ھەرێم: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
No edit summary
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
ھێڵی ٢:
{{کردنەیەک|سەرزەوی (جوگرافیای سیاسی)}}
 
'''ھەرێم''' (بە [[زمانی ئینگلیزی|ئینگلیزی]]: TerritoryRegion - بە [[زمانی عەرەبی|عەرەبی]]: إقلیممنطقة) بریتییەزاراوەیەکی لەجوگرافییە ناوچەیەکیبەشێوازێکی سەربەخۆجیاواز لە ڕووینێوان بەڕێوەبردنلقە وجیاوازەکانی حوکمڕانییەوە.<ref>{{بیرخستنەوەیجوگرافیا ویکی|بەستەر=https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D9%82%D9%84%D9%8A%D9%85|سەردێڕ=إقلیم|زمان=عەرەبی|سەردان=٢٣یبە نابیکار ٢٠٢٠}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی ویکی|بەستەر=https://enدەهێنرێت.wikipedia.org/wiki/Territory|سەردێڕ=Territory|زمان=ئینگلیزی|سەردان=٢٣ی نابی ٢٠٢٠}}</ref>
 
لە جوگرافیای هەرێمەکان بە شێوەیەکی فراوان دابەش دەکرێن بە تایبەتمەندی فیزیکی(جوگرافیای سروشتی)، تایبەتمەندییەکانی کاریگەری مرۆڤ(جوگرافیای مرۆڤ)، کارلێکردن لە نێوان مرۆڤایەتی و ژینگە(جوگرافیای ژینگەیی). هەرێمە جوگرافی و لاوەکییەکان زۆرجار بە سنورە دیاریکراوەکانیان پەسن دەکرێن، هەندێک جار سنوری گواستنەوە، جگە لە جوگرافیای مرۆڤ، کە هەرێمە دادوەرییەکانی وەک سنوری نەتەوەیی لە یاسادا پێناسە دەکرێن. جگە لە هەرێمی کیشوەرەکان، هەرێمە ئاوییەکان و کەش و هەوا و زەریاکان، کەش و هەوای جیا لە سەر زەوی بە هەرێم جیا دەکرێنەوە. زەوی جیهان و هەرێمە ئاوییەکان دابەشکراون بۆ هەرێمە ژێربەژێرەکان لە ڕووی جوگرافییەوە سنوردار کراوە بەتایبەتمەندی جیۆلۆجی. کاریگەری زۆری کردووەتە سەر سیستەمی ژینگە وەک دەشت و نیشانەکان. وەک شێوازێک بۆ باسکردنی هەرێمە شوێنییەکان، چەمکی هەرێمەکان گرنگە و بە شێوەیەکی فراوان لە نێوان چەند لق لە جوگرافیا بەکاردێت، هەرکەسێک دەتوانێت وشەی هەرێم بەکار بهێنێت بەرامبەر بە پەسنی هەرێمێک وەک ناونان، بۆ نموونە هەرێمی ژینگەیی زاراوەیەکە لە جوگرافیای ژینگەیی بەکار دەهێنرێت، هەرێمی ڕۆشنبیری لە جوگرافیای ڕۆشنبیری و جوگرافیای ژیانی و هتد.
 
بواری جوگرافیا کە هەمان ناوی هەرێم دیراسە دەکات پێی دەوترێت جوگرافیای هەرێمایەتی.
لەبوارەکانی:
*جوگرافیای سروشتی،
*ئیکۆلۆژیا،
*بایۆجوگرافی،
*جوگرافیای ئاژەڵی،
*جوگرافیای ژینگەیی.
هەرێمەکان بەپشت بەستن بە تایبەتمەندییە سروشتییەکان وەک:
*سیستەمی ژینگەیی یان بایۆلۆجی
*هەرێمە زیندەییەکان
*حەوزی ئاوەڕێژگە
*هەرێمە سروشتییەکان
*زنجیرە چیاکان
*جۆرەکانی خاک.
 
جوگرافیای مێژوویی، بریتییە لە خوێندنی مێژووی مرۆڤ لە پەیوەندی بە شوێن و هەرێمەکان یان خوێندنی چۆنییەتی گۆڕینی شوێن و هەرێمەکان بەدرێژایی کات.
 
== ڕەچەڵەکناسی ==
لە بواری ڕەچەڵەکناسی و زانستی دراوسێیەتیدا، هەرێم جوگرافیایەکی تایبەتمەندی هەیە. لە وڵاتی کوردان گەلێک هەرێم هەیە، لە هەرێمە سەرنج ڕاکێشەکان وەک موکریان و شارباژێڕ و هەوشار و پشدەر و گەرمیان و دەرسیم و هەورامان و سۆران و بادینان و لەکستان و لوڕستان و ...هتد. لەم هەرێمانەدا بە زاراوە و شێوەزاری تایبەت دەدوێن، لەڕووی مێژوویی و ئاینی و جوگرافیاوە تایبەتمەندی خۆیان هەیە بۆ نموونە لە هەرێمی دەرسیمدا بە زاراوەی کرمانجی قسەدەکەن و بە ئایین عەلەوین و جوگرافیاکەیان زۆر تەنگ و تەسکە.
 
== سەرچاوەکان ==