دی ڤی دی
دی ڤی دی (بە ئینگلیزی: DVD) دی ڤی دی کورتکراوەتەوە بۆ (دیجیتاڵی ھەموو ئامێرێکی دیسک یان دیجیتاڵ ڤیدیۆ دیسک) کە «فۆرماتی دیجیتاڵی دیسکی تیشک» دای ھێنا، لە ساڵی ١٩٩٥ گەشەی کرد، لە کۆتایی ساڵی ١٩٩٦ بڵاوکرایەوە. بەمامناوەندی دەتوانێت، ھەموو جۆرە داتایەکی دیجیتاڵی خەزن بکات، و بە شێوەیەکی بەربڵاو بۆ سۆفتوێر و فایلەکانی تری کۆمپیوتەر و ھەروەھا بەرنامەی ڤیدیۆیی چاودێری کراو بەکاردەھێنرێت. دی ڤیدییەکان توانای خەزنکردنی زیاتر پێشکەش دەکەن، وەک لە دیسکی پەستێنراو، لەکاتێکدا ھەردووکیان ھەمان دوریان ھەیە.
| دی ڤی دی | |
|---|---|
 | |
| لقی | optical disc، machine-readable medium |
| خاوەن | کۆمپانیای سۆنی |
| پاشکۆ | VHS، compact disc، LaserDisc |
| لەدوای ئەو | بلو ڕای |
| کۆد (٢٠١٢) | 10011466 |
وشەڕەتناسی دەستکاری
بۆچوونی فەرھەنگی ئینگلیزی ئۆکسفۆرد لە ساڵی ١٩٩٥ دەڵێن، بەرھەمھێنەرانی ڕکابەری بەرھەمەکە سەرەتا بە دیسکی ڤیدیۆی دیجیتاڵی ناونرا، لەسەر ئەوە ڕێککەوتوون، بۆ ئەوەی جەخت لەسەر نەرمی فۆرماتەکە بۆ کاربەرنامە فرەمیدیاکان بکرێتەوە، دی ڤی دی کورتکراوەیەکی پەسەند کراوە، بۆ سڕینەوەی دیسکی ھەمەرەنگی دیجیتاڵی. OED ھەروەھا باس لەوە دەکات، کە لە ساڵی ١٩٩٥، کۆمپانیاکان گوتیان: ناوی فەرمی فۆرماتەکە بە سادەیی دەبێتە DVD، تۆشیبا ناوی دیسکی ڤیدیۆی دیجیتاڵی بەکار دەبڕی، بەڵام ئەو دیسکە بۆ «دیسکی فرەتوانای دیجیتاڵی» گۆڕدرا، پاش ئەوەی کۆمپانیاکانی کۆمپیوتەر گلەییان کرد، کە کاربەرنامەکانیانی جێھێشتوە.
مێژوو دەستکاری
چەندین فۆرمات پێش کەوتن، بۆ تۆمارکردنی ڤیدیۆ لەسەر دیسکە بینراوەکان پێش DVD. تەکنەلۆژیای تۆمارکردنی دەستی یووکی داھێنرا، لەلایەن دەیڤد پاول گریگ و جەیمس ڕەسێل لە ساڵی ١٩٦٣، و یەکەم داھێنان لە ساڵی ١٩٦٨ بوو. فۆرماتی داتای «دیسکی ئۆکتۆنییە بەکاربەر» کە بە لێزەردیسک ناسراوە، لە ئەمریکا پەرەی سەند، و سەرەتا لە مانگی کانوونی یەکەمی ١٩٧٨ لە شاری ئەتلانتای جۆرجیا ھاتە بازاڕەوە. دیسکی زۆر گەورەتری بەکارھێناوە، لە چەشنەکانی دواتر.
تایبەتمەندییەکان دەستکاری
تایبەتمەندییەکانی DVD دروست کراوە، و لەلایەن دی ڤی دی فۆروم نوێکراوەتەوە، وەک ئەوەی پێی دەگوترێت دی ڤی دی کتێب (بۆ یو دی ڤی دی-ROM کتێب، دی ڤی دی- دەنگی کتێب، دی ڤی دی- ڤیدیۆ کتێب، دی ڤی دی- RW کتێب، دی ڤی دی- RW کتێب، (تۆمارکردنی دەنگ) کتێب، دی ڤی دی ڤی (تۆمارکردنی ڤیدیۆ) و ھتد.[١][٢][٣] دیسکەکانی DVD لە دوو دیسک دروست کراون، بەشێوەیەکی ئاسایی یەکێکیان بەتاڵە، و ئەوەی تر داتای تێدایە. ھەر دیسکێک ٠٬٦ ملم ئەستوورە، و پێکەوە چەسپاوە، بۆ پێکھێنانی دیسکێکی DVD. پرۆسەی چەسپین دەبێت بە وریایییەوە ئەنجام بدرێت، بۆ ئەوەی دیسکەکە تا ئەو کاتەی دەکرێت تەخت بێت بۆ دوورکەوتنەوە لە ھەردوو دووبەرەکی و «لارکردنەوەی دیسک» کە ئەمەش لەکاتێکدا دیسک تەواو تەخت نییە، ڕێگری دەکات لە خوێندنەوەی.[٤][٥] ھەندێک تایبەتمەندی بۆ تایبەتمەندیمیکانی میکانیکی و فیزیکی و تەسەووری دیسکە دی ڤی دییە بینراوەکان دەتوانرێت دابەزێنرێت، وەک ستانداردی بەردەست بە ئازادی لە وێبسایتی ISO.[٦][٧]
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ "DVD FLLC - DVD Format Book". Dvdfllc.co.jp. Archived from the original on April 25, 2010. Retrieved 28 October 2017.
- ^ "DVD FLLC - DVD Format Book". Dvdfllc.co.jp. Archived from the original on February 2, 2010. Retrieved 28 October 2017.
- ^ "BOOKS OVERVIEW". Mpeg.org. Archived from the original on May 1, 2010. Retrieved 28 October 2017. ١ی ئایاری ٢٠١٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ "Archived copy". Archived from the original on December 20, 2019. Retrieved April 21, 2020.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ^ "Archived copy". Archived from the original on January 15, 2020. Retrieved April 21, 2020.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ^ ISO ISO Freely Available Standards October 26, 2018 لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., Retrieved on 2009-07-24
- ^ "Standard ECMA-267". Ecma-international.org. Archived from the original on May 22, 2013. Retrieved 28 October 2017.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە دی ڤی دی تێدایە. |