مافی دەنگدان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

مافی دەنگدانی ژنان لەلایەن (ئەنجوومەنیئەنجومەنی مافەکانی مرۆڤی نەتەوە یەکگرتووەکان - United Nations' Human Rights Commission)ەوە لە یاسای نێودەوڵەتی دا چەسپ کرا. لە ساڵی ١٩٤٨ دا نەتەوە یەکگرتووەکان ھەستا بە پەیڕەوکردنی "ڕاگەیاندنی جیھانیی مافەکانی مرۆڤ - Universal Declaration of Human Rights " کە تێیدا بەندی ژمارە ٢١ دەڵێت: "(١) ھەموو کەسێک مافی ھەیە بەژدار بێت لە حکومەتی وڵاتەکەی دا بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ یان لەڕێی نوێنەرە ئازاد ھەڵبژێردراوەکانەوە. (٣) دەبێت ویستی خەڵکی بنچینەی دەسەڵاتی حکومەت بێت؛ ئەم ویستە دەبێت لە ھەڵبژاردنە خولیی و ڕاستگۆکان دا بەرجەستەببێت کە ھەڵبژردنەکانیش دەبێت لەڕێی دەنگدانی جیھانی و یەکسانەوە ئەنجامبدرێت."

(ئەنجوومەنیئەنجومەنی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان - United Nations General Assembly) ھەستا بە پەسەندکردنی (ڕێکەوتنامەی مافە سیاسییەکانی ژنان - Convention on the Political Rights of Women) کە لە ساڵی ١٩٥٤دا چووە بواری جێبەجێکردنەوە کە بووە ھۆی جێگیرکردنی مافی یەکسان بۆ ژنان لە دەنگدان، وەرگرتنی پلەی پیشەیی و بەردەستبوونی خزمەتگوزارییە گشتییەکان بۆیان. دواین نموونەی پێدان و داننان بە مافەکانی ژن دا بۆ دەنگدان بریتیی بوو لە پێدانی مافی دەنگدانی تەواوەتی بە ژنان لە وڵآتی بوھتان لە ساڵی ٢٠٠٨ دا لەگەڵ ساڵی ٢٠١١ کاتێک شا عەبدوڵای شانشینی سعودیەی عەرەبی ڕێگەیدا ژنان لە دەنگدانی ناوخۆیی ساڵی ٢٠١٥دا بەژداربن.<ref>Nohlen, Dieter, e al. (2001). ''Elections in Asia and the Pacific: South East Asia, East Asia, and the South Pacific''. p. &nbsp;14. Oxford University Press, 2001</ref><ref>A. Kulinski, K. Pawlowski. ''The Atlantic Community – The Titanic of the XXI Century''. p. &nbsp;96. WSB-NLU. 2010</ref>

* لە ساڵی ١٩٢١ دا (ئیدس کۆوان) بۆ (ئەنجوومەنیئەنجومەنی یاسایی ڕۆژاوای ئوسترالیا) ھەڵبژێردرا کە یەکەمین ژن بوو بۆ پەرلەمانی ئوسترالیا ھەڵببێژرێت.

* ھەمواری بیست و چوارەم (ساڵی ١٩٦٤): ھەموو ھاوڵاتیانی ویلایەتە یەکگرتووەکان مافی دەنگدانیان ھەیە لە ھەر ھەڵبژاردنێکی سەرەکی یان ھەڵبژاردنێکی دیکە بۆ سەرۆک یان جێگری سەرۆک و نابێت مافی ھیچ پاڵێوراوێک بۆ (سەرۆک، جێگری سەرۆک، سیناتۆر یان نوێنەری ئەنجوومەنیئەنجومەنی پیران) لەلایەن حکوومەت یان ھەر ویلایەتێکەوە ڕەتبکرێتەوە یان کورت بکرێتەوە بەھۆی پێنەدانی ھەر جۆر یان بڕێک باجەوە.