تیۆری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

 

== بیردۆزەکان بە گشتی و لە زانستە شێوەیی‌یەکاندا ==

شێوەیی = formal؛ بە پێی فۆرم و شێوەی دیار.</ref> سروشتێکی ڕستەزانییانە<ref>نەحوی، سینتاکسی.</ref>ی ھەیە و تەنیا کاتێک واتادارە کە بە دەکارخستی لە ناوەرۆکێکدا پێکھێنەیەکی واتایی<ref>سیمانتیکی.</ref>ی پێبدرێت. دەربـڕینی بیردۆزەکان لە گۆڕەپانەکانی جۆراوجۆری لێکۆڵینەوەدا بە [[زمانی سروشتی]]یە و ھەمیشەش بە چەشنێک ئاوادەکرێن کە شێوەی گشتییان دەقاودەقی بیردۆزێک بێت کە بە [[زمانی شێوەیی]]ی [[مەنتیقی بیرکاری]] دەربـڕاوە. کاتێک بیردۆزەکان لە بیرکاریدا تاوتوێدەکرێن، زۆرتر دەربـڕینیان بە زمانێکی شێوەیی ‌یە.

 

 

بیردۆز لە کۆمەڵێک [[ڕستە]] پێکھاتووە کە بەتەواوی داگری ئاگاداریگەلی ڕاستن دەربارەی ئەو بابەتەی کە لە ژێر سەرنجدایە. لەگەڵ ئەوە، ھەردەم ڕاستبوونی ھەر یەک لەم ئاگادارییانە گرێدراوە بە ھەموو بیردۆزەکەوە؛ کەوابوو دەکرێت ئاگادارییەک، ھەڵواسراو بە بیردۆزێکەوە ڕاست بێت بەڵام ھەمان ئاگاداری ھەڵواسراو بە بیردۆزێکی ترەوە ناڕاست بێت.

ئەمەیە کە لە زمانی ئاساییدا ئاگاداریگەلێک وەکوو "ئەو کەسێکی تۆقێنەرە" بەبێ ناردنەوە بۆ ھەندێک واتا لێدانەوەی تایبەتی ئەم بیردۆزە وەکوو "ئەو" کێیە، و "کەسێکی تۆقێنەر" چییە، ناتوانرێت داوەری بکرێت ئاخۆ راستە یان ھەڵەیە.

 

 

== بیردۆزە فەلسەفییەکان ==