ھەزارە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ھەزارە''' (ھەزارەگی: ئازرە) یەکێکن لە نەتەوەکانی ئەفغانستان و بە ھەزارەگی دەدوێن کە شێوەزارێکی زمانی دەری/فارسییە. ھەزارەکان یەکێکن لە گەورەترین نەتەوەکانی ئەفغانستان<ref>{{Cite book|url=http://dx.doi.org/10.2458/azu_acku_pamphlet_sb453_3_a34_d87_1988|title=BĀĞ III in Persian literature-IV. In Afghanistan [Bagh in Afghanistan]: Encyclopaedia Iranica / N.H. Dupree.|date=1988|publisher=University of Arizona Libraries}}</ref> و زیاتر لە ناوچەکانی «ھەزارەجات»یان «ھەزارستان» دەژین لە ناوەندی ئەفغانستان. تێکڕای ژمارەی ھەزارەکان نزیکەی ھەشت ملیۆنە لە جیھاندا<ref>{{Cite book|last=Minahan|first=James|url=https://www.worldcat.org/oclc/879947835|title=Ethnic groups of North, East, and Central Asia: an encyclopedia|date=2014|isbn=978-1-61069-018-8|location=Santa Barbara, California|oclc=879947835}}</ref> کە زیاتر لە چوار ملیۆنیان لە [[ئەفغانستان|ئەفغانستانن]]ن<ref>{{Cite book|url=http://dx.doi.org/10.2458/azu_acku_pamphlet_hb3636_6_a34_2005|title=Afghanistan: data andamp; statistics / U.S. Afghanistan Reconstruction Council.|date=2005|publisher=University of Arizona Libraries}}</ref> و ملیۆن و نیوێکیان لە [[پاکستان]]ن ھەروەھا پێنج سەد ھەزار لە خەڵکی ھەزارە لە دەوڵەتی ئێراندا ھەن بەھۆی کارکردن و بەشێکیان بەھۆی ئەوەی سەربازی ئێرانن لە شەڕی ناوخۆی سووریا بەشداری دەکەن.<ref>{{Cite journal|date=2017-11-28|title=Afghan politician may court Iran's Syria militia|url=http://dx.doi.org/10.1108/oxan-es226126|journal=Emerald Expert Briefings|doi=10.1108/oxan-es226126|issn=2633-304X}}</ref>

* بەشێک پێیانوایەپێیان وایە وشەی «ھەزارە» لە ژمارەی «ھەزار»ەوە ھاتووە. ڕەنگە ئەمە وەرگێڕانی وشەی «مینگان»ی [[زمانی مۆنگۆلی|مۆنگۆلی]] بێت؛ کە یەکەیەکی سەربازی بوو و لە ١٠٠٠ سەربازی مۆنگۆل پێک دەھاتن لەژێر فەرماندەیی [[چەنگیزخان|جەنگیز خان]].<ref>{{Cite book|url=http://dx.doi.org/10.29171/azu_acku_ds354_h3_yaa44_1385|title=پژوهشی در تاریخ هزاره ها / / نویسنده حسین علی یزدانی.|date=2006|publisher=Afghanistan Centre at Kabul University}}</ref> لەکاتێکدا کە خەڵکی ھەزارە خۆیان بە «ئازرە»یان «ئەزرە» بانگ دەکەن.