مۆلیێر: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ئەکتەر و شانۆکاری فەڕەنسایی |
زۆرکردن |
||
ھێڵی ٢:
'''مۆلێر''' (بەئینگلیزی:Molière) ماوەی ژیان(١٥ی کانوونی دووەم ١٦٢٢ تا ١٧ی شوباتی ١٦٧٣) , مۆلێر شانۆنووس و ئەکتەرێکی ناسراوی فەڕەنسیە ، بابەتە هونەریەکانی مۆلێر لەبابەتی کۆمێدین
==ژیان==
دوای خوێندنی بنچینه‌یی له‌سه‌ره‌تای ژیانی لاویدا له‌گه‌ڵ ده‌سته‌یه‌ک له ئه‌کته‌ری لێهاتوو ، له‌سه‌روی هه‌موشیانه‌وه کچه ئه‌کته‌ری جوان و شۆخی قژکاڵ [[مادلین بیجار]] تیپێکی شانۆیی دامه‌زراند و ناویان نا [[تیپی بیجا]] و له‌هه‌رێمێکی فه‌ڕه‌نساوه ده‌چوونه هه‌رێمێکی تر و زۆرجار له شار و گونده‌کان ده‌رده‌کران و ماوه‌یان نه‌ده‌دان شانۆگه‌رییه‌کانیان پێشکه‌ش بکه‌ن و ئه‌وانیش ناچارده‌بوون بێ حه‌سانه‌وه و بێ نان بار بکه‌ن و بچن بۆ شارێکی دیکه بۆ پێشکه‌شکردنی شانۆگه‌رییه‌که‌یان ، له‌کۆتایی گه‌شته دوور و درێژه‌که‌یان گه‌ڕانه‌وه پاریس و لێی نیشته‌جێ بوون و مۆلێر که‌وته‌به‌ر چاوی برای ( شا )ی فه‌ڕه‌نسا و به‌مه پایه‌ی به‌رزبووه‌وه و تیپه‌که‌ی ناونرا [[تیپی شا]] .
مۆلیێر هونه‌رمه‌ندێکی مه‌زنی به‌هره‌دار بوو ، ڕۆمانی کۆمیدی ده‌نوسی و ده‌یکرده شانۆگه‌ری و ده‌ری ده‌هێنا و ده‌وری سه‌ره‌کی تێدا ده‌بینی و ، هه‌رده‌م له‌کاره هونه‌رییه‌کانییدا هێرشێکی توند و تیژی پڕ له گاڵته‌جاڕی ده‌برده سه‌ر لایه‌نی خراپ و ناته‌واو له‌ژیانی کۆمه‌ڵه‌که‌یدا ، له‌ئه‌نجامدا کۆمه‌ڵه شانۆگه‌رییه‌کی کۆمیدی له‌سه‌ر شانۆی ده‌رباری شا لویسی چوارده‌هه‌مدا پێشکه‌ش کرد و تیپه‌که‌ی نرخێکی زۆری پێدرا و ، له ڕۆژی 17ی شوباتی 1673 له‌سه‌ر شانۆی [[بالێی ڕۆیاڵ]] شانۆگه‌ری [[نه‌خۆشی به‌وه‌هم]] ی پێشکه‌شکرد و ده‌وری سه‌ره‌کی و گرنگی به‌سه‌رکه‌وتوویی تێدا بینی .
مۆلێیر ئه‌و ئێواره‌یه له پێشکه‌شکردنی شانۆگه‌رییه‌که‌ی زۆر ماند و بێهێز بوو ، براده‌ره‌کانی هه‌وڵێکی زۆریان له‌گه‌ڵدا بۆئه‌وه‌ی ده‌وره‌که‌ی خۆی چیتر ئه‌و شه‌وه نه‌بینێ ، که‌چی ئه‌و قایل نه‌بوو هه‌ر سووربوو له‌سه‌ر ته‌واوکردنی نواندنه‌که‌ی تاکو له‌سه‌ر ته‌خته‌ی شانۆکه توشی نه‌خۆشییه‌کی کتوپڕ بوو ، به‌ڵام دیسان تا کۆتایی شانۆگه‌رییه‌که هه‌ر به‌رده‌وام بوو له‌سه‌ر نواندنه‌که‌ی و هه‌ر که لێ بوه‌وه و په‌رده دادرایه‌وه ، مۆلێر که‌وت و ئه‌کته‌ره‌کان هه‌ڵیان گرت و بردیانه‌وه ماڵ و دوای سه‌عاتێک چاوی تا هه‌تاییه لێکنا و ماڵئاوایی له ژیان و دنیا و شانۆ کرد ، دوای سێ سه‌دده چه‌پڵه‌ی ڕه‌زامه‌ندی و شادی بینه‌ران به‌رز بوه‌وه بۆ تیپی کۆمیدیای فه‌ڕه‌نسایی که تاکو ئێستاش به ماڵی مۆلیێر ده‌ناسرێ و جوانترین و خۆشترین به‌رهه‌مه پته‌و و به‌نرخه‌کانی ئه‌م نوسه‌ره مه‌زنه و ئه‌کته‌ره شانۆییه لێهاتووه پێشکه‌ش ده‌کات .
==بەرهەمەکان==
به‌رهه‌مه ناوداره‌کانی له‌م ساڵانه‌دا بڵاوکردۆته‌وه :
# شانۆگه‌ری ( قوتابخانه‌ی ژنان ) له‌ساڵی 1659
# قوتابخانه‌ی مێردان له‌ساڵی 1661 .
#به‌زۆر کراوه به نوشدار له‌ساڵی 1666 .
#پیسکه‌ی ته‌ڕپیر له ساڵی 1668 .
#دوژمنی مرۆڤایه‌تی له ساڵی 1670 .
#نه‌خۆشی به‌واهیمه له ساڵی 1673.
#ژنهێنان به‌زۆری .
*مۆلیێر به‌م شانۆگه‌ریه کۆمیدییانه به‌رزترین پایه‌ی له‌جیهانی کۆمیدیای ڕۆژئاوا وه‌رگرت .
===خاسیەتی شانۆگەریەکانی مۆلێر===
مۆلیێر شانۆگه‌رێکی بلیمه‌ت بوو ، به‌رهه‌مێکی زۆری پێشکه‌ش به شانۆ کرد و ، ئه‌و سانۆگه‌رییانه‌ی سێ خاسیه‌تی سه‌ره‌کییان هه‌یه :
# که‌سه‌کانی ناو سانۆگه‌رییه‌که به‌جوانی ده‌رده‌خات .
#هه‌ڵوێستی جوان و له‌بار ده‌خوڵقێنێ .
#بینه‌ران به‌چاکی دێنێته پێکه‌نین .
==ووتەکانی مۆلێر==
<center>
{{وتەی تایبەت|'''سه‌روه‌ت له شه‌ڕدا و سه‌رکه‌وتنت له عه‌شقدا هۆکاری به‌خته‌وه‌ریه'''|35px}}
</center>
==سەرچاوە==
*[http://www.nusin.net/dang/archives/1621 ماڵپەڕی نووسین]
[[پۆل:ئەکتەرەکان]]
| |||