بەکارھێنەر:Blnd haji/خۆڵەپەتانێ
typhoid fever پشکنینی گرانەتا
بریتیه له پشكنینێك كه تیایدا به دوای به كتریای به رپرس له و نه خۆشیه ده گه ڕێین كه بریتیه له Salmonella Typhi واتا له ڕێگه ی ئه م پشكنینه وه ئه و به كتریا ده ست نیشان ئه كه ین . ئه م به كتریایه به كتریایه كی گرام نێگه تیڤه كه زیاتر نه خۆشی دروست ئه كات له ڕیخۆڵه و خوێن .
چۆن بزانین كه سێك نه خۆشی گرانه تای هه یه یان نا ؟
به چه ند ڕێگه یه ك ئه كرێت ئه م نه خۆشیه ده ست نیشان بكرێت ، له وانه -:
1-latex agglutination
2-strip or immunochromatographic method
3-ELISA
4- microscope method
5-bone marrow
هه ر یه كه له و تێستانه ئه كرێت بكرێن بۆ دیاری كردنی ئه وه ی ئایا ئه و كه سه ئه و نه خۆشیه ی هه یه یان نا ، به ڵامbone marrow examination ئه گه ر زۆر زۆر پێویست نه بێ په نای بۆ نابرێت چوونكه له و پشكنینه سامپڵ بریتیه له مۆخی ئێسك و كاریگه ری لاوه كی ئه بێت بۆیه زۆر پێویست نه بێت په نای بۆ نابرێت ..
به ڕێگای مایكرۆسكۆپ ئه كرێت سامپڵی خوێن یان پیسایی یان میز به كاربهێنرێت و له ژێر مایكرۆسكۆپ بۆ ئه و به كتریا بگه ڕێین..
له latex agglutination ئه توانین بزانین ئایا ئه و به كتریا هه یه یان نا ،، پرنسپڵی ئه و تێست له سه ر كارلێكی نێوان ئه نتیجین و ئه نتی به دی په یوه سته واتا ئه گه ر ئه نتی جین و ئه نتی به دی كارلێكیان كرد و ئه گلوتینه یشن یان كڵۆت بوون ڕووی دا مانای وایه ئه و كه سه ئه و به كتریای هه یه .. له م پشكنینه سامپڵی خوێن له نه خۆش وه ر ئه گیرێت و سیره می لێ ئاماده ئه كرێت و پاشان درۆپێك له و سیره مه له گه ڵ ڕی ئه یجنته كه كه بریتیه له ئه نتی جینی به كتریاكه و به گه ردیله ی لاتێكس په رده پۆش كراوه تێكه ڵ ئه كرێت .. ئه گه ر كه سه كه نه خۆش بێت و گرانه تای هه بێت ئه وا له سیره مه كه ی ئه نتی به دی بۆ ئه و به كتریا هه یه و له به ر ئه وه ی ڕی ئه یجنته كه ش ئه نتی جین هه یه بۆیه كارلێك ڕوو ئه یا و ئه گلوتینه یشن یاخوود كڵؤت ئه بینین .. ئێمە باسیstrip method ئه كه ین
ئه م پشكنینه به ستریپ ئه نجام ئه درێت كه له سێ هێڵ پێك هاتووه ( control , IgG , IgM )
سه ره تا خوێن له كه سه كه وه ر ئه گرین پاشان ئه یخه ینه ناو جێڵ تیوبه وه پاشان سه نته رفیوجی ئه كه ین بۆ ئه وه ی سیره مه كه ی جیا ببێته وه ..
دوای ئه وه درۆپێك له سیره مه كه و درۆپێك له گیراوه ی تایبه ت به پشكنینه كه ده خه ینه سه ر ستریپه كه و دوای نزیكه ی 01 خووله ك ئه نجام ئه خوێنینه وه .
ئه نجام به م شێوه ئه خوێنینه وه :
1- ئه گه ر ته نها هێڵی كۆنتڕۆڵ ده ركه وت مانای وایه پشكنینه كه ت به ته واوی ئه نجام داوه به ڵام كه سه كه گرانه تای نیه و نێگه تیڤه .
2- ئه گه ر هێڵی كۆنتڕۆڵ و هیڵیG ( IgG) ده ركه وت مانای وایه ئه و كه سه پێشتر تووشی نه خۆشیه كه بووه و ئێستا چاك بۆته وه .
3--ئه گه ر هێڵی كۆنتڕۆڵ و هیڵیM( igM) ده ركه وت مانای وایه ئه و كه سه ئێستا نه خۆشیه كه ی هه یه .
4-ئه گه ر هێڵی كۆنتڕۆڵ و هیڵیM( igM) و هێڵیG (IgG) ده ركه وت مانای وایه ئه و كه سه پێشتر نه خۆشیه كه ی گرتووه و چاك بۆته وه و ئێستا دووباره تووش بووه .