محەممەدی چوارەم: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

* ئەحمەد کۆپرولو دەیزانی بەرەی دەرەوەی دەوڵەت پێویستی بە ھەوڵێکی گەورەیە، بۆیە کاروباری ناوخۆی دایە دەستی قەرە موستەفا پاشا و خۆی شەڕی بەسەر [[نەمسا]]دا ڕاگەیاند، کە سوودی وەرگرتبوو لە تێکچوونی بارودۆخی ناوخۆییی [[عوسمانییەکان]] و بەپێچەوانەی ئەو ڕێکەوتنەی لە نێوانیاندا بوو، قەڵای جەنگیی لەسەر سنوورەکانیان دامەزراندبوو. لەبەر ئەوە، سەدڕی ئەعزەم بە سەرکردایەتیی سوپایەکی گەورە کە نزیکەی ١٢٠ ھەزار سەرباز بوون لە [[ئێدیرنە]]وە جووڵا تا گەیشتە قەڵای نوھزل کە دەکەوتە باشووری ڕۆژئاوای [[بۆدابست]] و لە ڕۆژھەڵاتی [[ڤیەننا]]، کە لە بەھێزترین قەڵاکانی [[ئەورووپا]] بوو و بۆ ماوەی ٣٧ ڕۆژ گەمارۆیان دا تا قەڵاکە ناچار بوو داوای ڕێککەوتن بکات و سەدڕی ئەعزەم ڕازی بوو بە چۆڵکردنی قەڵاکە و لە ساڵی ١٦٨٣ چووە ناویەوە و لە دوای ئەم قەڵا گەورەیە نزیکەی ٣٠ قەڵای نەمسایی خۆیان بە دەستەوە دا؛ [[نەمسا]] ناچار بوو داوای ڕێککەوتن بکات، باجی شەڕ بدات بە [[دەوڵەتی عوسمانی]] و، ھەموو ئەو قەڵایانەی کە عوسمانییەکان فەتحیان کردنکردن، لەژێر دەسەلاتیاندادەسەڵاتیاندا مایەوە. کۆپرولو لە ١٧ی ئازاری ١٦٦٥ بەسەرکەوتوویی گەڕایەوە [[ئێدیرنە]] .