مونستەر: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Imported from kuwiki; ku:user:Kak Language
 
گۆرینی ئەلفوبێ
ھێڵی ١:
[[File:IrelandMunster.png|thumb|300px|مونستێر]]
 
مونستێر (بە [[ئیری]]: An Mhumhain) یەکێک لە ٤ پاردەواڵانیپارێزگای ئیرلەندە کە لە باشووری رۆژئاوای ئەم زرێلەنە دا جێ دەگرێ. [[کۆرک]] گەورەترین شاری مونستێرە.
 
== مێژوو ==
[[Image:St finbarres cathedral1.jpg|thumb|شوێنێکی مێژووی لە [[کۆرک]]]]
ناوی ئەم پاردەواڵە لە ناوی [[خوودایینە]]ی کێلتی، [[موما]]، گیراوە.
Nawî em pardewalle le nawî [[xûdayîne]]y Kêltî, [[Muma]], gîrawe.
 
Leلە pêşûپێشوو daدا Munstêrمونستێر beبە 6٦ zomزۆم dabeşênrabûدابەشێنرابوو: Tuadh Mhuman (Musnterîموسنتەری Bakûrباکوور),، Deas Mhuman (Munstêrîمونستێری Başûrباشوور),، Urh Mumhan (Munstêrîمونستێری Rojhellatرۆژھەڵات),، Iar mumhan (Munstêrîمونستێری Rojawaرۆژاوا),، Ernaibh Muman (şwênîشوێنی hozekanîھۆزەکانی Ernaiئەرنا Munstêrمونستێر), and، Deisi Muman (şwênîشوێنی hozekanîھۆزەکانی Deisiدەس Munsterمونستەر). Bellamبەڵام leلە dûwaدوووا daدا bûnبوون beبە Thomond (Musntêrîموسنتێری Bakûrباکوور),، Desmond (Munstêrîمونستێری Başûrباشوور),، ûو Ormond (Musntêrîموسنتێری Rojhellatرۆژھەڵات).
 
لە ١٨٤١ دا نزیکی ٣ ملیۆن کەس لە مونستێر دا دەژین بەڵام ئەم ژمارە بە دوای کۆچبەری ھەتا ساڵی ١٩٨٠ دا بە شێوەیەکی بەرچاو ھاتە خوارەوە.
Le 1841 da nizîkî 3 milyon kes le Munstêr da dejîn bellam em jimare be dûway koçberî heta sallî 1980 da be şêweyekî berçaw hate xwarewe.
 
بۆ ٣٠ رۆژ لە درێژەی [[گۆڕەشەی خۆماڵی ئیرلەند]] پارێزگای مونستێر بۆ نیشان دانی تەنگەزاری لە پەیمانی Engl و ئیری لە وڵاتی [[ئیرلەند]] جیا بوو و [[کۆماری موسنتێر]]ی دامەزراند. ئەم کۆمارە تەمەنکوورتە بە دوووای ھێرشی ھێزەکانی [[ستانی ئازادی ئیری]] تێک چوو.
Bo 30 roj le dirêjey [[Gorreşey Xomallî Îrlen]] pardewallî Munstêr bo nîşan danî tengezarî le peymanî Engl û Îrî le dewallî [[Îrlen]] cîya bû û [[Komarî Musntêr]]î damezrand. Em komare temenkûrte be dûway hêrişî hêzekanî [[Stanî Azadî Îrî]] têk çû.
 
==شارەکان==
 
دانیشتوانی [[کۆرک]] ١٩٠،٣٨٤ کەسە (بۆ ساڵی ٢٠٠٦) و نزیکی ٣٨٠،٠٠٠ کەس لەناو [[کۆرکی گەورە]]، مەزنترین شاری پارێزگای مونستێرە.
[[Kork]] be 190,384 kes gelhewe (bo sallî 2006) û nizîkî 380,000 gelhe le naw [[Korkî Gewre]], mazintirîn şarî pardewallî Munstêr e.
 
Dûwayلە دوای [[Korkکۆرک]]eweەوە [[Limerick]] (beبە 90,757٩٠،٧٥٧ gelheکەس boبۆ 2006٢٠٠٦) ûو [[Waterford]] (beبە 49,213٤٩،٢١٣ gelheکەس boبۆ 2006٢٠٠٦) giringtirîn şarekanîگرنگترین Musntêrشارەکانی inموسنتێرن.
 
==Abûrîئابووری==
 
پارێزگای موسنتێر کایەبەندێکی (رۆلێکی) گرنگی لە ناو ئابووری [[ئیرلەند]] دا ھەیە. چوونکە ٢٥%ی داھاتی ئەم وڵاتە لە پارێزگای موسنتێرەوە دێتە دەست. موسنتێر بە نزیکی ٤٠ میلیۆن ئەورۆ داھاتەوە (بۆ ساڵی ٢٠٠٤) لە وڵاتانی [[ئیرلەندی باکور]]، [[کێنیا]]، [[لاتڤیا]]، و [[لیتوانیا]] دەوڵەمەندترە.
Pardewallî Musntêr kayebendêkî (rolêkî) giringî le naw abûrî [[Îrlen]] da heye. Çûnke 25%î dahatî em dewalle le pardewallî Musntêrewe dête dest. Musntêr be nizîkî 40 mîlyon euro dahatewe (bo sallî 2004) le dewallanî [[Îrlenî Bakur]], [[Kênya]], [[Latvîya]], û [[Lîtwanîya]] samandartir (dewllemendtir) e.
 
بەرژەوەندی موسنتێر لە [[کۆرک]] و [[Limerick]] بە دەست دەھێنرێ. شوێنی پەسارگای کۆرک ناوەندی دەستکرتی ئیرلەند بوو.
Berjewendî Musntêr le [[Kork]] û [[Limerick]] be dest dehênrê. Şwênî pesargay Kork nawendî destkirtî Îrlen bû.
 
زۆربەی وەستگاکانی ھێزی ئیرلەند لە پارێزگای موسنتێر دا دامەزرێنراون.
Zorbey westgakanî hêzî Îrlen le pardewallî Musntêr da damezrênrawin.
 
تەنیا پالێوگای نەوت و ھەمارەی نەوت لە ئیرلەند دا ھێشتا لە [[Whitegate]]ی مونستێرە.
Tenya palêwgay newt û hemarey newt le Îrlen da hêşta ha le [[Whitegate]]î Munstêr.
 
Zorbeyزۆربەی berhemekanîبەرھەمەکانی gazîگازی Irlenئیرلەند leلە [[Kinsale Head]] leلە [[Kork]]کۆرک daدا sazساز dekirêدەکرێ.
 
گەورەترین بنکەی کار و پیشەی ئیرلەند لە [[مەزنپاڵەی کۆرک]] دا. بە دوووای ئەمەش [[زۆمی ئازادی شاننۆن]] بە فرەتر لە ١٢٠ دەستکرتیتی و ٧،٥٠٠ پیشەوەرەو دووھەمین بنکەی ئیرلەند لەم مژارەیە.
Gewretirîn binkey karûpîşey Îrlen ha le [[Mezinpalley Kork]] da. Be dûway emeş [[Zomî Azadî Shannon]] be firetir le 120 destkirtîtî û 7,500 pîşewerew dûhemîn binkey Îrlen l’em mijareye.
 
==فرۆکەخانەکانی ناونەتەوەیی==
==Firokexanekanî Nawneteweyî==
 
*[[Firokexaney فرۆکەخانەی Kerry]]
* فرۆکەخانەی کۆرک (سێھەمین فرۆکەخانەی فرەھاتووچووی ئیرلەن)
*[[Firokexaney Kork]] (sêhemîn firokexaney firehatûçûy Îrlen)
* فرۆکەخانەی شاننۆن
*[[Firokexaney Shannon]]
* فرۆکەخانەی واتەرفۆرد
*[[Firokexaney Waterford]]
 
== زمانی ئیری ==
==Zimanî Îrî==
 
مونستێر وەکوو دووھەمین ناوەندی گرنگی زمانی [[ئیری]] لە ئیرلەندە. گرتووپەڕی ٦٨ وانەگا (قوتابخانە) لە موسنتێر دا خەریکی فێر کردن و مۆژیاری بە زمانی ئیرین.
Munstêr wekû dûhemîn nawendî giringî zimanî [[Îrî]] le [[Îrlen]] e. Girtûperrî 68 wanega (qutabxane) le Musntêr da xerîkî fêr kirdin û mojyarî be zimanî [[Îrî]]n.
 
== زانکۆکان ==
==Zankogel==
 
* [[زانکۆی کۆرک]] بە ١٧،٠٠٠ خوەندەکارەوە
[[Zankoy Kork]] be 17,000 xwendekarewe
* [[زانکۆی Limerick]] بە ١٣،٠٠٠ خوەندەکارەوە
 
==وەرزش لە مونستێر==
[[Zankoy Limerick]] be 13,000 xwendekarewe
 
[[فووتبۆل|تۆپان]] و [[راگبی]] دوو وەرزشی بەشۆری مونستێرن.
==Werzişt Le Mustêr==
 
[[fûtbol|Topan]] û [[ragbî]] dû werzistî beşorî Munstêr in.