualties">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/Cities/Mumbai_3_top_cops_die_on_duty/articleshow/3762023.cms|title=Three top cops die on duty|work=The Times of India|location=India|date=27 November 2008|accessdate=27 November 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20190725175046/https://timesofindia.indiatimes.com/Cities/Mumbai_3_top_cops_die_on_duty/articleshow/3762023.cms|archive-date=٢٥ی تەممووزی ٢٠١٩|dead-url=no}}</ref><ref name="nsgkia">{{Cite news|title=Indian victims include financier, journalist, actor's sister, police|publisher=CNN|date=30 November 2008|url=http://www.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/29/india.victims/index.html?iref=topnews|accessdate=30 November 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202083222/http://www.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/11/29/india.victims/index.html?iref=topnews|archivedate=2 December 2008|deadurl=no}}</ref>

|{{flag|United States}}{{efn|Two with dual US-Israeli citizenship.}} || ٦<ref name="The Associated Press">{{cite news |title=Israel: 6 bodies removed from Jewish center |url=http://www.iht.com/articles/ap/2008/11/28/news/ML-Israel-India.php |agency=Associated Press |date=28 November 2008 |accessdate=28 November 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081204100914/http://www.iht.com/articles/ap/2008/11/28/news/ML-Israel-India.php |archive-date= ٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ |dead-url=no }}</ref><ref name="turkishpress.com">{{cite web|url=http://www.turkishpress.com/news.asp?id=255384|title=Turkish Press Daily News|work=turkishpress.com|accessdate=22 October 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20190713131026/http://www.turkishpress.com/news.asp%3Fid%3D255384|archive-date=١٣ی تەممووزی ٢٠١٩|dead-url=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190713131026/http://www.turkishpress.com/news.asp%3Fid%3D255384 |date=١٣ی تەممووزی ٢٠١٩ }}</ref> || ٢<ref name="turkishpress.com"/>

|{{flag|Netherlands}} || ١<ref>{{cite news |url=http://www.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2008/12/1/011208_vermistenederlanderoverleden.html |title=Dutch died in Mumbai: NOS News |accessdate=1 December 2008 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081204090436/http://www.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2008/12/1/011208_vermistenederlanderoverleden.html |archivedate=4 December 2008 |df=dmy-all }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081204090436/http://www.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2008/12/1/011208_vermistenederlanderoverleden.html |date= ٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref> || ١<ref>{{cite news |url=http://www.nu.nl/news/1859547/24/Nederlander_gewond_in_Mumbai.html |title=Dutchman wounded in Mumbai: Nu.nl |accessdate=27 November 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081203030009/http://www.nu.nl/news/1859547/24/Nederlander_gewond_in_Mumbai.html |archive-date= ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ |dead-url=no }}</ref>

|{{flag|Malaysia}} || ١<ref name="Malaysian">{{cite news |title=Hema died of smoke inhalation, says consul-general |url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/11/30/nation/2684733&sec=nation |work=[[The Star (Malaysia)|The Star]] |publisher=The Star |date=30 November 2008 |accessdate=30 November 2008 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081201001200/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F11%2F30%2Fnation%2F2684733&sec=nation |archivedate=1 December 2008 |df=dmy-all }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081201001200/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F11%2F30%2Fnation%2F2684733&sec=nation |date= ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref> || –

|{{flag|Mauritius}} || ١<ref>{{cite web|url=http://www.nerve.in/news:253500186081|title=CEO of Mauritian bank reported missing in Mumbai|work=nerve.in|accessdate=22 October 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20171009144850/http://www.nerve.in/news:253500186081|archive-date= ٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧|dead-url=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171009144850/http://www.nerve.in/news:253500186081 |date= ٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gulfnews.com/world/India/10263688.html|title=Commandos free Mumbai|first=By Pamela Raghunath,|last=Correspondent|date=29 November 2008|publisher=|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081203073604/http://www.gulfnews.com/world/India/10263688.html|archivedate=3 December 2008|df=dmy-all}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081203073604/http://www.gulfnews.com/world/India/10263688.html |date= ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref> || –

|{{flag|Norway}} || – || ١<ref>{{cite news |title=Norway condemns terrorist attacks in India |url=http://www.norwaypost.no/News/Norway-condemns-terrorist-attacks-in-India/menu-id-26.html |work=[[Norwegian Broadcasting Corporation]] |publisher=The Norway Post |date=28 November 2008 |accessdate=28 November 2008 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202075415/http://www.norwaypost.no/News/Norway-condemns-terrorist-attacks-in-India/menu-id-26.html |archivedate=2 December 2008 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202075415/http://www.norwaypost.no/News/Norway-condemns-terrorist-attacks-in-India/menu-id-26.html |date= ٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref>

|٥٨<ref name="yahoo_corpses">{{cite news|last=Sullivan|first=Tim|author2=Ravi Nessman|title=India terror begins with corpses on train platform|publisher=[[Associated Press|AP]] via [[Yahoo! News]]|date=30 November 2008|url=https://news.yahoo.com/s/ap/20081130/ap_on_re_as/as_india_three_days_of_terror;_ylt=Av6QjVu3WBqaVaIH9i.lpL1vaA8F|accessdate=9 November 2008|deadurl=yes|archiveurl=https://archive.is/20081203151635/http://news.yahoo.com/s/ap/20081130/ap_on_re_as/as_india_three_days_of_terror;_ylt=Av6QjVu3WBqaVaIH9i.lpL1vaA8F|archivedate=3 December 2008}} {{Webarchive|url=https://archive.is/20081203151635/http://news.yahoo.com/s/ap/20081130/ap_on_re_as/as_india_three_days_of_terror;_ylt=Av6QjVu3WBqaVaIH9i.lpL1vaA8F |date= ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref><ref>[http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-12-03/mumbai/27928854_1_muslims-terror-attack-cst Of 58 killed at terminus, 22 were Muslims, ''The Times of India''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121022141052/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-12-03/mumbai/27928854_1_muslims-terror-attack-cst |date=٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ }} (3 December 2008)</ref>

|دەستبەسەرداگرتن؛ تەقەکردن؛ بارمتەگرتن.<ref>{{cite news|url=http://ibnlive.in.com/news/firing-at-nariman-house-in-south-mumbai-intensifies/79156-3-1.html|title=Encounter on at Nariman House in South Mumbai|access-date=١٣ی تەممووزی ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20140819121833/http://ibnlive.in.com/news/firing-at-nariman-house-in-south-mumbai-intensifies/79156-3-1.html|archive-date=١٩ی ئابی ٢٠١٤|dead-url=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140819121833/http://ibnlive.in.com/news/firing-at-nariman-house-in-south-mumbai-intensifies/79156-3-1.html |date=١٩ی ئابی ٢٠١٤ }}</ref>

|٧ (بە کۆماندۆیەکیشەوە)<ref>{{cite news|last=Velsey|first=Kim|url=http://www.iht.com/articles/ap/2008/11/28/news/ML-Israel-India.php|title=The New York Times - Breaking News, World News & Multimedia|newspaper=International Herald Tribune|accessdate=2018-05-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204100914/http://www.iht.com/articles/ap/2008/11/28/news/ML-Israel-India.php|archive-date= ٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨|dead-url=no}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.thaindian.com/newsportal/politics/slain-nsg-commando-paid-tributes-at-special-ceremony-in-delhi_100125076.html|title=Slain NSG commando paid tributes at special ceremony in Delhi|publisher=|access-date=١٣ی تەممووزی ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190226071605/http://www.thaindian.com/newsportal/politics/slain-nsg-commando-paid-tributes-at-special-ceremony-in-delhi_100125076.html|archive-date=٢٦ی شوباتی ٢٠١٩|dead-url=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190226071605/http://www.thaindian.com/newsportal/politics/slain-nsg-commando-paid-tributes-at-special-ceremony-in-delhi_100125076.html |date=٢٦ی شوباتی ٢٠١٩ }}</ref>

ھێرشەکە پێی گوترا ٢٦/١١، ئەمەش بەھۆی ئەو ڕۆژەی کە ڕووداوەکە تێیدا ڕوویدا. لیژنەی باڵا لەلێکۆڵێنەوەی ڕووداوەکە دوای زیاتر لەتێپەڕبوون لەساڵێک بەسەر ڕووداوەکە، ڕاپۆرتێکیان درووستکرد. ڕاپۆرتەکە ئاماژەی بەوەدەکرد کە ئەم ھێرشە زیاتربووە لە توانا و وەڵامدانەوەکانی ھێزەکانی پۆلیس، ھەروەھا ئاماژەیان بەھەڵەکانی فەرماندەی پۆلیسی مومبای حەسەن غەفوور کرد کە جووڵانەوە و مامەڵەی لەگەڵ ڕووداوەکان ھەڵەبووە.<ref name="hindupradhantable">“There was absence of overt leadership on the part of Hasan Gafoor, the CP, and lack of visible Command and Control at the CP’s office,” said the report prepared by former Governor and Union Home Secretary R.D. Pradhan. {{Cite news|url=http://beta.thehindu.com/news/states/other-states/article68262.ece|title=Pradhan Committee finds serious lapses on Gafoor’s part|author=PTI|work=The Hindu|date=21 December 2009|location=Chennai, India|accessdate=15 July 2011|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100731081805/http://beta.thehindu.com/news/states/other-states/article68262.ece|archivedate=31 July 2010|df=}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100731081805/http://beta.thehindu.com/news/states/other-states/article68262.ece |date=٣١ی تەممووزی ٢٠١٠ }}</ref>

حکوومەتی ویلایەتی مەھاراشترا، بڕیدا بە کڕینی ٣٦ بەلەمی خێرا بۆ چاودێریکردن و پاراستنی کەنار دەریاکانی لەگەڵ چەند ھەلیکۆپتەرێک بۆ ھەمان ھۆکار. ھەروەھا پلانی دامەزراندنی ھێزێکی تایبەت بە دژە تیرۆردا بەناوی ھێزی یەکەم، لەگەڵ پڕچەککردنیان بە چەکی نوێ و تایبەت کە لەئاستی پۆلیسی مومبای زیاتربێت.<ref>{{Cite news|url=http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=344449|title=No consensus on security plan even a month after Mumbai attacks|author=Sapna Agarwal|date=27 December 2008|accessdate=28 February 2009|work=[[Business Standard]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20110607145849/http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=344449|archive-date= ٧ی حوزەیرانی ٢٠١١|dead-url=no}}</ref> سەرۆکوەزیران مەنھۆمان سینگ ئەوەی ڕاگەیاند ئەوان پلانی دامەزراندنی دەزگای لێکۆڵینەوە و سیخووری بەھێز دادەمەزرێنن ھاوشێوەی ئێف بی ئای بۆ ڕووبەرووبونەوەی تیرۆر.<ref>{{Cite news|url=http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/mumbaiterrorstrike/Election_Story.aspx?ID=NEWEN20080074719&type=News|title=PM for federal agency, better legal framework|date=1 December 2008|accessdate=1 December 2008|publisher=[[NDTV]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081201234935/http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/mumbaiterrorstrike/Election_Story.aspx?ID=NEWEN20080074719&type=News|archivedate=1 December 2008|deadurl=yes|df=}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081201234935/http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/mumbaiterrorstrike/Election_Story.aspx?ID=NEWEN20080074719&type=News |date= ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref> بۆئەم مەبەستەش ھیندستان دەزگای لێکۆڵینەوەی نەتەوەیی (NIA) دامەزرا و یاسای دژە تیرۆریشی لەگەڵ [[:en:UAPA|UAPA 2008]]<nowiki/>نوێکردەوە. لەلایەن وەزارەتی ناوخۆشەوە، سەنتەری (NCTC) دامەزرا بۆکۆکردنەوە ھەموو ڕاپۆرت، داتا و پووختەی زانیارییەکان کە لە پۆلیس، دەزگا ھەواڵگرییە جۆراوجۆرەکان و شوێنە جیاجیاکان پێیان دەگات.

[[خەڵکی ھیند]] ڕەخنەی تووندیان ئاڕاستەی کەسە سیاسییەکانیان کرد و بەناشایستە لەقەڵەمیاندان و بەھۆکاری ھێرشەکانیان زانی. لەسەر ڕووپەری ڕۆژنامەی تایمز ئۆف ئیندیا نووسرا «سیاسییەکانمان ڕۆڵی بێتاوانێکی مردوو دەگێڕن».<ref>{{Cite news|url=http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/SP304200.htm|title=India directs anger at politicians after Mumbai attacks.|date=1 December 2008|accessdate=1 December 2008|archiveurl=https://www.webcitation.org/5h7IWfjWa?url=http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/SP304200.htm|archivedate=28 May 2009|deadurl=no|df=dmy}}</ref> لەنێو سیاسییەکانی ھند و مومبای، دەستلەکارکێشانەوە دەستیپێکرد لەنێویانیشدا وەزیری ناوخۆ شیڤراج پاتل، سەرۆکی وەزیرانی مەھاراشترا و جێگرەکەی.<ref>{{Cite news|url=http://www.indiatoday.intoday.in/index.php?option=com_content&task=view&id=21767&issueid=82|title=Vilasrao Deshmukh quits as Maharashtra CM|author=Aditi Pai|work=[[India Today]]|date=4 December 2008|accessdate=31 December 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20190822003737/https://www.indiatoday.in/mumbai-terror-strikes/story/vilasrao-deshmukh-quits-as-maharashtra-cm-34561-2008-12-04|archive-date=٢٢ی ئابی ٢٠١٩|dead-url=no}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://ibnlive.in.com/news/maharashtra-deputy-cm-r-r-patil-resigns/79454-3.html|title=Maharashtra Deputy CM RR Patil resigns|date=1 December 2008|accessdate=1 December 2008|publisher=[[CNN-IBN]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202022605/http://ibnlive.in.com/news/maharashtra-deputy-cm-r-r-patil-resigns/79454-3.html|archivedate=2 December 2008|deadurl=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202022605/http://ibnlive.in.com/news/maharashtra-deputy-cm-r-r-patil-resigns/79454-3.html |date= ٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref> دەرھێنەرێکی [[بۆلیوود]]، رام گۆپەل ڤارما فیلمێکی لەسەر ھێرشەکە دەرھێنا بەناوی (The Attacks of 26/11). مووسڵمانە ھیندییەکان، ئیدانە ڕووداوەکانیان کرد و ئەوەیان ڕەتکردەوە کە تیرۆریستە کووژراوەکان بنێژن، گرووپێک لەموسڵمانانیش خۆپشاندانیانکرد دژ بە ھێرشەکە.<ref>{{cite news|newspaper=[[New York Times]]|author=ROBERT F. WORTH|title=Muslims in India Put Aside Grievances to Repudiate Terrorism|url=https://www.nytimes.com/2008/12/08/world/asia/08muslims.html|access-date=١٧ی تەممووزی ٢٠١٩|archive-url=https://web.archive.org/web/20190717070909/https://www.nytimes.com/2008/12/08/world/asia/08muslims.html|archive-date=١٧ی تەممووزی ٢٠١٩|dead-url=no}}</ref> مزگەوتەکان بۆماوەیەک بێدەنگبوون. پێداچوونەوە بۆ شێوازی گواستنەوە گەیاندن لە مومبای دەستیپێکرد.<ref>{{Cite news|url=https://news.yahoo.com/s/ap_travel/20081217/ap_tr_ge/as_travel_brief_india_business_travel|title=Mumbai attack dents business travel|author=Erika Kinetz|date=17 December 2008|accessdate=21 February 2009|publisher=Yahoo News|archive-url=https://web.archive.org/web/20081231201918/http://news.yahoo.com/s/ap_travel/20081217/ap_tr_ge/as_travel_brief_india_business_travel|archive-date=٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨|dead-url=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081231201918/http://news.yahoo.com/s/ap_travel/20081217/ap_tr_ge/as_travel_brief_india_business_travel |date=٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ }}</ref> ماتەمین و داگیرساندنی مۆم لەتەواوی ھیندستان بۆ ڕووداوەکە ئەنجامدرا. لەئاستی جیھانیش، وڵاتان، ڕێکخراوە جیھانییەکان و کەسایەتییە جیھانییەکان ئیدانەی ئەو ھێرشە تیرۆریستییەیانکرد کە خەڵکانی سڤیل بوونە قووربانی.<ref name="resp">{{Cite news|first=Tom|last=Rivers|title=Mumbai Attacks Draw Worldwide Condemnation|date=27 November 2008|publisher=Voice of America|url=http://voanews.com/english/archive/2008-11/2008-11-27-voa32.cfm|accessdate=1 January 2009|archiveurl=https://archive.is/20090318031207/http://voanews.com/english/archive/2008-11/2008-11-27-voa32.cfm|archivedate=18 March 2009|deadurl=yes}} {{Webarchive|url=https://archive.is/20090318031207/http://voanews.com/english/archive/2008-11/2008-11-27-voa32.cfm |date=١٨ی ئازاری ٢٠٠٩ }}</ref>

دەستبەسەرداگرتنەکە: ھێرشی سەر تاج فیلمێکی ناخەیاڵییە لەلایەن کاتی سکۆت کلێرک و ئەدریان لیڤی نووسراوە. باس لەڕدووداوەکانی ھێرشەکەی مومبای ٢٠٠٨ دەکات لەکاتی شەوی ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٨. کتێبەکە لە ساڵی ٢٠١٣ لەلایەن پێنگوین بووکسەوە بڵاوکرایەوە.<ref>{{cite web|url=http://ibnlive.in.com/news/the-siege-takes-the-reader-into-the-heart-of-the-2611-attack/437423-40-101.html|title=The Siege takes the reader into the heart of the 26/11 attack|publisher=[[IBNLive]]|accessdate=2013-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20140205102803/http://ibnlive.in.com/news/the-siege-takes-the-reader-into-the-heart-of-the-2611-attack/437423-40-101.html|archive-date= ٥ی شوباتی ٢٠١٤|dead-url=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131206123948/http://ibnlive.in.com/news/the-siege-takes-the-reader-into-the-heart-of-the-2611-attack/437423-40-101.html |date= ٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣ }}</ref>