وەرزش: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''وەرزش''' پێکدێت لە کۆمەڵە یاری یان وازیەکوازییەک کە بەکۆمەڵ یان جووت یان تاک دەکرێت. هەندێکھەندێک کەس وەرزش دەکەن بە پیشەی خۆیان و هەندێکھەندێک کەس بۆ جوانی و ڕێکی لەش و تەندروستی دەیکەن و هەندێکیشھەندێکیش بۆ کات بەسەربردن دەیکەن. چەندین جۆری وەرزش لە جیهانداجیھاندا هەنھەن کە هەرھەر لە وەرزشی تاکەکەسییەوە تا دەگاتە ئەو وەرزشانەی کە زیاتر لە سەد کەس تێیدا بە شێوەی هەڵبژاردەھەڵبژاردە و کۆمەڵ یان پێشبڕکێ بەشداری دەکەن. لە بەناوبانگترین ئەو یارییانە بریتین لە [[تۆپی پێ]] ، [[تۆپی باسکە]] ، [[مەلەوانی]] ، [[کاراتێ]] ، [[زۆرانبازی]] و [[تێنس]] و [[ڕەکبی]] و [[ھۆکی]] و [[پێشبڕکێی ئۆتۆمبێڵ]] و [[پاسکیل سواری]] و [[ئەسپ سواری]] و [[بالە]] و [[بەرزکردنەوەی قورسایی]] ھتد...ھتد…

[[پەڕگە:Kortebaanschaatsen-Meijco van Velzen3.JPG|thumb|وەرزشکارێک لەکاتی یاریکردن لەسەر سەهۆڵسەھۆڵ]]

وەرزشەکان هەموویانھەموویان بە چەندین [[یاسا]] و ڕێنمایی بەڕێوەدەچن ئەویش بۆ ئەنجامدانی پێشبڕکێیەکی دادپەروەرانەیە و، هەروەهاھەروەھا ڕێخۆشکەرە بۆ بەشداربوو کە بۆ بردنەوەی [[خەڵات]] سەربکەوێت.

== مێژوو ==

چەندین شوێنەوار و ئاماژە هەنھەن بۆ ئەوەی کە چینییەکان چەندین کاری وەرزشییان پێش (٢٠٠٠ پ. ز) ئەنجامداوە.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان= http://chineseculture.about.com/library/weekly/aa032301a.htm| سەردێڕ= مێژووی وەرزش لە [[چین]]}}</ref> یاری [[جیمناستیک]] وا دەردەکەوێت کە یەکێک بووبێت لە یارییە کۆنەکانی وڵاتی [[چین]]. بە پێیبەپێی مۆنۆمێنتی فیرعەونەکان ژمارەیەک لە وەرزش لەوانە ([[مەلەوانی]] و [[ڕاوە ماسی]]) باش پەرەیان پێ دراوە و بەرەو پێش چوون پێش چەندین هەزارھەزار ساڵ پێش ئێستا لە [[میسری کۆن]]دا.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان= http://www.ioa.leeds.ac.uk/1980s/84085.htm| سەردێڕ= Mr Ahmed D. Touny (EGY), IOC Member}}</ref>

== جۆرەکانی یاریەیارییە وەرزشییەکان وەرزشیەکان==

* وەرزشی کۆمەڵ یان بەتیپ وەک یاری تۆپی پێ

* یاری وەرزشی ئاوی (کە لەنێو ئاو دەکرێ یاریەکەیارییەکە) وەک یاری مەلەوانی

* وەرزش بەهۆیبەھۆی ئاژەڵ وەک ئەسپ سواری

* وەرزش بەهۆیبەھۆی تۆپ و دار وەک بلیارد و گۆڵف

==ڕاهێنانی ڕاھێنانی وەرزش ==

یاریکەران یان وەرشوانان بەر لە ئەنجامدانی یاریەیارییە وەرزشیەکانوەرزشییەکان ڕاهێنانڕاھێنان دەکەن بۆ دەرخستنی ئاستی خۆیان یانخوود زۆر جار کەسایەتیەکانکەسایەتییەکان ڕوو لەوەرزش دەکەن و ڕاهێنانڕاھێنان دەکەن هەمھەم بۆ لاوازی و هەمیشھەمیش بۆ ڕێکی لەش و تەندروستی خۆیان ،خۆیان، پزیشکانیش یاری [[مەلەوانی]] بە باشترین یاری دادەنێن بەهۆکاریبەھۆکاری ئەوەی سەرجەم یا سەراپای ئەندامانی لەشی مرۆڤ لە جووڵە دادەبێت

وەرزشکردن بەسوودە بۆ توانای جەستەیی و ڕێکی لەش و تەندروستی گشت تاکێک بۆیە لەسەرانسەری جیھان گرنگی بەوەرزش دەدرێت لەزۆر ووڵاتانوڵاتان وەرزش بۆتەبووەتە سیمبووڵی پێشکەوتن و بەروپێشچوونی ووڵاتان ،وڵاتان، یا زۆر جار مرۆڤ وەرزش دەکا بۆ لاوازکردنی خۆی چ بە یاری چ بە ئامێری وەرزشی

== وەرزش و سیاسەت ==

زۆرێک پێیان وایە پەیوەندی نێوان سیاسەت (ڕامیاری) و وەرزش پەیوەندیەکیپەیوەندییەکی دوورە ،دوورە، کەچی زۆر جار دەبینین لەپەنای وەرزش و یاری وەرزشی کێشەی سیاسی دەکەوێت نێوان ووڵاتان ،وڵاتان، یاخوود لە زۆرێ لەیاریەلەیارییە وەرزشیەکانوەرزشییەکان کەسایەتی سیاسی یا سەرۆک دەوڵەت ئامادەی یاریەکانیارییەکان دەبێت و وەکوو هاندەرێکیھاندەرێکی ئاسایی هانیھانی هەڵبژاردەیھەڵبژاردەی ووڵاتوڵات یان یانەکەی دەدات

== وەرزش و ئابووری ==

وەرزش هۆیەکەھۆیەکە بۆ بەرەو پێشبردنی ووڵاتوڵات لە ڕووی ئابوریەوەئابورییەوە بەوەی کە ووڵاتوڵات میوانداری پاڵەوانیەتیەکیپاڵەوانییەتییەکی گەورە بکابکا، ، وەو میوانداری پاڵەوانیەتیەکانیشپاڵەوانییەتییەکانیش

هۆیەکیھۆیەکی تریشە بۆ ناساندی کەلتوور و ڕەگەزی ووڵاتەکەوڵاتەکە بەوەی گشت مێدیاکارانی جیهانیجیھانی گرینگی بە شوێن و پاڵەوانیەتیەکەپاڵەوانییەتییەکە دەدەن!

== گرینگترین یاریەیارییە وەرزشییەکان وەرزشیەکان==رهرە گبی -سپاک ترا—کریکێت-هاکیھاکی-ووشووشو-گورهگورە پانی

* [[ئەسپ سواری]]

* [[بالە]]

* [[بلیارد]]

* [[بۆکسینگ]]

* [[بۆڵینگ]]

* [[بەیس بۆڵ]]

* [[تایکۆندۆ]]

* [[تۆپی باسکە|باسکە]]

* [[تۆپی دەست]]

* [[تۆپی پێ]]

* [[تێنس]]

* [[جودۆ]]

* [[زۆرانبازی]]

* [[سنوکه‌رسنوکەر]]

* [[شمشێربازیشەترەنج]]

* [[شەترەنجمەلەوانی]]

* [[کاراتێڕاوە ماسی]]

* [[ڕاوە ماسیگۆڵف]]

== ناوبانگی ووڵاتانوڵاتان لەوەرزش ==

* ووڵاتیوڵاتی [[بەڕازیل]] بەناوبانگە بە تۆپی پێی و پێگەیاندنی یاریزانان

* ووڵاتیوڵاتی [[ئەمریکا]] بەھۆی بوونی خولیNBA تۆپی باسکە بۆتەبووەتە سیمبووڵێکی ئەم ووڵاتەوڵاتە

* ووڵاتیوڵاتی [[چین]] بە یاری تۆپی سەرمێز بەناوبانگە

* ووڵاتیوڵاتی [[ڕووسیا]] لەتۆپی بالە بەھێزترین پاڵەوانە