ویکیپیدیا

خالید کوڕی وەلید: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
بNo edit summary
No edit summary
ھێڵی ١:
{{ژیاننامە
خالید کوڕی وەلید لە دایک بووە لە [[مەککە]] لە ساڵی [[592]]ز وە لە ساڵی [[642]]ز کۆچی دوای کردوە. ئەسحابەی پێخەمبەری [[ئیسلام]] [[موحەمەد]] بووە هەروەها سەرکردەی سوپای [[ڕاشدین]] بووە لە سەردەمی خەلیفە [[ئەبووبەکر]] و [[عومەری کوڕی خەتاب]]. پێخەمبەری خودا نازناوی "شمشێری ‌هەڵکێشراوی خودا" دابوو بە خالید لە بەر ئەوەی کە زۆر زیرەکو چاونەترس و شارەزا بوو لە بواری جەنگدا.▼
| ناو = خالید کوری وەلید
| سەردێڕ =
| وێنە = [[پەڕگە:Khaled-binwalid-tomb2.jpg|center|220px]]
| شرۆڤەی وێنە = ئارامگەی خالید کوری وەلید لە شاری [[حومس]].
| ماوەی حوکم =
| نازناوەکان = شمشێری ‌هەڵکێشراوی خودا
| لە پێشیدا =
| جێگر =
| باوک =
| دایک =
| ڕێکەوتی لەدایکبوون = ٥٩٢ز
| شوێنی لەدایکبوون = [[مەککە]]، {{flag|عەرەبستانی سەعوودی}}
| ڕێکەوتی وەفات = ٦٤٢ز
| شوێنی وەفات = [[حومس]]، {{flag|سووریا}}
| شوێنی نێژران = مزگەوتی خالیدی کوڕی وەلید.
| ئایین = [[ئیسلام]]
}}
 
▲خالید کوڕی وەلید لە دایک بووە لە [[مەککە]] لە ساڵی [[592]]ز وە لە ساڵی [[642]]ز کۆچی دوای کردوە. ئەسحابەی پێخەمبەریپێغەمبەری [[ئیسلام]] [[موحەمەد]] بووە هەروەها سەرکردەی سوپای [[ڕاشدین]] بووە لە سەردەمی خەلیفە [[ئەبووبەکر]] و [[عومەری کوڕی خەتاب]]. پێخەمبەریپێغەمبەری خودا نازناوی "شمشێری ‌هەڵکێشراوی خودا" دابوو بە خالید لە بەر ئەوەی کە زۆر زیرەکوزیرەک و چاونەترس و شارەزا بوو لە بواری جەنگدا.
خالید بەشداری لە زیاتر لە سەد جەنگدا کردووە لە ناو ئەمانەدا شەڕی ئحود دژی موسڵمانا یەرموک و موتە دژی [[رۆم]]ەکان و شەڕی فیراز دژی [[فارس]]ەکان کە تێیدا توانی سەرکەوتن بە دەست بێنێت.▼
 
جەنگی ئحود کە ‌تێیدا لە بەرەی [[مەککە]] شەڕی دەکرد دژی [[موسڵمانان]]. لەو جەنگەدا هێزی [[مەککە]] توانیان سەربکەون بە سەر هێزی موسڵماناندا بە یارمەتی خالید کە توانی هێرشیکی هەڵگەڕاوە بکاتە سەر موسڵمانانو پێخەمبەرەکەیان. لە هەمان شەڕدا [[حەمزەی کوڕی عەبدولموتەلیب]] شەهید کرا وە پێخەمبەر بریندار کرا. ▼
▲خالید بەشداری لە زیاتر لە سەد جەنگدا کردووە لە ناو ئەمانەدا شەڕی ئحودئوحود دژی موسڵماناموسڵمانان پێش ئیسلام بوونی و پاشان شەڕی یەرموک و موتە دژی [[رۆم]]ەکان و شەڕی فیراز دژی [[فارس]]ەکان کە تێیدا توانی سەرکەوتن بە دەست بێنێت.
▲جەنگی ئحودئوحود کە ‌تێیدا لە بەرەی [[مەککە]] شەڕی دەکرد دژی [[موسڵمانان]]. لەو جەنگەدا هێزی [[مەککە]] توانیان سەربکەون بە سەر هێزی موسڵماناندا بە یارمەتی خالید کە توانی هێرشیکی هەڵگەڕاوە بکاتە سەر موسڵمانانوموسڵمانان و پێخەمبەرەکەیانپێغەمبەرەکەیان. لە هەمان شەڕدا [[حەمزەی کوڕی عەبدولموتەلیب]] شەهید کرا وە پێخەمبەرپێغەمبەر بریندار کرا.
<br />
 
لە ئایاری ساڵی [[629]]ز خالید لە [[مەککە]]وە بەڕێکەوت بۆ [[مەدینە]]. لە ڕێگادا چاوی بە عامری کوڕی عاس و عوسمانی کو‌ڕی تەلحە کەوت، پێکەوە ‌بەڕێکەوتن بۆ مەدینە و بوون بە موسڵمان وەو ئسلامیانئیسلامیان گرتە ئامێز
 
 
خالید بەشداری جەنگی [[موتە]]ی کرد کە دژی ڕۆمە خاچپەرەستاکان بوو. جەنگی موتە لە ساڵی 629دا ڕوویدا. لەو جەنگەدا پێخەمبەریپێغەمبەری خودا زەیدی کوڕی حارسی دەستنیشان کرد وەک سەرکردەی سوپا وە فەرمووی ئەگەر زەید شەهید کرا ئەوا جەعفەر سەردکردەیەسەرکردەیە وە ئەگەر ئەویش شەهید کرا ئەوا عەبدوڵای کوڕی رەواح سەرکردەی سوپا بگرێتە دەست. ئەو سێ کەسی کە پێخەمبەرپێغەمبەر دەستنیشانی کردوون وەک سەرکردە شەهید کران وە خالید دەستنیشانکرا وەکو سەرکردە. ژمارەی موسڵمانان لە جەنگی موتادا 3000 سەحابەبوو وە سوپای ڕۆم 200000 سەرباز بوون. بەڵام سوپای موسڵمانان توانیان سەربکەون و تەنها 12 سەحابە شەهید کرا. خالید لەو شەڕەدا نۆ شمشێری شکاندبوو.
 
خالید بە فەرمانی خەلیفە [[ئەبووبەکر]] هێرشیکردە سەر مەسەیلەمەوموسەیلەمەو لە ناوی برد کە بە جەنگی یاماما ناسراوە.
خالید توانی فەتحی [[شام]] و [[فارس]] و ڕۆژئاوای [[ڕۆم]] و دورگەی عەرەبی بکات.
خالید کوڕی وەلید زۆر بە ئاواتەوە بوو کە بە شەهیدی بگەڕێتەوە بۆ لای خودا بەڵام لە ساڵی 642 لە سەر جێگا کوچی دوای کردوو دواین وتەی خالید ئەمە بوو:
من بەژداری زۆر جەنگم کردوە و بەدوای شەهید بووندا گەڕام، جێگایەک نەماوە لە لەشمدا کە جێگای ڕم، شمشێر یان خنجەریخەنجەری پیوە نەبێت وە ئێستاش لێرەم خەریکە وەک وشترێکی پیر دەمرم لە سەلەسەر جێگا دەبا نەخەوێت چاوی ترسنۆکەکان.
 
[[پۆل:ھاوەڵەکان]]
Line ٢٠ ⟶ ٣٩:
 
== سەرچاوەکان ==
* [http://www.youtube.com/watch?v=7eGNcyoEq5o خالید کوڕی وەلید چوننی بۆ بیابانی سەماوە باسێکی مردنی 2 (ڤیدیۆ)، سایتی یوتیوب]
* [http://www.youtube.com/watch?v=63hjToVBWKo مردنی خالیدی کوڕی وەلید و پێگه‌ی لە مێژووی ئیسلامدا 1 (ڤیدیۆ)، سایتی یوتیوب]
* [http://www.youtube.com/watch?v=4zYPiihehM0 خالید ئیبن وەلید ١ لە ٦ (ڤیدیۆ)، سایتی یوتیوب]
* [http://www.youtube.com/watch?v=EfKy1jg1YCY&feature=related خالید ئیبن وەلید ٢ لە ٦ (ڤیدیۆ)، سایتی یوتیوب]
* [http://www.youtube.com/watch?v=DoCZSLBd184&feature=related خالید ئیبن وەلید ٣ لە ٦ (ڤیدیۆ)، سایتی یوتیوب]
* [http://www.youtube.com/watch?v=G8xdP2IJESQ&feature=related خالید ئیبن وەلید ٤ لە ٦ (ڤیدیۆ)، سایتی یوتیوب]
* [http://www.youtube.com/watch?v=4oW4scsUytk&feature=related خالید ئیبن وەلید ٥ لە ٦ (ڤیدیۆ)، سایتی یوتیوب]
* [http://www.youtube.com/watch?v=SOttkAbK3hU&feature=related خالید ئیبن وەلید ٦ لە ٦ (ڤیدیۆ)، سایتی یوتیوب]
* [http://surchy.yoo7.com/t1184-topic مێژووی شەڕی هەڵگەڕاوەکان، په‌ند وه‌رگرتن لێی، سایتی سورچی بۆ هەمووان]
 
[[ar:خالد بن الوليد]]
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/خالید_کوڕی_وەلید»