محەممەد عوسمان سیراجەدینی دووەم: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
چاکسازی
تاگ: گەڕێندراوە
گەڕاندنەوەی وەشان بۆ بەسەرداچوونەوەی 800280 لەلایەن Aram (لێدوان): بەپێی داواکاری. (تو)
تاگەکان: پووچەڵکردنەوە گەڕێندراوە
ھێڵی ١:
{{ویکیسازی}}
'''محەممەد عوسمان سیڕاجەدینی دووەم''' (١٨٩٦–١٩٩٧) پیری تەریقەتی [[نەقشبەندی]] و ڕابەری ھێزی چەکداری سوپای ڕزگاری<ref>{{cite web|title=لە شێخ عیزەدین حوسەینی و موفتیزادەوە تا داعش، ئیسلامی سیاسی لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان|url=http://www.kurdistanc.com/Islamic/details.aspx?jimare=5417|website=www.kurdistanc.com|publisher=ناوەندی کوردستان بۆ توێژینەوە لە ململانێ و قەیرانەکان|accessdate=11ی ئەیلوولی 2020}}</ref> لەناوچەی [[ھەورامان]] بوو.
[[پەڕگە:شێخ عوسمانی بیارە.jpg|وێنۆک|300پیکسڵ|لە دەستە چەپ حەزرەتی شێخ عوسمانی بیارە و لە دەست ڕاست شێخ مەولانا ]]
[[پەڕگە:مەرقەدی شێخ عوسمانی دووەم.jpg|وێنۆک|300پیکسڵ|مەرقەدی حەزرەتی شێخ عوسمان سیراجەدینی بیارە - تورکیا]]
[[پەڕگە:مەرقەدی شێخ عوسمانی بیارە.jpg|وێنۆک|300پیکسڵ|مەرقەدی حەزرەتی شێخ عوسمانی بیارە - تورکیا]]
'''محەممەد عوسمان سیڕاجەدینی دووەم''' (١٨٩٦–١٩٩٧) پیری تەریقەتی [[نەقشبەندی]]
 
== ژیان ==
محەممەد عوسمان کوڕی محمد عەلائەدینی کوڕی عمر زیائەدین کوڕی [[عوسمان سیراجەدینی یەکەمە]]. عوسمان لە ساڵی ١٨٩٦ لە [[گوندی سەفیاوا]] کە کەوتووەتە لای شاری [[جوانڕۆ]] لەدایکبووە. دایکی نورجیان خانم، کچی محمد سادق وەزیری [[سەوڵاوا]] ناسراو بە نایب الحکومە بووە. لە منداڵیدا، باوکی، ئەڕوات بۆ گوندی سەفیاوا کە لەو زەمانەدا موڵکی خانەقای [[بیارە]] بووە و چەند ساڵێک لەوێ ماوەتەوە.
شێخ محمد عثمان سراج الدینی بیارە (دووهەم) کوڕی شێخ محمد علاء الدینی بیارە کوڕی شێخ عومەر ضياء الدينی بیارە کوڕی شێخ عثمان سراج الدینی تەوێڵە (یەکەم) کوڕی سەید خالد کوڕی سەید عبدالله کوڕی سەید محمد کوڕی سەید دەروێش کوڕی سەید مشرف کوڕی سەید جومعە کوڕی سەید ظاهر ، کە سەید ظاهر لە ساداتی نعێمی حوسەینی هاشمیە لە حەمرینی دیالە ، نەسەبیان دەگەڕێتەوە سەر حەزرەتی ئیمامی حوسەین (رضي الله عنه و عليه السلام)
محەممەد عوسمان ھەر لە منداڵییەوە لەگەڵ براکەی خالید دەست دەکەن بە خوێندنی فیقھ و لە مەجلیسەکانی سۆفییەکان بەشداریان کردووە. ئەدەبیاتی عەرەبی و فارسی لە مدرەسەی دینیی بیارە و [[دووڕۆ]] فێربووە. تەفسیری قورئان لە سەید حوسێن تاربوغی ساوجیلاغی فێربووە.
 
محەممەد عوسمان دوای تەواوکردنی خوێندن و سلووک کێشان بە دەستووری باوکی دەکرێت بە سەرپەرشتی ھەردوو خانەقای بیارە و دووڕۆ. لە بەر نەخۆشی و بەساڵاچوونی باوکی بەڕێوەبردنی خانەقاکان دەکەوێتە ئەستۆی ئەو. باوکی لە ساڵی ١٩٥٤ کۆچی دوایی کردووە.
شێخی بیارە لە ساڵی (١٣١٤ی کۆچی - ١٨٩٦ی زاینی) لە خانەوادەیەکی زانستی و ئاینی و کۆمەڵایەتی لە گوندی (سەفی ئاباد) سەر بە ناحیەی ڕەوانسەر -قەزای جوانڕۆ لەدایکبووە ، هەر لە سەرەتای منداڵی خوێندنی لای شێخ عەلائەدینی باوکی دەست پێکردووە ، قورئان و تەجویدی لای قورئان خوێنی باڵای میسڕ (شێخ مستەفا ئیسماعیل) خوێندووە ، دواتر درێژەی بە خوێندن داوە و تا دواتریش لە سەردەمی شێخایەتیدا زانایی و پزیشک زانی ئەو گەیشتە ئاستێکی زۆر باڵا
 
لە ساڵی ١٩٥٨ لەبەر ئالۆزیی باردۆخی سیاسیی ئەو کاتەی عێراق ناچار بیارە بەجێ ئەھێڵێت و بەرەو دووڕۆ دەچێ. لەوێ ماوەیەکی زۆر ئەمێنێتەوە و موڵک و ماڵ و زەوی و زارێکی زۆری دەبێت و باخی محمووئاوا و خانەقا و مەدرەسەی دووڕۆ و محمووئاوا دروست دەکات.
== خوێندنی ==
شێخی بیارە دەستی کردووە بە قورئانی پیرۆز و خەتمی کردووە ، کتێبە سەرەتاییەکانی تەواو کردووە و زانستی عەرەبی لەلای مەلا سەید حوسێنی سابڵاغی و مەلا عبدالکریمی خانەشووری لە قوتابخانەی بیارە و دووڕوو خوێندووە ، بۆ زانیاری تەصەوف لە ژێر چاودێری باوکی بووە و هەر لە منداڵیەوە پەروەردەی ویرد و زیکر و تەریقەت بووە
 
عوسمان لە ساڵی ١٩٧٩ لە دوای شۆڕشی ئیسلامیی لە ئێران و ئاڵۆزیی بارودۆخ ناوچەکە دەگەرێتەوە بۆ بیارە و دوای ساڵێک لە ھەڵگیراسانی شەڕی عێراق و ئێران محەممەد عوسمان دەچێت بۆ [[بەغدا]] و لەوێ دەمێنێتەوە تا ساڵی ١٩٩٠ پاشان دەچێ بۆ [[ئوردن]] و لەوێ نزیکەی دوو ساڵ دەمێنێتەوە و پاشان دەڕوات بۆ [[تورکیا]] بۆ شاری ئەستەمبۆڵ. لە [[٣١ی کانوونی دووەم]]ی ١٩٩٧ دوای نەخۆشییەکی سەخت لە نەخۆشخانەیەکی ئەستەنبۆڵ کۆچی دوایی کرد و ھەر لە باخچەی ماڵەکەیدا بەخاک سپێردا.
شێخی بیارە لە خانەقادا مایەوە تا وەفاتی شێخ عەلائەدینی باوکی ، پاشان لە بەر شیاویەتی لە جێگەی باوکی بە شێخی تەریقەت دانرا ، لە ساڵی (١٩٥٨) دوای ئاڵۆزیەکانی عێراق ، ئەو وڵاتەی بەجێ هێشت و ڕۆشتەوە خانەقای (دوڕۆ) لە کوردستانی ئێران ، لەوێدا ژمارەیەکی بەرچاو لە زانایان و کەسایەتیە جۆراوجۆرەکان هاتنە خزمەتی لەوانیش زانای گەورەی کوردستانی ڕۆژهەڵات (مامۆستا مەلا باقری بالک) کە لە زانستی شەرعیدا گەیشتبووە ئەوپەڕ ، هەروەها شێخ عبدالقادری داغستانی و چەندین زانای تر
 
== بەرھەمەکان ==
دوای تێکچوونی بارودۆخی ئێران لە ساڵی (١٩٧٩) سەر لە نوێ شێخی بیارە ئێرانی جێهێشت و گەڕایەوە کوردستان ، بەڵام دوای ماوەیەکی کەم لە هەڵگیرساندنی شەڕی خوێناوی نیوان ئێران و عێراق ، شێخی بیارە تەشریفی چووە بەغداد ، خانەقای بەغداد لە بیارە و دوڕۆ زیاتر ئاوەدانی بەخۆیەوە بینی
# چەپکە گوڵێ لە گوڵزاری عوسمانی (دیوانی شێعر بە کوردی-سۆرانی وھەورامی- و فارسی)
# سیڕاجوالقولوب (بە عەربی نووسراوە و وەرگێڕراوەتە سەر زبانی تورکی و فارسی)
# تەفسیری سورەی موبارەکەی تین بە عەرەبی
# وەسیەت نامە بۆ مورید ومەنسوبان
 
== سەرچاوەکان ==
شێخی بیارە چارەسەری دەردی نەزانی دەکر و چارەسەری دەردە پیسەکانی دووزمانی و حەسوودی و چاوپیسی دەکرد بە یادی خودا و زیکر و خواپەرستی و دڵپاکی ، جگە لە دەردە بززرەکان پسپۆڕی دەردەکانی ئەندامیش بوو ، چەندین نەخۆشی کوشندە دەهاتنە لای ، بە داودەرمانی گییایەکانی چیای (هەورامان) چارەی بۆ دەدۆزینەوە ، هەروەها شێخی بیارە زمان ڕەوان و نوسەر و شاعیریش بووە
{{سەرچاوەکان}}
 
* [https://web.archive.org/web/20081204233551/http://www.sarfrazan.com/rabaran/shexOsman.html ژیاننامەی محمد عثمان سیراجەدینی دووەم]، سەرفرازان
== نمونەیەک لە شیعرەکانی ==
یا رسول الله زەلیلم سا بە قوربان هیمەتێ
 
شەرمەزار و دڵ بریندارم بە قوربان هیمەتێ
 
تێنوی دڵ ئاوەرینی قەترەیێکی ڕەحمی تۆم
 
ڕێزە خوار و کەلبی دەرگاتم بە قوربان هیمەتێ
 
شاسواری عەرصەیی مەیدانی حەق ڕؤژی جەزا
 
تۆ مەبە غافڵ لە (عوسمان) ، سا بەقوربان هیمەتێ
 
== براکانی حەزرەتی شێخ عثمانی بیارە ==
١) شێخ مەولانا
 
٢) شێخ محمد ضیائی
 
٣) شێخ ناجی
 
٤) شێخ موختار
 
٥) شێخ ئەمین
 
٦)شێخ ثابت
 
٧)دکتۆر مەزهەر
 
== کوڕەکانی حەزرەتی شێخ عثمانی بیارە ==
١) شێخ جمال الدین
 
٢) شێخ عبدالملیک
 
٣) شێخ محمد ڕەئوف
 
٤) شێخ محمد ناصح
 
٥) دکتۆر شێخ مادح
 
== وەفاتی ==
دوای دەیان ساڵ لە خزمەت و زەحمەت و ماندوێتی وئاوارەیی بە دەست چەرخە جۆراوجۆرەکانی زەمان ، ئەم چرا پڕتەو و خواناسە بە هیممەت و پزیشکە لە تەمەنی ١٠١ ساڵیدا و لە شەوی (٣٠،٣١ -١-١٩٩٧) لە ئەستەمبوڵی پایتەختی وڵاتی تورکیا ، ماڵئاوایی لە ژیان کرد و ملیۆنەها هەوادار و موریدی بەجیهێشت
 
== لە کەراماتەکانی ==
مەلا ئەحمەدی پێنجوێنی دەفەرموێت ، جارێک لەگەڵ سێ کەسی خەڵکی پێنجوێن بۆ بیارەی شەریف ڕۆیشتم بۆ زیارەتی شێخی بیارە ، کاتێ گەیشتینە سید صادق یەکێکیان کە ناوی فتح الله فرج بوو ، وتی : ئەگەر شێخی بیارە عانەیەکی کۆنی دامێ ئەوا بڕوایەکی دامەزراو پێی ئەبێ ، کاتێ گەیشتینە بیارەی شەریف و بەدیداری شاد بوین ، هەریەکەمان و دووعای خەڵات کردین بەڵام عانەیەکی دا بە ئەو و فەرمووی : لە بەغدا ئەم عانەیەم وەرگرتووە و منیش ئەی دەم بە تۆ وەری گرە و ئیتر مەحەبەت و عەقیدەت پێی ببێ
 
== زنجیرەی تەریقەتی نەقشبەندی ==
لە خوداوە جل جلاله بۆ حەزرەتی جبریل بۆ حەزرەتی پێغەمبەر ﷺ بۆ حەزرەتی ئەبوبەکری صدیق (رضي الله عنه) بۆ سەلمانی فارسی بۆ قاسمی کوڕی محمدی کوڕی ئەبوبەکری صدیق بۆ ئیمام جەعفەری صادق بۆ بایەزیدی بەسطامی بۆ ئەبولحەسەنی خەرقانی بۆ ئەبو عەلی فارمەدی بۆ شێخ یوسفی هەمەدانی بۆ شێخ عبدالخالقی غەجدەوانی بۆ شێخ عارفی ڕیوەگەری بۆ شێخ مەحمود ئەنجیری فەغنەوی بۆ شێخ عەلی ڕامەتینی بۆ شێخ محمد بابا سەماسی بۆ شێخ سەید کولال بۆ شاهی نەقشەبەند شێخ محمد بەهائەدین بۆ شێخ عەلائەدینی عەطار بۆ شێخ یەعقوبی چەرخی بۆ شێخ عبید الله ی ئەحڕار بۆ شێخ محمد قازی زاهید بۆ دەروێش محمد بۆ شێخ محمد خواجەکی ئەمەنکی بۆ شێخ محمد باقی بۆ ئیمامی ڕەبانی حەزرەتی شێخ ئەحمەد فاروقی سەرهەندی بۆ شێخ محمد معصوم بۆ سەید محمد سیف الدین بۆ سەید نور محمد ئەلبەدوانی بۆ شێخ شمس الدین حبیب الله جان جانان مظهر بۆ شاه عبدالله ی دەهلەوی بۆ شێخ مەولانا خالیدی بەغدادی نەقشبەندی بۆ شێخ عثمان سراج الدینی تەوێڵە بۆ شێخ محمد بهاء الدینی تەوێڵە بۆ شێخ عمر ضياء الدينی بیارە بۆ شێخ محمد علاء الدینی بیارە بۆ سەر دەستی حەزرەتی شێخ عثمان سراج الدینی بیارە
 
== هەندێک لە نوسینەکانی شێخی بیارە ==
١) تەفسیری سورەتی (و التین)
 
٢) پەرتووکەکانی (سراج القلوب)
 
٣)الشهب الثاقب و الاعتقاد الرصين و اليقين بالله
 
4) رسالة الرابطة
 
== سەرچاوە ==
١) عبدالله ملا ئەحمەد - نەقشبەند و نەقشبەندیەکان - لاپەڕە (369 - 373)
 
٢)شێخ امین شێخ علاء الدین نەقشبەندی - تەصەوف چی یە ؟ - لاپەڕە (413 -414)
 
٣) مەلا طاهر مەلا عبدالله بەحرکەیی - مێژووی زانایانی کورد - بەرگی دووهەم - لاپەڕە (354-356)
 
٤)حاجی مەلا ئەحمەدی قاضی پێنجوێنی - باخچەی بۆنخۆشان - لاپەڕە (641)
 
 
[https://web.archive.org/web/20081204233551/http://www.sarfrazan.com/rabaran/shexOsman.html ژیاننامەی محمد عثمان سیراجەدینی دووەم]، سەرفرازان
 
== بەستەرە دەرەکییەکان ==