سیامەنسوور

هۆزێکی کوردزمان

سیامەنسوور (واتە: ڕەشە مەنسوور)، یەکێک لە هۆزە کوردەکانی ناوچەی گەڕووس بووە. ئەم هۆزە لە سەدەی دەهەمی کۆچی واتە سەردەمی سەفەوییەکان، زۆرترین هێز و دەسەڵاتیان بووە.[١]مینۆرسکی، ناوی هۆزی سیامەنسوور لەگەڵ فەیلییەکان، بەختیاری، ئەردەڵان، چەگینی، گەڕووس، زەنگەنە و هەتد وەک هۆزی کورد دەهێنێ .[٢]

پێشینە دەستکاری

ئەم هۆزە لە باکووری ڕووباری قەزڵ ئوزون لە ناوچەی گەڕووس نیشتەجێ بوون و تا نزیکی ئەنگوورانی زەنجان دەچوون و ناوەندی سەرکییان جافرئاوا ناوەندی ناحیەی سیامەنسووری هەنووکە بوو کە ئێستا بەشێک لە شارستانی بیجاڕی پارێزگای سنەیە. هۆزی سیامەنسوور لە هۆزە گرنگەکانی سەردەمی سەفەوییەکان بوو کە لە سەرەتای سەفەوی حکومەتی گەڕووس و ئازەرباینجان و هەندێک ناوچەی وڵاتی عەجەمیان بەدەستەوە بوو.[٣]

میرانی سیامەنسوور دەستکاری

  • خەلیل خانی سیامەنسوور - میری نجاس و سیورلق.
  • ئیمام قولی سیامەنسوور - میری ئێسفەرایێن.
  • ڕەزا قولی سیامەنسوور - میری قەڵای بست، زەمین داوەر لە کەندەهار.
  • میرزا قولی سوڵتان - میری کەرەشک.
  • دەوڵەتیار خانی سیامەنسوور - میری ئازەرباینجان، گەڕووس و هەندێک ناوچەی تر.

سەبارەت بە سیامەنسوور دەستکاری

لە شەرەفنامە سەبارەت بە میرانی کوردیی ئێران هاتووە:  بە گشتی میرانی کوردی ئێران سێ دەستەن، سیامەنسوور، چەگینی و زەنگەنە، لە سەر زارانە و دەڵێن ئەوان لە بنەڕەت سێ برا بوون کە لە وڵاتی لوڕان هاتوون و بە قسەیەک لە گۆران و ئەردەڵانەوە، بە ئامانجی هاوڕێی شایانی وڵاتی عەجەم زێدی خۆیان بەجێ هێشتووە.پێگەیان پێ دراوە و هەر سێ برا گەیشتوونەتە پلەی میرایەتی و خەڵکانێ کە وەک ڕەعیەت لە دەوریان کۆوە بوون، بە ناوی ئەوان ناسراون و ناوبانگیان دەرکردووە.[٤]

کۆچی زۆرەملی دەستکاری

لە سەردەمی سەفەوییەکان، دەوڵەتیار خانی سیامەنسوور، لە ئازەرباینجان و گەڕووس حکومەتێکی پێک هێنابوو و توانی بۆ چەند جار سپای شا عەبباس تێک بشکێنێ، بەڵام پاشان بە دیل گیرا و شا بە مەبەستی پێش گرتن لە یەکێتی دووجارە و یا ئەگەری شۆڕشێکی تر لە لایەن ئەوانەوە، لێکیانی جیا کردەوە و بەشێکی زۆر کەمیانی لە زێدی خۆیان واتە سیامەنسووری گەڕووس هێشتەوە و زۆرینەیانی بۆ وەرامین، خوار و خۆراسان گواستەوە و یەکێک لەو شوێنانەی لە خۆراسان سیامەنسووری تێدا نیشتەجێ بوون، شوێنێکی ناسراو بە چەشمەی(کانی) سیامەنسوور بووە کە جێی ئاژەڵداری کوردانی سیامەنسووری خۆراسان بوو.[٥]

بابەتی پیوەندیدار دەستکاری

سەرچاوەکان دەستکاری

  1. ^ روحانی، بابامردوخ، تاریخ مشاهیر کرد (امرا و خاندان‌ها)، بخش دوم، جلد سوم، ص ۴۲۳، ۴۲۴، ۴۲۵، ISBN 964-376-042-1 شابک
  2. ^ مینورسکی ولادیمیر، سازمان اداری حکومت صفوی، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۸، ص ۲۴ و ۲۵
  3. ^ بررسی نقش قبایل کُرد در دوره حکمرانی شاه طهماسب اول/ نصرالله پورمحمدی املشی، برومند سورنی ٣ی حوزەیرانی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  4. ^ بدلیسی، امیر شرف خان، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، ص ۴۲۳، ۴۲۴
  5. ^ دهخدا، لغت‌نامه، جلد ۸ص ۱۲۲۳۲