زەوی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
No edit summary
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد
ھێڵی ١:
{{بێسەرچاوە}}
[[پەڕگە:The Earth seen from Apollo 17.jpg|وێنۆک|چەپ|٢٠٠px|زەوی]]
'''زەوی''' ([[file:Earth symbol (fixed width).svg|16px|🜨]]; ھەروەھا: '''زەوین'''، '''زەمین'''، '''ئەرد''') ناوی ئەو [[ھەسارە]]یەیە کە ئێمەی لە سەرە. زەوی لە [[خولگە]]یەکی بڕگە ناتەواو بە دەوری [[خۆر]] دەخولێتەوە و سێیەمین ھەسارەی نزیکە لە خۆرە. زەوی پێکھاتووە لە سلیکۆن و ئۆکسجین و چەند مادەیەکی کانزایی تر و زۆربەی ڕوەکەی بە ئاو داپۆشراوە کە شوێنی ژیانی زیاتر لە حەوت ملیار مرۆڤ و ملۆنان زیندەوەری دیکەیە. زەوی [[مانگ]]ێکی ھەیە کە بڕوا وایە لە زەریای ھێمنەوە جیا بووبێتەوە{{ژێدەر پێویستە}}کە قەبارەکەی یەک لەسەر چل و نۆ ئەوەندەی زەوییە و لە ماوەی ٢٣ کاتژمێر و ٥٥ خولەک و ٤ چرکە جارێک بە دەوری خۆیدا دەخولێتەوە و لەماوەی ٣٦٥٫٢٥٦٣٦٣٠٠٤ ڕۆژدا جارێک بە دەوری خۆردا دەسوڕێتەوە؛ هەڵبەت سووڕانەوەی ھەموو ھەسارەکانی دیکەش لە ماوەیەکی جیاوازدا دەسوڕێنەوە لەبەر دووری و نزیکییان لە خۆرەوە چونکە تا نزیکتر بێت دەبێت زووتر بخولێتەوە چونکە ھێزی کێشکردنی خۆر ڕای دەکێشێت بۆ خۆی و بڕوا وایە تەمەنی ٤٫٥ ملیار سال بەر لە ئێستا دروست بووبێت و زەوی لە پێنج چین پێکھاتووە. بە بۆنەی ئەو مەرجانەی لە کاکێشانی ڕێگای شیریدا ھەن کە پێکھاتووە لە ٢٠٠ ملیار ئەستێرە کە ٦٠٠٠ ملیاریان ئەگەری بوونی ژیانیان لەسەرە.
 
ناوەندی خێراییی سوڕانەوەی زەوی بە دەوری خۆردا دەکاتە نزیکەی ٢٩.٧٨کم بۆ ھەر چرکەیەک هەروەها نیوە تیرەی زەوی لە هێڵی ناوەندا یەکسانە بە ٦٫٣٧٨.١٣٧٠کم کە کۆی گشتی تیرەی زەوی لە هێڵی ناوەندا دەکاتە ١٢٫٧٥٦.٢٧٤کم پاشان نیوە تیرەی زەوی لە هێڵی جەمسەردا دەکاتە ٦٫٣٥٦.٧٥٢٣کم کە کۆی گشتی تیرەی هێڵی جەمسەری دەکاتە ١٢٫٧١٣.٥٠٤٦کم جیاوازی نێوان هەردوو هێڵەکە دەکاتە ٤٢.٧٦٩٤کم وە ئەگەر هەردوو هێڵەکە کۆبکەینەوە دەکاتە ٢٥٫٤٦٩.٧٧٨٦کم {{ژێدەر پێویستە}}.
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/زەوی»