بیابانی جەمسەری
بیابانی جەمسەری ئەو ناوچانەی ساڵانە بارانبارینیان بە کەمتر لە ٢٥٠ ملم و پلەی گەرمییەکەیان لە وەرزی ھاوین کەمتر بێت لە ١٠ سلیلیزی بە بیابانە جەمسەرییەکان دادەنرێن.[١] بیابانە جەمسەرییەکان ڕووبەرێکی زۆری ڕووی زەوی دادەپۆشن کە نزیکەی ٥ ملیۆن کیلۆمەتر چوارگۆشەیە و بەو ڕادەیە بووە بە گەورەترین بیابانی سەر زەوی لە دەشتایی چەو و بەردی بادەمی (ڕووبارە بەردینە وشکەکان) دروست کراون.
لە جەمسەری باکووردا دوو ناوچەی ژینگەیی ھەیە: یەکەم تەندرا و دووەم بیابانە جەمسەرییەکان ئەم دوو ناوچە یە دەکەوێتە باکووری گۆی زەویەوە بەرەو جەمسەرەکان و باکووری کیشوەرەکانی ئەمریکاو ئەوروپاو ئاسیاو جەمسەری باشووریش دەگرێتەوە.[٢] بە پێچەوانەی تەندرا کە لە ھاویندا بۆ گوڵا و فاونا بارودۆخی گونجاوی ھەیە، بیابانی ئانتارکتیکا وشک دەبێت و بە چینێکی ھەمیشەیی سەھۆڵدا دادەپۆشرێت. حاڵەتی سروشتی لە بیابانی جەمسەری یوتەلدا ڕێگە بە بەردەوامی ژیان نادات، جگە لە ھەندێک میکرۆئۆرگانیزم کە دەتوانن لە نێو سەھۆڵەکەدا لە چینەکانی ماددەی ئۆرگانی و نائەندامیدا بژین. ئەم مایکرۆبایۆلۆجییانە لە بەکتریاشینەکان نزیکن و چەندین کاری ئەنجام دەدەن، لەوانە کۆنترۆڵکردنی دووانەئۆکسیدی کاربۆن لە سەھۆڵی ھەڵوەشاوە.[٣]
ئەمانەش ببینە
دەستکاریسەرچاوەکان
دەستکاری- ^ Priscu، John C. (1998-06-26). «Perennial Antarctic Lake Ice: An Oasis for Life in a Polar Desert». Science (بە ئینگلیزی). 280 (5372): 2095–2098. doi:10.1126/science.280.5372.2095. ISSN 0036-8075. PMID 9641910. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی ئازاری ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی) - ^ Woodford، Chris (2011). Arctic tundra and polar deserts. Internet Archive. Chicago, Ill. : Heinemann Library. ISBN 978-1-4329-4172-7.
- ^ https://pubs.usgs.gov/gip/deserts/types/
