خەتەنەکردنی کچان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە خەتەنەکردن و ھەموو چالاکییە شاردراوە نەریتییەکانی ھاوشێوەی خەتەنەکردن ئامرازی نادروست بەکاردێت کە ڕەچاوی باری پاقژی و ئەستێورکردن ناکرێت وەک چەقۆ، مقەست، پارچە شوشەی تیژ، بەردی تیژ، تەنانەت ھەندێک جاریش نینۆک.<ref name="Abdulcadir"/>

 

 

== پۆلینکردن ==

بەرزترین ڕێژەی مێینە خەتەنەکراوەکان ئەوانەی کە تەمەنیان لە نێوان ١٥–٤٩ ساڵان بووینە لە سۆماڵ (٩٨٪) تۆمارکراوە، دواتر لە گینێ بە ڕێژەی (٩٧٪) و جیبۆتی (٩٣٪) و میسڕ (٩١٪) و سیرالیۆن و ئەندۆنیسیا (٩٠٪)، بەڵام ئاماری ژنانی پێگەیشتوو کە بۆ دووەم جار خەتەنە کراون لە بەردەستدا نییە، لەکاتێکدا ڕێژەی کچانی خەتەنەکراو کە تەمەنیان لە نێوان لەدایکبوون و ١١ ساڵانن لە ٤٩٪ دان، ئەو کچانە زۆربەیان لە جۆری ١ و ٤ خەتەنەکراون.<ref name="UNICEF DATA – Child Statistics"/>

 

 

=== بەپێی ئەو وڵاتانەی کە خەتەنەکردن بەرەو کەمبوونەوە دەبەن ===

لە باکووری ڕۆژھەڵاتی ئەفریقا پێش ئەوەی ئیسلام و پێش ئەوەی ئیسلام لەو وڵاتە بڵاوببێتەوە خەتەنەکردن بوونی نەبووە، سەرەتا لە باکووری ڕۆژھەڵاتی ئەفریقا دا بڵاو بوویەوە کاتێک کە خەتەنەکردنیان بەستەوە بە ئیسلامەوە، و بەھۆی سەرنجخستنە سەر ئەوەی کە خەتەنەکردن یەکێکە لە ئەرکەکانی ئیسلام بەسەر ژنانەوە کە دەبێت جێبەجێی بکەن،<ref name="Mackie 1996 999–1017">{{Cite journal |last=Mackie |first=Gerry |date=1996 |title=Ending Footbinding and Infibulation: A Convention Account |url=https://www.jstor.org/stable/2096305 |journal=American Sociological Review |volume=61 |issue=6 |pages=999–1017 |doi=10.2307/2096305 |issn=0003-1224 |ڕێکەوتی بەدەستھێنان=١٢ی نیسانی ٢٠٢١ |ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٩ی نیسانی ٢٠٢١ |ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20210419132041/https://www.jstor.org/stable/2096305}}</ref> لەبەر ئەوەی ھەندێک لە زانا موسوڵمانەکان دەیانگوت ئەمە ناچارییە، ھەرچەندە قورئان بە ھیچ شێوەیەک ئاماژە بە خەتەنەکردن ناکات، بەڵام لە ژمارەیەک فەرموودەی پێغەمبەردا باسی کراوە بەڵام نەیکردووەتە ناچاری بەسەر مێینەکاندا.<ref name="Mackie 1996 999–1017"/> لە ساڵی ٢٠٠٧ دا ئەنجومەنی باڵای توێژینەوەی ئیسلامی لە زانکۆی ئەزھەر لە قاھیرە بەیاننامەیەکی دەرکردووە و دەڵێت خەتەنەکردن بە وشێوەیە نەبووە کە ئێستا ھەیە؛ و خەتەنەکردن شتێکە ھیچ کاتێک نەسەپێندراوە بەسەر ژناندا ھەروەھا نەسەپێندراویشە بەسەر کەنیزە و خزمەتکارانیش {{Refn|ماغی میخائیل، أسوشیتد پرس، ٢٠٠٧: «إنَّ السُلطات الدینیَّة العُلیا فی مصر أفتت بأنَّ الإسلام یقف ضدَّ خِتان الإناث. «إنَّھُ حرامٌ، حرامٌ، حرام،» کما قال الإمام الأکبر [[علی جمعة (عالم دین)|علی جُمُعة]] علی شبکة المحور التلفازیَّة الخاصَّة».<ref>Maggie Michael, [https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/06/29/AR2007062901284.html "Egypt Officials Ban Female Circumcision"], Associated Press, 29 June 2007, p. &nbsp;2. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170920162546/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/06/29/AR2007062901284.html |date=20 سبتمبر 2017}}</ref>}}

 

 

== خەتەنەکردن لە ئایینەکاندا ==