مەکتەبی قورئان
مەکتەبی قورئان، یان مەکتەب قورئان، کۆمەڵێک قوتابخانەی دینی بوون کە لە ناوچە سوننەنشینەکانی ئێران، پێش لە شۆڕشی گەلانی ئێران، لە سەر دەستی ئەحمەدی موفتی زادە دامەزرا.
| مەکتەبی قورئان مەکتەب | |
|---|---|
| سەرکردە | ئەحمەد موفتیزادە |
| دامەزرێنەر | ئەحمەد موفتیزادە |
| بەڕێوەبەر | شوورای مەکتەب قورئان |
| دروشم | پەروەردە و بانگەوازی دینی |
| دامەزراندن | ١٩٧٧ |
| شوێنگەی سەرەکی | ماڵی کاکە ئەحمەد، سنە، کوردستانی ئێران[١] |
| ئایدۆلۆژیا | ئیسلام |
| ئایین | ئیسلام ، سوننە |
| ماڵپەر | |
| ماڵپەڕی مەکتەبی قورئان | |
لە سەرەتادا لە ساڵی١٣٥٦ لە شاری سنە و مەریوان بە شێوەی قوتابخانەی قورئان دەستی بە کار کرد و خەڵکێکی زۆری ڕاکێشا؛ دوایی ناوی خۆی گۆڕی بۆ مەکتەبی قورئان و ئێستاکە وەکوو بزاڤێکی دینی لە ڕۆژھەڵاتی کوردستاندا درێژە بە چالاکی دەدات.
ئەحمەدی موفتیزادە کە لە لایەن لایەنگرانییەوە بە «کاکە ئەحمەد» ناو دەبرێت، بزاڤی دینیی خۆی لە سەر بنەماکانی قورئان و سوننەتی حەزرەتی موحەممەد داڕشت.
کاری سەرەکی دەستکاری
کاری سەرەکی مەکتەب قورئان، لە سەرەتاکانی قۆناخی بانگەوازدا بریتییە لە: تەزکیەی خۆ (پاک کردنەوەی دڵ و دەروون و لابردنی ھزر و ڕەوشتی پیس و ناڕەوا) و بانگھێشت و ڕێنوێنی خەڵک، بەپێی بنەماکانی دینی ئیسلام و شێواز و ڕوانگەی تایبەتی ئەحمەدی موفتیزادە، بە بێ چالاکی سیاسی.[٢]
بەڕێوەبەری دەستکاری
دوای کۆچی دوایی ئەحمەدی موفتیزادە( ک ١٣٧١-١٩٩٣ ز) ، بەپێی گەڵاڵەی بزاڤی دینی و ئایەتی ﴿و امرهم شوری بینهم﴾، مەکتەب قورئان بە شێوەی شوورایی بەڕێوە دەچێ. شوورای مەکتەبی قورئان بە گوێرەی ڕاسپاردەکانی کاکە ئەحمەد، تاکە بەرپرس و بڕیاردەری ئەم بزاڤەیە. لە قۆناخی سێھەمی بزاڤی دینیدا، واتە پاش مردنی ڕێبەر، ھیچ دەسەڵاتێک ژوور دەسەڵاتی شوورا ناکەوێت.
لقەکان دەستکاری
دوای کۆچی دوایی ئەحمەدی موفتیزادە، جیاوازی بیر و بۆچوون و خوێندنەوە، بووە ھۆی لێک ترازانی ئەندامانی مەکتەب و لێبوونەوەی چەندین خوێندنەوەی جیاواز. تەوەری سەرەکی ئەم جیاوازییانە بریتی بوو لە بابەتی «نظارت = چاودێری» .
- بەشێک لە مەکتەب قورئان، کە بەپێی ژمارە بەشی زۆری مەکتەب قورئان پێک دێنن، لەو باوڕەدان کە ئەحمەدی موفتیزادە، پێش مەرگی، کەسێکی[٣] بۆ چاودێری کاروباری مەکتەب قورئان بۆ دوای مەرگی خۆی ھەڵبژاردووە، تا ئاگاداری مەکتەب و شوورای مەکتەب قورئان بێ کە لە ڕێ لانەدەن. ئەم بەشە، دیاردەی چاودێری «نیزارەت» بە دیاردەیەکی کاتی و تاکتیکی دادەنێن کە ڕێبەری مەکتەب قورئان بە ھۆی پەروەردە نەبوونی ئەندامان و ترس لە لاڕێ بوونی مەکتەب قورئان لە دوای مەرگی خۆی، کەسێکی ھەڵبژاردووە و بۆ جاودێری پەروەردەی کردووە.
- ئەو بەشەکەی تری مەکتەب، کە بە چەن دەستە[٤] دابەش دەبن، گشت لە بەرامبەر ئەم بیرۆکەدا ھەڵوێستاون و لەو باوڕەدان کە ھێڵی بزاڤی دینی کە کاکە ئەحمەد، مەکتەب قورئانی لە سەر داڕشتووە و لە سەری پێداگر بووە، ڕێگە نادا لە دوای مەرگی ڕێبەر، ھیچ دەسەڵاتێک، لە ژێر ھیچ ناوێکدا، ژوور دەسەڵاتی شوورا بکەوێت و دیاردەی نیزارەتی تایبەتی، ڕەد دەکەنەوە.[٥]
ئەم بەشە لە مەکتەب قورئان پێیان وایە: کە ھیچ بەڵگە و شانەکێ بۆ سەلماندنی نیزارەت، لە ئاسەوار و بەرھەمەکانی کاکە ئەحمەددا نییە و ئەو ئەدرەسانەی کە ئاماژە بە نیزارەت دەکا، ھیچ پێوەندییەکیان بە دوای مەرگی ئەحمەدی موفتیزادەوە نییە.
پێگە دەستکاری
- پێگەی سەرەکی مەکتەب قورئان، ماڵی ئەحمەدی موفتیزادە لە شاری سنەیە. ئێستاکە قەوارەی سەرەکی مەکتەب، کە باوڕیان بە نیزارەتە، کاروباری مەکتەب بە شێوەی «شوورا» لەم پێگەدا بەڕێوە دەبەن.
- بەشێکی تری ئەندامانی مەکتەب، کە لە ژێر ناوی «مەکتەب قورئانی کوردستان» چالاکی دەکەن، باوڕیان بە دیاردەی نیزارەت «چاودێر» لە شوورادا نییە و لە شوێنێکی جیاواز[٦]، کار و باری مەکتەب بە شێوەی «شوورا» بەڕێوە دەبەن.
- بەشێکی تر لە ئەندامانی مەکتەب، کە زۆربەیان لە شاگردانی نزیکی ئەحمەد موفتیزادەن [٧]، بەرھەڵستی دیاردەی نیزارەت بوون و بەهۆی بیر و بۆچوونی جیاواز، لە دوو دەستەی پێشوو دابڕاون و ھیچ شوێن و ناوێکی تایبەتییان نییە.
ماڵپەڕ دەستکاری
[١] ٢٠ی ئازاری ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
پەراوێز دەستکاری
- ^ "وەشانی ئەرشیڤکراو". Retrieved 5ی Februaryی 2021.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=(help); Unknown parameter|بەستەری شکاو=ignored (help); Unknown parameter|ناونیشانی ئەرشیڤ=ignored (help); Unknown parameter|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=ignored (help) - ^ "وەشانی ئەرشیڤکراو". Archived from the original on 1ی Septemberی 2014. Retrieved 1ی Februaryی 2014.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=و|archivedate=(help) ١ی ئەیلوولی ٢٠١٤ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - ^ سەعدی قوڕەیشی
- ^ وەک لایەنگرانی «حەسەن ئەمینی» کە لە ژێر ناوی «مەکتەب قورئانی کوردستان» چالاکی دەکەن، ھەروەھا یەکەم شاگردانی ئەحمەد موفتیزادە، وەک: عەزیز ئەمینی، ئەمیر عوبەیدی نیا، ئەمین ئەکبەری و... کە بە ھۆی جیاوازی لە کۆتەرەی سەرەکی مەکتەب جیا بوونەوە.
- ^ کتێبی حکوومەتی ئیسلامی/ئەحمەد موفتیزادە
- ^ پێگەی سەرەکی مەکتەب قورئانی کوردستان، ماڵی حەسەن ئەمینییە
- ^ شاگردانی نزیکی ئەحمەدی موفتیزادە، کە خۆی بە نزیکترین کەسانی ناو دەبا و ساڵانێکی زۆر، بەڕێوەبردنی کاروباری مەکتەبی پێ سپاردبوون، وەک:عەزیز ئەمینی، عومەر تووتمەری، بورهان حسێنی، حەمید دەباغی، ڕەزا بەنی نەجار، ئەمیر عوبەیدی نیا و...
سەرچاوە دەستکاری
[ http://maktabquran.org%7C[بەستەری مردوو][بەستەری مردووی ھەمیشەیی][بەستەری مردووی ھەمیشەیی][بەستەری مردووی ھەمیشەیی] ماڵپەڕی فە‌رمی مەکتەب قورئان]