لالش: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
MFTG (لێدوان | بەشدارییەکان) |
MFTG (لێدوان | بەشدارییەکان) ←مێژوو: چاکسازیی ژمارەکان، چاکسازیی نووسە عەرەبییەکان |
||
ھێڵی ١٤٥:
== مێژوو ==
مێژووی پەرستگای لالیش نزیکەی ٤٠٠٠ ساڵ پێش ئێستا دەگەڕێتەوە.<ref> https://www.irishtimes.com/news/world/journeying-to-the-historic-heart-of-the-yazidi-religion-1.3544839 </ref><ref> https://www.rudaw.net/english/people-places/12112018 </ref>
لە سەرەتای سەدەی دوازدەھەمدا، [[شێخ ئادی کوڕی موسافیری ئومەوی]] رووی لە لالیش کرد. ئادی لە ساڵی ١١٦٢ کۆچی دوایی کرد و بەخاک سپێردرا. لە شەڕێکی گەورەدا دژی ئێزدییەکان لە ساڵی ١٤١٥ گۆڕی ئادی ڕوخێندرا.<ref> statement
Wikimedia FoundationPowered by MediaWiki
Allison, Christine (July 20, 2004). "YAZIDIS i. GENERAL". Encyclopædia Iranica (online ed.). New York. Retrieved August 13, 2014. </ref>
دۆڵی لالیش لە ساڵی ١٨٩٢ لەلایەن ھۆزە موسڵمانەکانی دەوروبەرەوە بە سەرکردایەتی عوسمانییەکان خراوەتە ژێر دەستی، گۆڕستانی پیرۆزە ئێزدییەکان تاڵان کراون و زیانیان پێگەیشت و پەرستگای لالیش کرا بە قوتابخانەی قورئان. داگیرکردنی پەرستگاکە لە کۆتاییدا بووە ھۆی یاخیبوونێکی توند و بەربڵاوی [[ئێزیدی]]یەکانی [[شێخان]] و [[شنگال]] لە دژی عوسمانییەکان و [[ھۆز]]ە [[کورد]]ە [[موسڵمان]]ەکانی دراوسێ. تا ساڵی ١٩٠٤ بوو کە ئێزیدییەکان بە سەرکردایەتی ''میر عەلی بەگ'' سەرکەوتوو بوون لە وەرگرتنەوەی زۆرەملێی پەرستگاکەیان و دەرکردنی موسڵمانان.<ref> https://www.ezidipress.com/blog/die-rueckeroberung-des-heiligtums-lalish-im-jahr-1904/ </ref><ref> http://www.yezidisinternational.org/abouttheyezidipeople/history/ </ref><ref> http://etheses.dur.ac.uk/5832/ </ref>
لە ٣ی ئابی ٢٠١٤ەوە، ئاوارەکانی [[ئێزیدی]] لە [[شنگال]] ھەڵھاتن و لە پەرستگاکەدا پەنایان گرت، دوای ئەوەی [[دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام]] [[شنگال]] و دەوروبەری خستە ژێر گەمارۆوە. کاتێک نزیکەی ٥٠ ھەزار ئێزیدی کە لەسەر چیای شنگال گیریان خواردبوو لە ڕێگەی ڕێڕەوێکی وشکانی کە لەلایەن [[یەکەکانی پاراستنی گەل]](یەپەگە) و [[پارتی کرێکارانی کوردستان]](پەکەکە) کرایەوە، ئازاد کران، زۆرینەیان لە ڕێگەی [[سووریا]]وە ھەڵھاتن و بە دەوری باکووری زنجیرە چیای شەنگالدا سووڕانەوە بۆ ئەوەی بگەنە لالیش و [[شێخان]] لە [[ھەرێمی کوردستان]].<ref> https://web.archive.org/web/20140813193957/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iraq/11030445/Iraq-dispatch-terrified-Yazidi-people-seek-refuge-inside-holy-temple.html </ref><ref> https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/08/11/a-u-s-designated-terrorist-group-is-saving-yazidis-and-battling-the-islamic-state/?noredirect=on </ref>
== لالش لای شاعیران ==
| |||