مەلای باتەیی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب بۆت: زیادکردنی پۆلە ھاوسەنگەکان
چاکسازی
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد
ھێڵی ١:
'''مەلای باتەیی''' (لەدایکبووی ١٦٧٥ تالە باتە، [[پارێزگای حەکاری|ھەکاری]] – مردووی ١٧٦٠ باتە) ([[کوردیی باکووری|بە کرمانجی]]: Melayê Bateyî ) ناوە ڕاستییەکەی '''مەلا حوسێنی باتە'''یە. ئەو شاعیر و نووسەری کلاسیکی [[کورد]]ی سەدەی حەڤدە و ھەژدەیە.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> ناوی بە ئەحمەدیش تۆمار کراوە.<ref name=":1">{{cite web |url=http://www.yuksekovahaber.com/author_article_detail.php?id=413&uniq_id=1194030944 |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |accessdate=٢٠ی حوزەیرانی ٢٠١٦ |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160318215800/http://www.yuksekovahaber.com/author_article_detail.php?id=413&uniq_id=1194030944 |archivedate=١٨ی ئازاری ٢٠١٦ }}</ref> باتەیی لەدایکبووی گوندی باتەیە سەر بە [[پارێزگای هەکاریھەکاری]]. باتەیی غەزەل و قەسیدە و مەسنەوی لێ بە جێ ماوە. غەزەلەکانی غەنایین و بەناوبانگترین مەسنەوییەکەی مەولوونامەی پێغەمبەرە.<ref name=":0">مارف خەزنەدار، مێژووی ئەدەبی کورد، بەرگی دووەم، ھەولێر: ئاراس ٢٠٠٢</ref>
 
== بەرھەم ==
بەرھەمی شیعری باتەیی دەکرێت بە دوو بەشەوە:<br>
١- لیریک (غەزەل و قەسیدە).<br>
٢- ئیپیک (چیرۆکی شیعری = مەولوودنامە).
 
== مەولوودنامە بە کورمانجی ==
یەکێ لە ناوازەکارەکانیکارە ناوازەکانی مەلای باتەیی بریتییە لە [[مەولوودنامە]] بە کورمانجی کە باس لە دایکبوونیلەدایکبوونی پایەمبەریپێغەمبەری موسڵمانان [[محەممەد]] دەکات لە ١٩ بەش وە ئەو مەولوودنامەیە بۆیەکەمینجار لە [[میسر]] لەساڵی ١٩٠٥ وەک پەرتووکێک چاپکرا وە لەساڵی ١٩١٩ەش لە [[ئیستەنبوڵ]] بۆ دووەمین جار لەچاپکرایەوە.<br>
لەبەر گرنگی ئەم بەرھەمە ئەدەبییە گەلێک دەستنووسی کەوتووەتە ناوەوە، لە کوردەواریدا دانەی زۆرە، ھەندێکیشی کەوتووەتە نامەخانەکانی [[ئەورووپا]] و لەوێ پارێزراون. چەند جارێکیش چاپکراوە.<br>
ڤۆن لۆکۆک لە ساڵی ١٩٠٣ لە [[بەرلین]] بەزەنگوگراف وێنەی تەواوی دەستنووسێکی مەولوودنامەی بڵاوکردووەتەوە، جگە لەوە زیاتر لە دە جار بە چاپ گەیێنراوە: لە [[قاھیرە]]، ١٣٢٤ک/١٩٠٦ز؛ لە [[شام]] ١٩٣٣ز؛ لە [[ئەستەمبوڵ]]، ١٣٥٠ک/١٩٣١ز؛ لە [[ھەولێر]]، ١٩٦٦ز؛ لە [[بەغدا]]، ١٩٨٢؛ لە [[دھۆک]]، ١٩٩٦ز و لە جێی تریش.<br
باتەیی ھونەری مەسنەوی (جووت قافیە)ی بەکارھێناوە بۆ ھۆنینەوەی ئەم یادگارە . ھەمووی بریتییە لە شەش سەد دێڕە شیعر (مەسنەوی = دوو نیوە دێڕ). پێشەکی مەولوودنامە بەم ناونیشانەیە
«ھذا مولد النبي الھاشمي بلغة الکردي أھل العراق».
 
 
== نەعتی باتەیی ==
{{شیعر
|ھلۆ ڕابە ئەبولقاسم
|ھلۆ ئەی قاسیدێ ئەکبەر
|ھلۆ ئەی فەخرا بەنی ھاشم
|ھلۆ ڕابە تویێ ڕەھبەر
}}
{{شیعر
|ھلۆ ئەی سەییدێ عالەم
|ھلۆ ئەی مەخفەرێ ئادەم
|ژ ڕەوزێ ڕابە یا خەتەم
|ژ ناڤ وێ مەرقەدێ ئەنوەر
}}
{{شیعر
|ژ ناڤ وێ مەرقەدێ نوورین
|ھلۆ تاھا ھلۆ یاسین
|ژ دوو سۆتین ئەمێت مسکین
|ھلۆ مەھدەرچی پێ مەحشەر
}}
{{شیعر
|ھلۆ جارەک د حینێ دا
|کو دا نوور چیت د چینێ دا
|حەتا کەنگی د مەدینێ دا
|نیقاب پۆشی نیقاب ل سەر
}}
{{شیعر
|نیقاب بو پەردەیا باڤێ
|ل مەھجووران دەم و گاڤێ
|ب ڕەحمەت لێ بکت ئاڤێ
|شەفاعەت کی ژ بۆ مەھدەر
}}
{{شیعر
|تویی خاھێ شەفاعاتێ
|سڤک سازێ موناجاتێ
|ھلۆ نوورا ھیدایاتێ
|ئیمامێ مەسجید و مینبەر
}}
{{شیعر
|ئیمامێ ئەنبیایێ تو
|ل قورئانێ خودانێ تو
|یەقین ئەم خوش شڤانێ تو
|شڤانێ ئوممەتێ یەکسەر
}}
{{شیعر
|شڤانێ ئەسمەری گولباف
|ھلۆ ئەی نێرگزا تێر ئاڤ
|خەدەنگا عیشوەیێ پر تاڤ
|بکە ئەز کیسەوا عەنبەر
}}
{{شیعر
|عەبیر و بینە زولفەینێ
|خودانێ قاپە قەوسەینێ
|لە سەر چاڤێن مە نەعلەینێ
|بنێڕ ئەی داعی بێ سەروەر
}}
{{شیعر
|تویی داعی حەبیبەڵڵا
|فیراقێ سۆتن ئەم وەڵڵا
|تەڕەححەم یا نەبییەڵڵا
|ل مەھجووران ھلۆ بنکر
}}
{{شیعر
|ھلۆ جارەک ژ وێ خاکێ
|سیاری ھەفت ئەفلاکی
|بەلێ سوڵتانێ لەولاکی
|تویی ئەی ساقی یێ کەوسەر
}}
{{شیعر
|ئەلا یا ئەییوھەسساقی
|خودانێ عەھد و میساقی
|ھلۆ سواربە ل بوراقی
|ھەڕە پێش خالیقی ئەکبەر
}}
{{شیعر
|ھەڕە پێشی خودایێ مە
|ڕەحیم و ڕەھنە مایێ مە
|شەفاعەت کە خەتایێ مە
|ل دیوانێ بکە مەھدەر
}}
{{شیعر
|بکە مەھدەر ل دیوانێ
|د ڕۆژا حەشر و میزانێ
|عەفووکە مە ژ عیسیانێ
|نەبن شەرمەندە ئەی سەروەر
}}
{{شیعر
|د ڕۆژا حەشرا پڕ ھەی ھەی
|ھەزاران پەی ل سەر یەک پەی
|ب کۆمارا بیا {{شین|باتەی}}
|خودان بەخشی برە و ب گوزەر
}}
 
== سەرچاوەکان ==
==سەرچاوە==
{{پەراوێز}}
{{شیعری کلاسیکی کوردی}}
 
{{تووڵی دەروازە|شیعر|ژیاننامە|کوردستان|شیعر|وێژەی کوردی|وێژە}}
 
{{نووسەر-کۆلکە}}
 
[[پۆل:شاعیران بە زمانی کوردی]]
[[پۆل:شاعیرانی کورد]]
[[پۆل:نووسەرانی کورد]]