ژمارە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
سەرچاوە
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:NumberSetinC.svg|thumb|[[ژێرکۆمەڵ]]ەکانی [[ژمارەی ئاوێتە|ژمارە ئاوێتەکان]].]]
 
'''ژمارە''' [[شتی ماتماتیکی|شتێکی ماتماتیکییە]] کە لە [[ژماردن|ئەژماردن]] و [[پێوان]] و نیشانەلێداندا بە کار دەڕوا. سەرەتاییترین نموونەکانی، [[ژمارەگەلی خۆزایین]]، واتە ۱، ۲، ۳، ۴ و ھەر ئاوەھا.<ref>{{Citation|title=number, n.|url=https://www.oed.com/view/Entry/129082|work=OED Online|publisher=Oxford University Press|language=en-GB|access-date=2021-12-11}}</ref> نوێنەری ژمارە لە زماندا [[وشارە|وشارەیە]]، واتە وشەیەک کە چەندایەتییەکی ژمارەیی وەسف دەکات. ھەر ژمارەیەک بە [[سیمبۆل|سیمبۆلێک]] نیشان دەدرێ کە پێی دەڵێن [[ژماراڵ]]. بۆ وێنە، «۵» ژماراڵێکە بۆ نواندن و نیشاندانی ژمارەی پێنج. لەبەر ئەوە کە تەنیا دەتوانرێ ژمارەیەکی کەم تا زۆر چکۆلە لە سیمبۆلەکان لە بەر بکرێن و لە مێشکدا ڕابگیردرێن، ئاسایییە کە ژماراڵە بنچینەیییەکان لە [[سیستمی ژماراڵ|سیستمێکدا]] ڕێک بخرێن تا ڕێگایەکی ڕێکوپێک دروست بێت بۆ نواندن و نیشاندانی ھەر ژمارەیەک. باوترین سیستمی ژماراڵ، [[سیستمی ژماراڵی ھیندی-عەرەبی|سیستمی ژماراڵی ھیندی-عەرەبییە]] کە ڕێگە دەدا ھەر ژمارەیەک بە بەکارھێنانی ئاوێتەیەک لە دە سیمبۆلی ژمارەیی، کە [[ڕەقەم|ڕەقەمیان]] پێ دەوترێ، بنوێنرێ و نیشان بدرێ.
<ref>{{Cite journal |title=numeral, adj. and n. |url=http://www.oed.com/view/Entry/129111 |journal=OED Online |publisher=Oxford University Press }}</ref>
 
لەبەر ئەوە کە تەنیا دەتوانرێ ژمارەیەکی کەم تا زۆر چکۆلە لە سیمبۆلەکان لە بەر بکرێن و لە مێشکدا ڕابگیردرێن، ئاسایییە کە ژماراڵە بنچینەیییەکان لە [[سیستمی ژماراڵ|سیستمێکدا]] ڕێک بخرێن تا ڕێگایەکی ڕێکوپێک دروست بێت بۆ نواندن و نیشاندانی ھەر ژمارەیەک.
 
باوترین سیستمی ژماراڵ، [[سیستمی ژماراڵی ھیندی-عەرەبی|سیستمی ژماراڵی ھیندی-عەرەبییە]] کە ڕێگە دەدا ھەر ژمارەیەک بە بەکارھێنانی ئاوێتەیەک لە دە سیمبۆلی ژمارەیی، کە [[ڕەقەم|ڕەقەمیان]] پێ دەوترێ، بنوێنرێ و نیشان بدرێ.
 
جگە لەوانە، ژمارەکان زۆرجاران بۆ مۆرک لێدان (ژمارە تێلێفۆن)، بۆ ڕیزبەندیکردن (ژمارە سریاڵ)، بۆ کۆدکردن (ISBN) بەکار دەبرێن.