ھێمن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

== سەرەتای ژیان ==

لە کاتی منداڵیدا گوێگوێی بەبۆ بەسەرھاتەکانی دایە مرۆت دەگرێ، کە پیرێژنێکی دونیا دیو بووە و زۆر شتی بەنرخی لێ فێر بووە. ئەلف و بێ لای سەعیدیعەبدوڵڵای مستەوفی (سەعید ناکام) دەخوێنێ و پێش ئەوەی ئەلف و بێی فێر بکا، بزنۆکێ و مەڕنۆکێی حوسێنی حوزنی موکریانی بۆ دەخوێنێتەوە و ھێمن لە بەری دەکا و ھەروەھا شێعرەکانیشیعرەکانی [[شێخ ڕەزای تاڵەبانی|شێخ ڕەزا]] و زۆر شتی دیکەی لێ فێر دەبێ و پاشان بۆ درێژە دانی خوێندن، باوکی دەینێرێتە [[مەھاباد]] و لە قوتابخانەی سەعادەتی ئەو شارە دەست بە خوێندن دەکا. ھێمنێکی لادێی کە جگە لە [[زمانی کوردی]] ھیچی دیکەی نەدەزانی و لەو قوتابخانەیش کەس نەیدەتوانی بە [[کوردی]] قسە بکە، منداڵان گاڵتەی پێدەکەن و پێی دەڵێن [[کورمانجی|کرمانج]]، چونکە ئەو کاتە لە مەھاباد بە خەڵکی دێیان دەکوتدەووت کرمانج، ھێمن ئەو ساڵە خوێندنی بە سەرکەوتنێکی زۆر باشەوە تێپەڕ دەکا و ھاوین دەگەڕێتەوە بۆ ئاوایی و لە لای مەلای دێ و باوکی دەرس دەخوێنێ و ڕاھێنانی نووسینی خەت دەکا. باوکی کە دەزانێ خەتی خۆش بووە، دەستی پێ لە خوێندن ھەڵدەگرێ و دەڵێ: بڕۆ دەرسی مەلایەتی بخوێنە. ھێمن کە ھیچ کات خۆشی لە مەلا نەھاتووە، تووشی ئەم تاڵییە دەبێ و چوار ساڵ لە خانەقای شێخی بورھان دەخوێنێ، بەلام ئەو خوێندنە ھیچ کەڵکێکی نابێ، چونکە ئەو چوار ساڵە بە گاڵتە دەباتە سەرێ و لە خانەقای شێخی بورھان کە ٨–٩ھەشت نۆ نەفەر دەبن، جگە لە [[ھەژار]] و ھێمن تەوای خاڵۆزا و پوورزا دەبن، پاشان دەچێتە لای مامۆستا فەوزی و ڕێگای ژیانی پێ نیشان دەدا و ساڵ و نیوێک لە لای ئەو دەرس دەخوێنێ.

ھێمن و من دوو منداڵی کرچ وکاڵی لەڕ و قرخن، بە تەمەن دە دوازدە ساڵ بووین، لە خانەقا گەیبووینە یەک، نا خێری گیانمان دەرس بخوێنین، خویندنی چی؟ دوو گێل و حۆلی پەڕ بڵاو، لە یەک دەمدا لە لای دوو مامۆستا دامەزراین، یەکی ڕیش پان، لە [[زمانی عەرەبی|عەرەبی]] شارەزایە و خەتی نییە، ئەوی دی گەردەڵ، [[فارسی]] زانە و خەتی خۆشە. جا وەرە شەق و دار بخۆ، خۆ جنێو ھەر باسی ناکرێ، سوێندی کەسم لە سەر نییە، ئەگەر بڵێم تڵپاتی تەڕیش فێر نەبووین، نیسکێک درۆی تێدا نییە، ماڵم ھەقە لە ترێ دزینی ناو ڕەزی، لە پللار دەداران گرتن، لە ڕاوی دووپشک و ئەسپێ و کێچ و جوجە و قوڕ شێلان و ھێلکە لە ھێلانە دەرھێنان، ھیچ کەس تۆزی نەدەشکاندین. بۆ نەگبەتی ھێمن وە [[شێعرشیعر]] ھاتبوو، ھەروا گارە گارەی دەھات، جار و بارە شێعرێکیشیعرێکی نیوە و کۆڵەی خواری لاپانی دادەنا، بە فیزەوە نیشانی دەدام. یانی ھا بم ناسە، من چیم، منی کڵۆڵ نەمدەتوانی مێعریش بکەم.

بەو جۆرە شێعرشیعر کوتنیووتنی ھێمن لە خانەقاوە سەری ھەڵداوە و پێگەیشتووە. لە گوندی کولیجە لە لای سەید عەوڵای سەید مینە کە پیاوێکی نەخوێندەوار بووە، بەڵام زۆر زانا و تێگەیشتوو دەبێ، ماوەیەک دەرس دەخوێنێ و بە گەورەترین مامۆستای، مامۆستا ھێمن حیساب دەکرێ. تەمەنی ھیمن دەچێتە سەر و بۆ یەکەمین و دوایین جار لە گوندی کولیجە عاشق دەبێ، عیشقێکی پاک و خاوێن و ئاسمانی، بەڵام ئەم عاشق‌بوونەعاشق بوونە زۆر ناخایەنێ و لێک جیا دەبنەوە و ھەر لەو گوندە فێری سواری و تەقڵە و ڕاوە کەو و کەروێشک دەبێ. ساڵی ١٣١٧ی [[کۆچیی ھەتاوی]] بەرامبەر ١٩٣٨ی زانیینی کە تەمەنی ١٧ ساڵانە دەبێ، مامۆستاکەی گوندی کولیجە بە جێ دێڵێ و ئەویش دەگەڕێتەوە بۆ گوندی خۆیان واتە شیلاناوێ کە ماڵیان چبووەچووبووە ئەوێ و مل لە کار و کاسبی ھەڵدەکێشێ و بە ڕۆژ خەریکی کاری کشت و کاڵی دەبێ و شەوانە خەریکی خوێندنەوە و شێعردانان،شیعردانان، باوکی پێی دەزانێ و دەفتەری شێعرەکانیشیعرەکانی دەسووتێنێ.

ماڵی مامۆستا ھێمن کراوەتە بنکەی پاراستنی ئاسەواری ناودارانی فەرھەنگ و ھونەری شاری [[مەھاباد]].

=== نمونەی ھۆنراوەی نەتەوەیی ===

ھێمن لەو کەسانە بوو کە تەمەنی مێرمنداڵی و لاوی و پیری خۆی لە سەنگەری [[فەرھەنگ]] و ئەدەب و فۆلکلۆر و شۆڕش‌داشۆڕشدا بەخت کرد و وەک مۆم سووتا و ڕێگای پاشەڕۆژی بۆ ڕووناک کردین. پاش دەرچوونی چوار ژمارە لە سروەی ڕەنگینی کوردستان، مۆمیلە ژیانی١٧ی ھێمننیسانی دوایینساڵی فرمێسکی ھەڵوەراند و لە٢٩ی [[خاکەلێوە]]ی ساڵی١٩٨٦ی ١٣٦٥یزایینی کۆچی ھەتاویدوایی بۆ ھەمیشە ماڵاوایی لێ‌کردینکرد و لەسەر وەسیەتی خۆی لە گۆڕستانی بوداق‌سوڵتانیبوداق سوڵتانی شاری [[مەھاباد]] بە خاکیان سپارد.