ھاوپەیمانیی کوردستان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
پەرەپێدان و باشترکردن.
ھێڵی ٢:
'''ھاوپەیمانیی کوردستان''' لیستێکی ھاوبەشی نێوان [[بزووتنەوەی گۆڕان]] و [[یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان]]ە بۆ ھەڵبژاردنی پێشوەختەی پەرلەمانی عێراق کە لە ڕۆژی ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١ بەڕێوەدەچێت. [[جێگری سەرۆک وەزیرانی ھەرێمی کورستان]]، [[قوباد تاڵەبانی]] سەرۆکی ھاوپەیمانیی کورستانە.<ref>{{Cite web|title=گۆڕانکاری بەردەوامە.. قوباد تاڵەبانی دەکرێتە سەرۆکی نوێی هاوپەیمانی کوردستانی|url=http://www.speemedia.com/dreja.aspx?=hewal&jmare=106099&Jor=1|access-date=2021-10-03|website=speemedia.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=ڕاگەیەندراوێک لە نووسینگەی سەرۆکی هاوپەیمانی کوردستان|url=http://www.speemedia.com/dreja.aspx?=hewal&jmare=106914&Jor=1|access-date=2021-10-03|website=speemedia.com}}</ref> دروشمی ھاوپەیمانییەتییەکە «بەیەکەوە بەھێزترین» لەکاتی بانگەشەی ھەڵبژاردن دەردەبڕن. لە سەرجەم بازنەکانی ھەرێمی کورستان، ناوچە جێناکۆکەکان و چەند ناوچەیەکی دەرەوەی ئیدارەی ھەرێم کاندیدایان ھەیە.<ref>{{Cite web|title=Kurdistan Coalition|url=https://kurdistancoalition.com/|access-date=2021-10-03|website=kurdistancoalition.com}}</ref>
 
== ئەندامانپێشهاتەکان ==
یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لە ساڵی ١٩٧٥ لەلایەن کۆمەڵێک کەسایەتیی سیاسیی کورد لە ناویاندا [[جەلال تاڵەبانی]] و [[نەوشێروان مستەفا]] دامەزرا. لە ساڵی ٢٠٠٩، [[نەوشێروان مستەفا]] بەفەرمی لە یەکێتیی جیابوویەوە لە ڕێی دامەزراندنی [[بزووتنەوەی گۆڕان]]. لە ماوەی ساڵانیی ٢٠٠٩ بۆ ٢٠١٣، گۆڕان وەک لایەنێکی ئۆپۆزسیۆن بەرامبەر حکوومەتی هەرێمی کوردستان (یەکێتی و پارتی) چالاکییە سیاسییەکانی دەستپێکرد. دواتر لە ساڵانی ٢٠١٣ بەدواوە گۆڕان چیتر وەک ئۆپۆزسیۆن نەمایەوە بوو بەشێک لە حکوومەتە هاوبەشەکەی [[حکوومەتی هەرێمی کوردستان]].
{{وتاری سەرەکی|بزووتنەوەی گۆڕان|یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان}}
 
لە ساڵی ٢٠١٦، جەلال تاڵەبانی و نەوشێروان مستەفا لە [[دەباشان]] کۆبوونەوە لە پێناو کەمکردنەوەی جیاوازییەکان و کارکردنی هاوبەش. لەو کۆبوونەوەیاندا واژوویان لەسەر ڕێککەوتنێک کرد،<ref>{{Cite web|title=هەوڵی زیندووکردنەوەی ڕێککەوتننامەی دەباشان دەدرێت {{!}}|url=https://azhans.krd/%D9%87%DB%95%D9%88%DA%B5%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86%DB%95%D9%88%DB%95%DB%8C-%DA%95%DB%8E%DA%A9%DA%A9%DB%95%D9%88%D8%AA%D9%86%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%95%DB%8C/|access-date=2021-10-09|website=azhans.krd}}</ref> وا دەخوێندرایەوە ئەم ڕێککەوتنە بۆ بەهێزبوونی هەردوو حیزب بێت بەرامبەر [[پارتی دیموکراتی کوردستان]]،<ref>{{Cite web|last=Kurdi|first=Kurdiu|title=ڕایەکی تر لەسەر ڕێککەوتننامەی دەباشان|url=https://www.kurdiu.org/ku/b/10854|access-date=2021-10-09|website=www.kurdiu.org}}</ref> دواتر ڕێککەوتنەکە جێبەجێ نەکرا و پەکخرا.<ref>{{Cite web|title=شاناز ئیبرایم ئه‌حمه‌د داوای‌ ژیاندنەوەی ڕێککەوتننامەی دەباشان ده‌كات|url=http://www.awene.com/detail?article=18322|access-date=2021-10-09|website=www.awene.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-02-28|title=لاهور شێخ جەنگی داوای جێبەجیکردنی ڕێککەوتننامەی دەباشان دەکات|url=https://rojnews.news/%d9%83%d9%88%d8%b1%d8%af%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86/%d9%84%d8%a7%d9%87%d9%88%d8%b1-%d8%b4%db%8e%d8%ae-%d8%ac%db%95%d9%86%da%af%db%8c-%d8%af%d8%a7%d9%88%d8%a7%db%8c-%d8%ac%db%8e%d8%a8%db%95%d8%ac%db%8c%da%a9%d8%b1%d8%af%d9%86%db%8c-%da%95%db%8e%da%a9/|access-date=2021-10-09|website=کوردی - RojNews.News}}</ref>
=== یەکێتی نیشتیمانی کوردستان ===
 
== درووستبوون ==
[[یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان]] لەنێو خەڵکدا بۆ «ی. ن. ک.» کورت دەکرێتەوە، و بە «یەکێتی» ناو دەبرێت، کە [[پارتی سیاسی|پارتێکی سیاسییە]] لە [[باشووری کوردستان]] و شوێنگەی سەرەکیی دەکەوێتە شاری [[سلێمانی]]. یەکێتیی نیشتمانی کوردستان ئەندامە لە ڕێکخراوی [[سۆسیالیست ئینتەرناسیۆنال]]ی جیھانیی. لەلایەن [[جەلال تاڵەبانی]]، [[نەوشیروان مستەفا]]، [[عومەر شێخ مووس]]، [[فوئاد مەعسووم]]، [[کەمال فوئاد]]، [[عادل موراد]]، [[عەبدولڕەزاق فەیلی]] لە ١ی حوزەیرانی ١٩٧٥ دا دامەزرێنرا، یەکێتی ھاوپەیمانێتییەک بوو لە نێوان پێنج قەوارەی سەربەخۆی سیاسی کە لەلایەن [[جەلال تاڵەبانی]]، کە کوردەکان بە مام جەلال ناوی دەبەن، و [[نەوشیروان مستەفا]] سەرکردایەتی دەکرا. بەشە سەرەکییەکان ئەمانە بوون: [[کۆمەڵەی ڕەنجدەرانی کوردستان]] و شۆڕشگێڕان. چینی خوێندەوار و ڕۆشنبیر پاڵپشتی سەرەکی یەکێتیی بوون لە [[کوردستانی عێراق]]، لە کۆی ١٥ ئەندامی دامەزرێنەر، ١٣ کەسیان کەسی ئەکادیمی و خاوەنی بڕوانامەی دکتۆرا بوون. لە بنەڕەتدا، پارتەکە زیندووترین جووڵانەوەی سیاسی بوو کە وردەوردە بەرەو ھاتە ناوەڕاستی مەیدانەکەوە و ئێستاش بوو بە پارتێکی [[سۆسیالدیموکراسی|سۆشیال دیموکرات]] و ئەندامە لە [[سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ]]. لە سەرەتای ١٩٨٠کان، ی.ن.ک. لە ھەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگەی کوردیدا بڵاوبووەوە بەتایبەتی چینی [[لادێ]]. [[ھەڵبژاردنی ١٩٩٢ی ھەرێمی کوردستان-عێراق|ھەڵبژاردنە ھەرێمییەکەی کوردستان]] ئەوەی دەرخست کە زۆرینەی لایەنگرانی ی.ن.ک. لە ناوچەکانی باشووری کوردستانی عێراقەوەن. لە جەنگی کەنداوی یەکەمەوە، ی.ن.ک. لەگەڵ [[پارتی دیموکراتی کوردستان]] باکووری عێراق بەڕێوە دەبەن. ھەرچەندە ھاوکاری لەگەڵ پارتی دیموکراتی کوردستان لە بەڕێوەبردنی ناوچەکەدا ھەمیشە بە ھێمنی نەبووە و چەند جارێک لەنێوان چەکدارانی ھەردوولادا توندوتیژیی گراوەتەوە بەر. لە ئەنجامدا ناوچەکە بووە بە دوو بەشەوە، بەشی ژێر دەسەڵاتی پارتی و بەشی ژێر دەسەڵاتی یەکێتی- کە شاری سلێمانی ناوەندەکەیەتی. بانگەشەی وایە کە کار بۆ مافی چارەی خۆنووسین، مافی مرۆڤ و دیموکراسی دەکات، سەرەڕای ئاشتی و ئارامی بۆ کوردەکانی عێراق.
لە دوای ماوەیەک لە مردنی هەریەکە لە جەلال تاڵەبانی و نەوشێروان مستەفا، هەردوو حیزبی یەکێتیی و گۆڕان بە سەرکردەی نوێوە دەستیان بەکارکردن کرد. سەرەتا گۆڕان، [[عومەر سەید عەلی|عومەری سەید عەلی]] وەک سەرۆکی بزووتنەوەکە دیاری کرد. دواتر یەکێتی هەریەکە لە [[بافڵ تاڵەبانی|بافل تاڵەبانی]] و [[لاھور تاڵەبانی|لاهور شێخ جەنگی]] وەک هاوسەرۆکەکانی حیزب هەڵبژارد.
 
لە ڕۆژی ٢٠ی حوزەیرانی ٢٠٢١، یەکێتیی نیشتمانی کوردستان و بزووتنەوەی گۆڕان ڕێککەوتنێکی نوێیان واژووکرد بۆ دامەزراندنی هاوپەیمانیی کوردستان بەمەبەستی بەشداریکردن لە هەڵبژاردنەکانی ٢٠٢١ی پەرلەمانی عێراق.<ref name=":0">{{Cite web|title=مەڕاسیمی واژۆکردنی ڕێککەوتننامەی سیاسی نێوان یەكێتی و گۆڕان|url=https://zhyan.co/News.aspx?id=12134&MapID=1|access-date=2021-10-09|website=zhyan.co}}</ref> لە کۆنگرەی ڕاگەیاندنەکەش، بافل تاڵەبانی ئاماژەی بەوەدا ئەوان مەبەستیانە ئەم ڕێککەوتنە بۆ هەڵبژاردنەکانی داهاتووش بەردەوامی هەبێت.<ref name=":0" /> لاهور شێخ جەنگی ئەم بەیەکەوە کارکردنەی گۆران و یەکێتی بۆ ڕێککەوتننامەکەی دەباشان گەڕاندەوە.<ref>{{Cite web|title=لاهور شێخ جەنگی:هاوپەیمانی یەكێتی و گۆڕان لەدەباشانەوە دەستیپێكردو سەركەوتنی گەورە بەدەستدێنێت‌|url=https://www.pukmedia.com/KS/details/?Jimare=171288|access-date=2021-10-09|website=www.pukmedia.com}}</ref>
=== بزووتنەوەی گۆڕان ===
 
[[بزووتنەوەی گۆڕان]] قەوارەیەکی سیاسییە ڕێکخەری گشتی [[عومەر سەید عەلی]]ە، بەشداری لە ھەڵبژاردنەکانی [[٢٥ی تەممووز]]ی [[پەرلەمانی کوردستان]]ی کرد، و لە کۆی ١٠٠ کورسی ٢٥ کورسی بەدەستھێنا؛ و بەشداری لە ھەڵبژاردنەکانی [[کانوونی دووەم]]ی ٢٠١٠ی ئێراقی کرد. لەناوەڕاسی ساڵی ٢٠٠٩ دا بۆ ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان نەوشیروان مستەفا لەگەڵ ھاوەڵەکانی بە لیستێکی نوێ و بەناوی گۆڕانەوە دەستیان کردەوە بە کاری سیاسی، لەپێناو گۆڕینی سیستەمی حوکمڕانی و ڕۆشنکردنی بوودجەی ھەرێم و جیاکردنەوەی حیزب لە دەسەڵات.
لە سەرەتادا، لاهور شێخ جەنگی وەک سەرۆکی هاوپەیمانییەکە دانرا.<ref>{{Cite web|title=دەقی رێککەوتنی هاوپەیمانێتی هەڵبژاردنی نێوان گۆڕان و یەکێتی|url=http://www.zamenpress.com/Details.aspx?jimare=46691|access-date=2021-10-09|website=www.zamenpress.com}}</ref> بەڵام دوای ئەوەی لاهور لە پۆستی هاوسەرۆکایەتیکردنی یەکێتیی نیشتمانی کوردستان دوورخرایەوە، ئەوا لە ڤیدیۆیەکدا دەستیشی لە سەرۆکایەتیکردنی هاوپەیمانیی کوردستان کشاندەوە. دوابەدوای ئەوەش [[قوباد تاڵەبانی]] شوێنی ئەوی گرتەوە و بوو بە سەرۆکی هاوپەیمانییەکە.<ref>{{Cite web|last=Corporation|first=Nalia|title=قوباد تاڵەبانی بەسەرۆکی نوێی هاوپەیمانی کوردستان دیاریکرا|url=http://www.nrttv.com/detail/681|access-date=2021-10-09|website=nrttv.com}}</ref>
 
== ئەمانەش ببینە ==
 
* [[یەکێتیی نیشتمانی کوردستان]]
===* [[بزووتنەوەی گۆڕان ===]]
 
== سەرچاوەکان ==