پێگەیشتوویی لە مرۆڤدا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Aza (لێدوان | بەشدارییەکان) No edit summary |
Aza (لێدوان | بەشدارییەکان) No edit summary |
||
ھێڵی ١:
{{ئامادەکردن|دانەر=Aza}}
'''پێگەیشتوویی''' لە مرۆڤدا بەو گۆڕان و جموجووڵە فیزیکییە دەوترێ کە تێیدا جەستەی [[مناڵ]] وەک جەستەی [[گەورەبوو|مرۆڤی گەورەی]] لێ دێ و دەتوانێ [[زاوزێ]] بکا. سەرەتا، [[مێشک]] فەرمان دەنێرێ بۆ [[لوو|لووە]] جنسییەکان، واتە [[ھێلکەدان|ھێلکەدانەکان]] لە [[کچ|کچاندا]] و، [[ھێلکەگون|ھێلکەگونەکان]] لە [[کوڕ|کوڕاندا]]. لووە جنسییەکان کە ئەو فەرمانەیان پێ گەیشت، دەست دەکەن بە بەرھەمھێنانی [[ھۆرمۆن|ھۆرمۆنگەلێک]] کە [[لیبیدۆ]] (مەیلی جنسی) دەخەنە گوڕ و دەبنە ھۆی گەورەبوون و گۆڕانی شێوەی مێشک و [[ئێسک|ئێسقانەکان]] و [[ماسوولکە|ماسوولکەکان]] و [[خوێن]] و [[پێست]] و [[قژ]] و [[مەمک|مەمکەکان]] و [[ئەندامی زاوزێ|ئەندامەکانی زاوزێ]]. گەشەی فیزیکی، واتە باڵاکردن و قورسبوون، لە نیوەی یەکەمی پرۆسەی پێگەیشتووییدا تاو دەستێنێ و کاتێ جەستە بوو بە جەستەی مرۆڤێکی گەورە، تەواو دەبێ.
بۆ کچان، پێگەیشتوویی زیاتر لە تەمەنی ١٠ و ١١ دەست پێ دەکا و لە ١٥ تا ١٧دا کۆتاییی پێ دێ. بۆ کوڕان، لە ١١ و ١٢ دەستی پێ دەکا و لە ١٦ و ١٧ تەواو دەبێ.<ref name="Kail">{{cite book|last=Kail|first=RV|url=https://books.google.com/books?id=E-n5E7oyCgoC&pg=PA296|title=Human Development: A Lifespan View|author2=Cavanaugh JC|publisher=Cengage Learning|year=2010|isbn=978-0-495-60037-4|edition=5th|page=296}}</ref><ref name="Schuiling">{{cite book|author=Schuiling|url=https://books.google.com/books?id=QTDFDAAAQBAJ&pg=PA22|title=Women's Gynecologic Health|publisher=Jones & Bartlett Learning|year=2016|isbn=978-1-284-12501-6|page=22|quote=The changes that occur during puberty usually happen in an ordered sequence, beginning with thelarche (breast development) at around age 10 or 11, followed by adrenarche (growth of pubic hair due to androgen stimulation), peak height velocity, and finally menarche (the onset of menses), which usually occurs around age 12 or 13.}}</ref><ref name="Phillips">{{cite book|author=D. C. Phillips|url=https://books.google.com/books?id=84StBAAAQBAJ&pg=PA18|title=Encyclopedia of Educational Theory and Philosophy|publisher=Sage Publications|year=2014|isbn=978-1-4833-6475-9|pages=18–19|quote=On average, the onset of puberty is about 18 months earlier for girls (usually starting around the age of 10 or 11 and lasting until they are 15 to 17) than for boys (who usually begin puberty at about the age of 11 to 12 and complete it by the age of 16 to 17, on average).}}</ref> بەرچاوترین نیشانەی پێگەیشتن لە کچاندا [[کەوتنەسەرخوێن|کەوتنەسەر خوێنە]] کە لە نێوان تەمەنی ١٢ و ١٣ ڕوو دەدا.<ref name="Schuiling3" /> لە کوڕاندا، [[ئاوھاتنەوە]] و دروستبوونی [[سپێرم|سپێرمە]] کە زیاتر لە ١٣ ساڵیدا ڕوو دەدا.<ref name="Jorgensen & Keiding2">(Jorgensen & Keiding 1991).</ref>
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
| |||