بەکارھێنەر:Ahmed Hogr/خۆڵەپەتانێ

ئەدرینۆکرۆم

ئەدرینۆکرۆم ئاوێیتەیەکی کیمیاویە لەگەڵ گەردی هاوکێشەی  دروست دەبێت لەلایەن ئۆکساندنی ئەدرینالین (ئێپینیفرین). داتاشراوکەی کاڕبۆزۆکرۆمە کە دەرمانێکی خوین ڕاگرە. سەڕەڕای لێکچوونیان لە ناوی کیمیاویەکەیان، هیچ پەیوەندیەکیان نییە.

کیمیا

لەناو لەشى بەگيان، ئەدرینۆکرۆم دروست دەکرێت بە ۆکساندی ئێپینیفرین. لە دەرەوەی لەشی بەگیان زیوی ۆکسانی بەکاردێت وەکو کارای ئۆکسێن. لە گیراوەدە، ئەدرینۆکرۆم پەمبەیە زیاتر ۆکساندی ئەم ئاوێتەیە والێ ئەکات پۆلیمێرسینێت بۆ ئاوێتەی مێلانینی قاوەی و رەش.

کاریگەری لەسەر مێشک

چەند پێورەی نچووکی خەێندن (پێکدێت لە ١٥ بابەتی تاقیکردنەوە یان کەمتر) کە بەڕێەوەبرە لە ١٩٥٠کان و ١٩٦٠کان ڕایان گەیاند کەوا ئەدرینۆکرۆم کاردانەوەی شێتی دەستمپێکرد وەکو بیر ناڕێکی و نا ڕاستی دەرخستن. توێژەر ئەبرەم هۆفەر و هامفری ۆسمۆند ڕایان گەیاند کەوا ئەدرینۆکرۆم مادەیەکی نیرۆتۆکسیک و ساکۆتۆمیمیتیکە وە دەور ئەبێنێت لە شیزۆفرینیا و لەگەڵ نەخۆشی دەروونیەکانیتکە. ئەو شتەی کەوا پێی ئەڵێن بیردۆزەی ئەدرینۆکرۆم، بینیان کەوا ژەم دەرمانی گەوروەی ڤیتامین C و ترشی نیکۆتینی ئەتوانێت شیزۆفرینیا چارەسەر بکات بە ريگای کەمکردنەوەی ئەدرینۆکرۆم لە مێشکدا.چارەسەرکردنی شیزۆفرینیا بە دژەئۆکساندێکی بەهێز بەزۆری ململانێ لێدەکرێت. لە ١٩٧٣، کۆمەڵەی پزیشکی ئەمریکا عەیبداری رایگەیاند لەسەر شێوازناسی کارەکەی هۆفەر لەسەر ترشی نیکۆتینی بۆ چارەسەر کردنی شیزۆفرینیا وە ئاماژەی بەوە دەکات چاودێری ئەو خوێندنانە بکەن کە دووپاتی باشی ئەم چارەسەرەیان کردووە. خوێندی زیاتر لە دەوڵەتی یەگرتوەکان، کەنەدا و لەگەڵ ئوسترالیا شکستیان هێنا بۆ دۆزینەوەی چارەسەرکردنی شیزۆفرینیا بە رێگای ڤیتامینی زۆر.بیردۆزەی ئەدرینۆکرۆم لەسەر شیزۆفرینیا لاواز دەنێت، سەرەڕای ئەوەش هەندێک بەڵگە ئەڵێن لەوەنیە ساکۆتۆمیمیتیکەیە، هەروەک ئەدرینۆکرۆم لەناو خەڵکی کە شیزۆفرینیا هەیە. لە سەرەتای ٢٠٠٠کان، ئارەزوو نوێبۆوە بە دۆزینەوەی کەوا ئەدرینۆکرۆم لەوانەیە بە ئاسایی درووست وەکو ناوەندێک لە درووستکردنی نیرۆمێلانن. ئەو دۆزینەوەیە لەوانەیە گرینگ بێت چونکە ئەدرینۆکرۆم ژەهراوی نامینێ کەمێک بە بەکارهێنانی (گلوتەساۆن س ترانسفەرەیس). هەندێک خوێندن کەم و کەوریان دۆزیەوە لەو جینانەی کەوا ئەو ێنزامەیان تێدایە.