تیۆریی ڕێژەیی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب Rafighb پەڕەی بیردۆزی ڕێژەییی گواستەوە بۆ تیۆریی ڕێژەیی |
←تیئوریی ڕێژەیی تایبەت و پـێزەکانی ئەینشتەین: پەرەپێدان و درێژکردنەوەی وتار زیادکردن/لابردنی بەستەرە دەرەکییەکان |
||
ھێڵی ٢١:
بێجگە لەوەش، هەندێ دەرەنجام و شوێنهاتی سەرسووڕهێنەر و دژەخۆماکی (counterintuitive)ی لێ دەکەوێتەوە. هەندێکیان بۆ نموونە ئەمانەن:
*
* درێژبوونەوەی کات: کات لەو کاتژمێرانەدا کە لە جووڵە و رۆیشتندان خاوتر/هێواشتر تێدەپەڕێ لەچاو کاتژمێرێکی هادار (هادار: نەجووڵ،بێبزاو، بە ئینگـ: Stationary)
*[[کورتبوونەوەی درێژایی]] (بە ئینگـ: [[:en:Length_contraction|Length contraction]]): هەموو شتومەکێک، تەنیێکی فیزیکی، لەو ئاراستەیەی لەمەڕ بینەرێکدا لە بزووتندان، کورتتر دێنە بەرچاو.
*[[خێرایی نوور|خێرایی سنووری هەیە]]: هیچ تەنێکی فیزیکی، پەیامێک یاخود شتێکی دی ناتوانێ بە خێراییەکی زۆرتر لە خێرایی نوور بڕوات.
* کاریگەریی هێزی ڕاکێش تەنیا ئەتوانێ بە خێرایی نوور لە بۆشاییدا بڕوات، نە زۆرتر یان دەمودەست!
* [[یەکسانی بارستە-وزە|بەرانبەریی بارست''ـ''وزە]] (بە ئینگـ: Mass-Energy Equivalence): <math>E = mc
<br />
| |||