یەکێتیی سۆڤیەت: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب ربات: no:Sovjetunionen یک مقالهٔ برگزیده است
جوگرافیا
ھێڵی ٣٥:
یەکێتی سۆڤیەت دەوڵەتێکی تاک-پارتی بوو<ref>سیستەمی تاک پارتی لەلایەن حیزبی کۆمۆنیستی یەکێتیی سۆڤیەت ، http://www.historylearningsite.co.uk/party_systems.htm</ref> لەلایەن پارتی کۆمۆنیستەوە حوکم دەکرا<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Communist_Party_of_the_Soviet_Union</ref><ref>http://education.yahoo.com/reference/encyclopedia/entry/CommunisUSSR</ref> لە دامەزراندیەوە ھەتا ھەڵوەشانی لە کۆتاییەکانی ١٩٩١<ref>http://www.coldwar.org/articles/90s/fall_of_the_soviet_union.asp</ref>.
 
== مێژووی دامەزراندن ==
== شۆڕشی ١٧ی ئۆکتۆبەر ==
لە ١٧ەی ئۆکتۆبەر ساڵی [[١٩١٧]] بە بە بڕیارو پلانێکی نەخشە بۆداڕێژراوی پێشوەختی [[ڤلادیمیر لێنین]] <ref>http://www.stel.ru/museum/Russian_revolution_1917.htm</ref>و زۆرایەتی مەکتەبی سیاسی و کۆمیتەی ناوەندی حزبی سۆسیال دیموکراتی کرێکاری ڕووسیا[[بەلشەڤی]] و بە فەرماندەیی [[لیۆن ترۆتسکی]]<ref>ڕۆڵی تڕۆتسکی لە شۆڕشی ئۆکتۆبەر ، http://www.trotsky.net/russian_revolution.html</ref>، کرێکاران و سەربازان و جوتیاران و ژنان و لاوانی ڕێکخراو لە حزبی بەلشەفی و شوراکاندا لە ھەموو لایەکەوە ھێرشیان بردە سەر حکومەتی کرنیسکی کادیت و ھاوکارەکانی لە سۆسیال شۆڕشگێڕەکان و مەنشەفی یەکان و لە ماوەیەکی کەمدا و بە کەمترین زیانی گیانی، کە لە ژمارەی پەنجەکانی مرۆڤێک تێپەڕی نەدەکرد، دەستیان بەسەر کۆشکی زستانەی حکومەت لە پێترۆسبورگدا گرت و زۆربەی سەرانی حکومەتیان دەست بەسەر کرد. ئەمەش بووە سەرەتای چەخماخەیەک بۆ ھیرَش بردنە سەر زۆربەی ھەرە زۆری دامو دەزگاکانی حکومەتی کرنیسکی لە سەراسەری روسیا بەم شێوە لە کەمترین ماوەدا حزبی بۆلشەڤی بۆ یەکجاری کۆتایی بەدەسەڵاتی چەند سەدەی ئیمپراتۆری تزاری و ھەشت مانگەی حکومەتی بۆرژوایی کرنیسکی ھێناو لە جێگای دا دەسەڵات و حکومەتی کۆماری شورایی کرێکاران و جوتیان و سەربازان، کە ڕێکخراو بوون لە شوراکان و ئەرتەشی سوردا، ڕاگەیاند.
 
== جوگرافیا ==
لە ساڵی ١٩٩١ کە ئەوکات یەکێتیی سۆڤییەت لە گەورەترین ڕووبەری دا بووە لەمێژووی وڵاتەکە ئەوا ئەوکات ڕووبەرەکەی زۆرتر بووە لە ٢٢ ملیۆن کیلۆمەتر چوارگۆشە کە گەورترین وڵاتی ئەوکات بووە لەڕووی ڕووبەرەوە وە شەشەمین وڵاتیش بووە لەڕووی ژمارەی دانیشتوانەوە
== کۆمارە پێکھێنەرەکان ==
پێرستی کۆمارەکانی سۆڤیەت لەمانە پێکهاتبوون<ref>پێرستی کۆمارەکانی سۆڤیەتی p://en.wikipedia.org/wiki/Republics_of_the_Soviet_Union#The_republics_and_the_dissolution_of_the_Soviet_Union