ئەلفوبێی عەرەبی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

|name=ئەلفوبێی ئارامیعەرەبی

|fam3=[[ئەلفوبێی ئارامی|Aramaicئارامی]]

|fam4=[[Syriacئەلفوبێی alphabetسریانی|Syriacسریانی]]

'''ئەلفوبێی عەرەبی''' یاخود '''ئەلفوبێی ئارامی''' کە ئەمڕۆ بە ھەڵە ناوی دەبردرێت بەئەلفوبێی عەرەبی چونکە لەڕاستیدا ئەم ئەلفو بێیە مێژوویەکی زۆرکۆنتری ھەیە لەکاتێک ھەندێک کەس بۆسەردەمی نوسینەوەی قورئانی پیرۆز دەگەڕێننەوە، ئێمە ھەموومان دەزانین کە قورئانی پیرۆز بەزمانی عەرەبی نوسراوەتەوە بەڵام بە ڕێنوسی ئارامی باچاوێک لە مێژوو بکەین بزانین قورئانی پیرۆز بە چەند قۆناغ نوسراوەتەوە بابڕۆین بپرسین کەی خاڵ یاخود نوقتە بۆ نوسراوەکانی قورئانی پیرۆز زیاد کران، پاشان فارسەکان کەبەر لەھاتنی ئیسلام خاوەنی کیان و دەوڵەت بوون بە چ ڕێنووسێک نوسینیان کردوە، بێگومان ئەو ڕێنوسەی یاخود ئەلفوبێیەی کە ئیمڕۆ ناومان لێناوە ئەلفوبێی عەرەبی ئەلفوبێیەکی ئارامیە فارسەکان بەر لە عەرەبەکان بەکاریان ھێناوە کەئێستا بەکاردێت بۆ نووسینی چەندین زمانی ئاسیای وئەفریکی، وەکو [[زمانی عەرەبی]] زمانی [[ئوردیزمانی ئوردوو|ئۆردویی]] و [[زمانی کوردی]]. ئەلفوبێی ئارامی ئەلفوبێی بەپلەی دووەم دێت لە ڕووی بەکارھێنانەوە لەدوای [[ئەلفوبێی لاتین|ئەلفوبێی لاتینی]].

بەر لەسەرھەڵدانی ئاینی پیرۆزی ئیسلام عەرەبەکان لە نیمچە دورگەی عەرەبی دەرنەچوو بوون مەگەر بازرگانەکانی نێوان شام و مەککە نەبێت، پاشان عەرەبەکان شیعریان لەبەردەکرد نەدەنوسراوە چونکە نوسینێکیان نەبوو، دوای ھاتنی ئاینی پیرۆزی ئیسلام وھاتنەدەرەوەی عەرەبەکان لە نیمچە دورگەی عەرەبی و بلاوبونەوەی خوێندەواری لەناو میللەتە جۆربەجۆرەکان لەسەر ھەمان ئەو ئەلفوبێیە ڕۆیشتن وەک: [[زمانی ئوردیئوردوو|ئوردیئۆردویی]]، [[زمانی پشتوپەشتۆ|پشتوپەشتۆ]]، [[زمانی بلوچیبەلۆچی|بلوچیبەلۆچی]]، [[زمانی مێلایو|مێلایو]]، [[زمانی ھەوسا|ھەوسا]] (لە [[ڕۆژاوای ئەفریقا|ڕۆژئاوای ئەفریکائەفریقا]])، [[زمانی ماندیکی|ماندیکی]]، [[زمانی سەواحیلی|سەواحیلی]] لە ([[ئەفریقای ڕۆژھەڵات|ڕۆژھەڵاتی ئەفریقا]])، [[زمانی بیلتسی|بیلتسی]]، [[زمانی براھویمارواری|براھویمارواری]]، [[زمانی چینجابیپەنجابی|پینجانیپەنجانی]] (لە [[پاکستان]])، [[زمانی کشمیری|کشمیری]] و [[زمانی سیندی|سیندی]] (لە [[ھیند]] و [[پاکستان]])، [[زمانی ئارووی|ئارووی]] (لە [[سریلانکا]])، [[زمانی ئاگووریئۆیغووری|ئاگووریئویغووری]] (لە [[چین]])، [[زمانی کازاخستانیکازاخی|کازاخستانی]] (لە [[ئاسیای ناوەڕاست]])، [[زمانی ئۆزبەکی|ئۆزبەکی]] (لە [[ئاسیای ناوەڕاست]])، [[زمانی قیرگیزیقرغیزی|قیرگیزیقیرغیزی]]، [[زمانی ئازەری|ئازەری]]، [[زمانی کوردی|کوردی]] (لە [[ئێران]] و[[عێراق]])، [[زمانی تورکیتورکیی عوسمانی|تورکی عوسمانی]]، [[زمانی ئیسپانی|ئیسپانی]] (لە ڕۆژئاوای ئەوروپا)، [[زمانی فارسی|فارسی]].، ھەروەھا پیت وھێمایو ھێمای نوێ زیادکراوە بۆ ئەلفوبێی ئارامی.