شیرین کەمال: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

شیرین لە بنەماڵەیەکی ئایینیی سەر بە [[نەقشبەندی|تەریقەتی نەقشبەندی]] لەدایکبووەلە ١٩ی تشرینی یەکەمی ١٩٥٤ لە گەڕەکی سەرشەقام لە [[سلێمانی]] لەدایک بووە. لەبەرئەوەی باوکی پارێزەر بووە، رۆشنبیرێکیڕۆشنبیرێکی مارکسیی ساڵانی چل و پەنجاکانی سەدەی بیست بووە و بەشداربووە لە بزووتنەوە سیاسییەکانی ئەو سەردەمانەدا، بۆیە شیرین و خوشک و براکانی پەروەردەیەکی ئایینیی سوننەتی نەکراون، ھەستیان بە ھەژموونی (باڵادەستی) ئایین و نەریتە سوننەتییەکان نەکردووە لەناو خێزانەکەیاندا، بەڵکو تاڕادەیەک پەروەردەیەکی مۆدێرنانە کراون.

شیرین قۆناغی سەرەتایی و ناوەندی و دواناوەندی لە سلێمانی تەواو کردووە. پۆلی شەشی لە ئامادەییئامادەی ی سلێمانیی بەشی وێژەیی تەواو کرد. ھەرچەندە لەمێژ بوو زانکۆی سلێمانی ھەبوو، بەڵام باوکی پێی وت باشترە لە زانکۆی بەغدا بخوێنی بۆ ئەوەی بچیتە شارێکی تر و دونیایەکی تر ببینی. ساڵی (١٩٧٣–١٩٧٤) چووە زانکۆی بەغدا بە مەبەستی خوێندنی زمانی ئینگلیزی، بەڵام کۆنمرەکانی بردییە بەشی زمانی ئەڵمانی، ئەوەش یەکەم دڵشکانی بوو لە ژیانیدا. بڕیاریدا چیتر نەخوێنێت، وەو دەوامی نەکرد لەو بەشە، دواتر ئامۆزایەکی باوکی کە خۆی دەرچووی بەشی کوردی بوو، رازییڕازیی کرد بگوازێتەوە بۆ بەشی کوردی ھەر لە زانکۆی بەغدا، بۆیە بەنابەدڵی و بەناچاریی چووە بەشی زمان و ئەدەبی کوردی. ئەو کاتە زانیارییەکی ئەوتۆی لەسەر زمان و ئەدەبی کوردی نەبوو، چونکە ناوەندی و دواناوەندیی بە زمانی عەرەبی خوێندبوو، ھەموو خوێندنەوەکانیشی ھەر بە زمانی عەرەبی بوون. واتا لە زانکۆ زمان و ئەدەبی کوردی ناسی.

شیرین بەرھەمێکی زۆری لە ڕۆژنامەی [[کوردستانی نوێ]] بڵاوکردوونەتەوە، و بۆ ماوەی بیست و یەک ساڵ لەو ڕۆژنامەیە کاری کردووە وەکو لێپرسراوی ئەدەب و ھونەر و دواتریش وەکو سکرتێری نووسین.نووسین؛ وەو لۆنای کچیشی کە بەشی ڕاگەیاندنی تەواو کردووە لە ساڵی ٢٠٠٦ەوە لەوێ کار دەکات، و ئێستا سکرتێری نووسینی ئەو ڕۆژنامەیەیە.

== [[دڵشاد مەریوانی]] ==

[[پەڕگە:Dilshad Meriwani portrait.jpg|وێنۆک|وێنەیەکی [[دڵشاد مەریوانی]]]]

شیرین خوێندکاری قۆناغی دووەمی زانکۆ بوو کە [[دڵشاد مەریوانی]] بوو بە مامۆستایان، واتا یەکەم جار دڵشادی وەکو مامۆستایەک ناسی، پاشان بوونە ھاوڕێ و خۆشەویست و ھاوسەر. دڵشاد مەریوانی یەکەم ھاندەری بوو بۆ ھاتنە نێو دونیای ئەدەب، لە ناوەڕاستی ساڵی ١٩٧٦ ھاوسەرگیرییان کردوو و بوونە خاوەنی سێ کچ بەناوی: سیڤا، ڕۆزا و لۆنا. بەڵام ھاوسەرگیرییەکەیان تەنیا دە ساڵی خایاندن، تا لە شەوی ١٢ی شوباتی ١٩٨٩دا، بردیان وتیان: ″ھەر دوو سێ پرسیارمان لێی ھەیە و دەینێرینەوە″. حکومەتیحکوومەتی بەعس دڵشادی بە تاوانی فێرکردنی ئەلفوبێی لاتینی بە قوتابییەکانی خۆی دەستگیرکرد، کە گوایە نووسینی کوردی بە لاتینی تاوانێکە لە ئیسلام و عەرەب دەکرێ، لەبەرئەوە لە ١٣ی ئازاری ١٩٨٩ بە گوللە کوژرا.<ref>[[مارف خەزنەدار]]، مێژووی ئەدەبی کوردی، بەرگی حەوتەم، لاپەڕەکانی ٦٦٣ تا ٦٧٥، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس، ھەولێر: ٢٠٠٦.</ref>

* پێش ئەوەی تاریک دابێ (کۆمەڵە چیرۆک)

* حیکایەتەکانی بەفر (کۆمەڵە چیرۆک)

* کەنارەکانی خەون (کۆمەڵە شیعر)

* ئێوارەیەک ئەو نایەت (کۆمەڵە شیعر)

* فصول حروف (کۆمەڵە شیعر بەزمانی عەرەبی) دووجار چاپکراوە.

شیرین دە کتێبی لە زمانی عەرەبییەوە وەرگێڕاوە بۆ کوردی، کە بریتین لە سێ ڕۆمان و سێ کۆمەڵە چیرۆک و دوو کتێبی توێژینەوە و یەک مۆنۆدراما، لەگەڵ چەندین شانۆگەری وەرگێڕدراو.وەرگێڕدراو؛ وەو چەندین بەرھەمی بۆ زمانەکانی تر وەرگێڕاون.

* {{بیرخستنەوەی وێب| ناونیشان = https://www.mewdamedia.com/articles/15326| سەردێڕ = شیرین. ک: سیاسەت و کوردایەتی، باکگراوند و مۆتیڤە گەورەکەی ژیانی ئێمە بوو| ڕێکەوتی سەردان = ١٦ی ئەیلوولی ٢٠٢١| بڵاوکەرەوە = www.mewdamedia.com}}