هه روه ها له باشورو ڕۆژئاوا شاری ڕانیه به چیاكانیچیاکانی ماكۆكماکۆک و حاجیله و كلكهکلکه كوڕێنکوڕێن له ڕۆژ هه ڵاتی شاری ڕانیه. چوار نا حیه ی سه ره كیکی سه ر به شاری ڕانیه ن، كهکه ئه وانیش نا حیه كانیکانی حاجیاواو چوارقورنه و سه نگه سه رو سهرکهپکانه. ئه م نا حیانه هه ر یه كێكیانکێکیان خاوه نی چه ندین لاپه ڕه ی مێژووی پڕ خه بات و توكۆشاننتوکۆشانن
دروست بونی شاری ڕانیه ده گه ڕێته وه بۆ نزیكهنزیکه ی ٢٥ ههزارساڵ له مه وبه ر. ده گوتریت كهکه شاری ڕانیه زۆر كۆنهکۆنه و له دێر زه مانه وه خه لكیلکی كوردکورد به هۆئ له باری ناوچه كهکه بۆ كشتوكاڵکشتوکاڵ له شاری ڕانیه نیشته جێ بوون. شاری ڕانیه له جێگایه كیکی له باری كشتوكاڵیکشتوکاڵی هه ڵكهڵکه وتوه، هه ربۆیه ش باب و باپرانی ئێمه له كونداکوندا له ده وری سه رچاوه ی ئاوی قولێ كۆبونهکۆبونه و ه و ده ستیان كردکرد به كشتوكاڵکشتوکاڵ كردنکردن. نزیكینزیکی شاری ڕانیه له ئێرانه وه بارێكیبارێکی باشی بۆ خه ڵكیڵکی ناوچه كهکه ڕه خساندووه بۆ بازرگانی كردنکردن
له سه ر ده مه كۆنهکۆنه كانداکاندا مرۆڤ له جێگا ی كشتوكاڵیکشتوکاڵی و نزیكنزیک له سه ر چاوه ئاویه كانکان نیشته جێ ئه بوون. ئه مه ش بۆ زیاتر سود وه گرتن له به ر هه مه كانیکانی كشتوكاڵکشتوکاڵ. هه ربۆیه ش خه ڵكیڵکی زۆر زوو هاتنه ناوچه كهکه.لای هه موومان ئاشكرایهئاشکرایه كهکه ناوچه ی بتوێن و پژده ر ناوچه یه كیکی گرنگی كشتوكاڵیهکشتوکاڵیه. ده شتی ڕانیه كهکه یه كێكهکێکه له ده شته به ناو بانگه كانیکانی كوردستانکوردستان. به پیتی ناو چه كهکه وای كردوهکردوه كهکه خه ڵكیڵکی كوردکورد هه ر له كۆنداکۆندا له م ناوچه به پیتانه دا نیشته جێ بن. گه لی كوردکورد له هه موو سه رده مه كانداکاندا شان به شانی یه كترکتر ی بێ له به رچاو گرتنی ئاین و ڕه گه ز له م ناو چه یه دا به یه كهکه وه ژیاون. موسولمانه كانکان له گه ل جوله كهکه كوردهکورده كانداکاندا پێش كۆچکۆچ كردنیانکردنیان بۆ فه له ستین به یه كهکه وه له شاری رانیه به برایانه ژیاون. ئه مه له ساڵانی ١٨ بۆ ساڵه كانیکانی ١٩٤٨ چه ندین جوله كهکه له ناوچه كهکه دا هه بوون.
ئیتر به م جۆره شاری ڕانیه به چه ند قۆناغی جیا جیا تێپه ڕیوه ، بۆ ئه وه ی له دنیا ی پێشه كهکه وتن و خه بات بێبه ش نه بێت. خه ڵكیڵکی شاری ڕانیه هه میشه پشت و په نای هێزه شۆڕش گێره كوردیهکوردیه كانکان بوون. قه ڵای شاری ڕانیه كهکه ئێستا به قه ڵات ناسراوه ئه وه ده ر ده خات كهکه خه ڵكیڵکی به شێوه كیکی مه ردانه هه میشه له سه نگه ر دابوون بۆ پاراستنی خاكیخاکی كوردستانکوردستان