لیما: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

}}

 

 

لیما لەلایەن خەڵکی ڕەسەنەوە لە ناوچەی کشتوکاڵی کە بە خەڵکی ڕەسەنی پیرۆ ناسراوە، بە لیماق ناونرابوو، بووە پایتەخت و گرنگترین شاری وڵاتی پیرۆ، دوای شەڕی پیرۆ بۆ سەربەخۆیی، بوو بە پایتەختی کۆماری پیرۆ (República del Perú). لە دەوروبەری یەک لەسەر سێی دانیشتوانی نیشتمان لەو ناوچەی پایتەختەدا دەژین. یەکێک لە کۆنترین دامەزراوەکانی لیما بۆ فێربوونی باڵا لە جیھانی نوێدا زانکۆی نەتەوەیی سان مارکۆسە، لە ١٢ی ئایاری ١٥٥١ دامەزراوە، لە سەردەمی جێگری پیرۆدا، یەکەم زانکۆیە کە بە فەرمی دامەزراوە، وە کۆنترین زانکۆیە و بەردەوام لە ئەمریکادا کار دەکات. لە ئێستادا شارەکە بە ناوەندی سیاسی و ڕۆشنبیری و دارایی و بازرگانی وڵات دادەنرێ. لە ئاستی نێودەوڵەتیدا یەکێکە لە سی دانیشتوانی شاری جیھان بەھۆی گرنگی جیۆستراتیجییەوە بە شارێکی " بێتا " پێناسە کراوە. لە ڕووی دادوەرییەوە، میترۆپۆلیس بەشێوەیەکی سەرەکی لە ناو پارێزگای لیما و بەشێکی بچووکتر درێژ دەبێتەوە، بۆ ڕۆژاوا، لە ناو پارێزگای دەستووری کالەو، کە بەندەری دەریا و فڕۆکەخانەی جۆرج چاڤێزی تێدانراوە، ھەردوو پارێزگاکە لە ساڵی ٢٠٠٢ ئۆتۆنۆمی ھەرێمییان ھەیە. لە تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ لیما بۆ میوانداریکردنی یارییەکانی پان ئەمریکی ساڵی ٢٠١٩ ھەڵبژێردرا: ئەم یارییانە لە شوێنی لیما و دەوروبەری ئەنجام دران و گەورەترین ڕووداوی وەرزشی بوون کە تا ئێستا لەلایەن ئەو وڵاتەوە میوانداری کراوە، ھەروەھا میوانداری کۆبوونەوەکانی ئاپ ئی سی لە ساڵەکانی ٢٠٠٨ و ٢٠١٦، کۆبوونەوەکانی ساڵانەی سندوقی دراوی نێودەوڵەتی و گروپی بانکی جیھانی لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥، کۆنفرانسی گۆڕانی کەشوھەوای نەتەوە یەکگرتووەکان لە مانگی ١٢ی ٢٠١٤، پێشبڕکێی شاجوانی گەردونی ١٩٨٢ی کرد.

== ھێماکان ==

=== ئاڵا ===

 

=== سرودی نیشتیمانی ===