ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
|
|
|
== دەوڵەتێکی سروشتی ==
لە ساڵی ١٦٥١ دا١٦٥١دا، تۆماس ھۆبز بەناوبانگترین کتێبی خۆی بو ناوی Leviathan بە چاپ گەیاند و، لەو کتێبە بۆ بەھانە ھێنانەوەبەھانەھێنانەوە بۆ ھاتنەکایەوەی کۆمەڵگەکانی مرۆڤـمرۆڤ مودێلێکی پەرەسەندنی سەرەتاییسەرەتاییی مرۆڤـمرۆڤی خستە رووڕوو. ھۆبز لەو مودێلە باسی لە دەوڵتێکیدەوڵەتێکی نایابی سروشت دەکرد کە تێیدا ھەموو تاکەکان بەیەکسانی سودسوود لە سەرچاوەکانی سروشت وەدەگرنوەردەگرن و لە بەکارھێنانی ھەر ئامرازێک بۆ گەیشتن بەو سەرچاوانە ئازادن. بۆ ھۆبز دەرکەوت کە ئەمجۆرەئەم رێکخستنەجۆرە ڕێکخستنە بووە ھۆی پەیدابوونی "«شەڕی ھەمووان دژی ھەمووان"» یاخود بە لاتینی "bellum omnium contra omnes". جگە لەوەشلەوەش، بۆی دەرکەوت کە پیاوانمرۆڤەکان لەو حاڵتەدا دەچنە نێو حاڵتێکیحاڵەتێکی گرێبەستی کۆمەڵایەتی و دەستبەرداری مافی رەھایڕەھای خۆیان بۆ ھەندێ جۆری پاراستن دەبن. لەکاتێکدا وا دیارە کە ھەڕەمەکانی زاڵبوون و ھاوکاریی کۆمەڵایەتی بوونیان بۆ سەردەمی بەر لە ھاتنەکایەی کۆمەڵگەکانی مرۆڤ دەگەڕێتەوە. مۆدێلی ھۆبز لۆژیکی ھێنانەکایەی کۆمەڵگەی مرۆڤ پیشان دەدات.
لەکاتێکدا وا دیارە کە ھەرەمەکانی زاڵبوون و ھاوکاری کۆمەڵایەتی بونیان بۆ سەردەمی بەر لە ھاتنەکایەوەی کۆمەڵگەکانی مرۆڤـ دەگەڕێتەوە. مودێلی ھۆبز لۆژیکی ھێنانەکایەوەی کۆمەڵگەی مرۆڤـ پیشان دەدات.
== مێژوو ==
|
