ئیسپات: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب زیادکردنی دەروازەی فەلسەفە
تاگ: دەستکاریی تووڵی دەروازە
دەربازدانی ١ سەرچاوە و تاگکردنی ٠ بە مردوو) #IABot (v2.0.8.1
ھێڵی ١٠:
لە زۆربەی بابەتەکان دا، بەڵگە داواکراوە بۆ سەلماندی شتێک. بەڵگە لە ئەزموون کردنی جیھانی دەوروبەرەوە پەیدا دەکرێت، زانست بەڵگەکانی لە سروشتەوە دەست دەخات،<ref>[http://www.fjc.gov/public/pdf.nsf/lookup/sciman00.pdf/$file/sciman00.pdf Reference Manual on Scientific Evidence] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110101074018/http://www.fjc.gov/public/pdf.nsf/lookup/sciman00.pdf/$file/sciman00.pdf |date= ١ی کانوونی دووەمی ٢٠١١}}, 2nd Ed. (2000), p. 71. Accessed May 13, 2007.</ref> و یاسا بەڵگەکانی لە گەواھیدەر و لێکۆڵینەوەی پزیشکیی دادوەریەوە بەدەست دەخات.<ref>[[John Henry Wigmore]], ''A Treatise on the System of Evidence in Trials at Common Law,'' 2nd ed. , Little, Brown, and Co. , Boston, 1915</ref> شاز و بەدەر لە ھەموو ئەمانە زانستی بیرکارییە، کە بەڵگەکان لە جیھانێکی بیرکارییەوە بەدەست دەخرێن کە سەرەتا وەک ئەگەر و دواتر دەوڵەمەند و بەرەوپێش براون بە بیردۆزە سەلمێنراوە پێشینەییەکان.
 
بە وردی کە ئایا چ بەڵگەیەک چوست و تەواوە بۆ سەلماندنی شتێک لە بابەتێکەوە بۆ بابەتێکی تر دەگۆردرێت و ھیچ پێوەر یان تەواوییەکی ڕەھا نییە کە چی دەبێتە بەڵگە و چی نابێتە بەڵگە.<ref>{{Cite journal | doi = 10.2307/3052837 |author1=Simon, Rita James |author2=Mahan, Linda. |lastauthoramp=yes | year = ١٩٧١ | title = Quantifying Burdens of Proof—A View from the Bench, the Jury, and the Classroom| journal = Law and Society Review | volume = ٥ | issue = ٣| pages = ٣١٩–٣٣٠ | jstor = 3052837}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.valpo.edu/mcs/pdf/ReasonableDoubtFinal.pdf |format=PDF |title=Distributions of Interest for Quantifying Reasonable Doubt and Their Applications |accessdate=٢٠٠٧-٠١-١٤ |author1=Katie Evans |author2=David Osthus |author3=Ryan G. Spurrier |archive-url=https://web.archive.org/web/20130317181559/http://www.valpo.edu/mcs/pdf/ReasonableDoubtFinal.pdf |archive-date=١٧ی ئازاری ٢٠١٣ |dead-url=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130317181559/http://www.valpo.edu/mcs/pdf/ReasonableDoubtFinal.pdf |date=١٧ی ئازاری ٢٠١٣ }}</ref><ref>[https://www.amazon.com/dp/052185959X The Principle of Sufficient Reason: A Reassessment] by Alexander R. Pruss</ref> لە یاسادا، بەڵگەیەک کە دادوەرێک باوەڕی پێ دەکات ھەر ھەمان بەڵگە دەکرێت دادوەرێکی دی باوەڕی پێ نەکات.
 
بەڵگەکان لە چاخەکانی دێرینەوە بوونیان ھەیە، بە بەکارھێنانی چاودێری کردنی شێوەڕێکاری سروشت کە ھەرگیز ڕێکوپێکییەکی ئامێر ئاسا لە دیاریکردن نایەتە کایەوە، ئەرستۆ ئەمەی وەک بەڵگە بەکارھێنا وەک بوونی (دەرفەت – ھەل) کە ڕیشەییە لە سروشت دا.<ref>[[A. S. Troelstra]], H. Schwichtenberg (1996). ''Basic Proof Theory''. In series ''Cambridge Tracts in Theoretical Computer Science'', Cambridge University Press, {{ISBN|0-521-77911-1}}.</ref> لە لایەکی ترەوە، تۆماس ئەکویناس چاودێری کردنی بوونی شێوەڕێکاری تۆخ و تۆکمە لە سروشت دا وەک بەڵگە بەکارھێنا کە سروشت بە ھەل ناڕوات بەڕێوە.<ref>Hunter, Geoffrey, Metalogic: An Introduction to the Metatheory of Standard First-Order Logic, University of California Pres, 1971</ref>