چەکی کیمیایی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''چەکی کیمیایی''' یەکێکە لە چەکە کۆمەڵکوژ بەکاردەھیێنرێت بۆ لە ناوبردنی بە کۆمەڵەی [[مرۆڤ]] ئەم چەکە کاریگەری کوشندەی ھەیە لەسەر سەرجەم بوونەوەرە [[زیندوو]]ەکان سەر زەوی بە جۆرێک [[مرۆڤ]] و [[ئاژەڵ]] و [[باڵندە]]کان دەکوژێت.<ref>{{Cite web|title=Chemical weapon proliferation -– Wikipedia|url=https://en.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Chemical_weapon_proliferation&oldid=1037933356|access-date=2021-09-01|website=en.m.wikipedia.org|language=en}}</ref>

پەیماننامەیەکە کار دەکات بۆ دانانی بەربەست و سنوورێک بۆ بڵاو بوونەوە و ھەڵگرتن و فرۆشتن و بەکارھێنانی چەکی کیمیایی، بەواتایەکی تر و ناوە ڕاستەقینەکەی کۆنگرەی بەرھەڵستی کردن لە گەشەپێدان و بەرھەم ھێنانبەرھەمھێنان و بڵاو بوونەوە و ھەڵگرتن و فرۆشتن و بەکار ھێنانی چەکی کیمیایی، ئەم پەیماننامەیە لەلایەن ڕیکخراوی قەدەغەکردنی چەکی کیمیایی (OPCW) Organization for the prohibition of chemical weapons) بەڕیوە دەبرێ، کە ڕیکخراوێکی نێو دەوڵەتییە، بارەگاکەی لە دانھاغ/لاھای وڵاتی ھۆڵەندایە، کەئامانجی سەرەکی قەدەغەکردنی بەرھەمھێنان و بەکارھێنان و لەناوبردنی چەکی کیمیایییە،

# ئەمیندارێتی ھونەری: یارمەتیدەری کۆنگرەی دەوڵەتانی ئەندام ئەنجوومەنیئەنجومەنی جی بەجێ کردن دەدات لەڕاپەڕاندنی کارەکاندا، بەتایبەت کاری لێکۆڵینەوە دەکات، پێک دێت لە ٥٠٠ فەرمانبەر، ھەروەھا پڕۆژەکارەکانی پێوست دەکات و پێشکەشی سەروی خۆی دەکات

* وڵاتانی ئەندام لەم ڕیکخراوەدا پێوستە کە دەستەیەکی نیشتمانیی پێک بھێنن لە وڵاتی خۆیان کە ھاوکاری و ھەماھەنگی تەوای لەگەڵ لیژنەکانی پشکنینی ڕیکخراوی قەدەغە کردنی چەکی کیمیایی ھەبێ، لەکاتی پشکنینی دامەزراوە سەربازی گومان لێکراوەکانی چەکی کیمیایی لەو وڵاتەدا. ھەروەھا دڵنیایی کردن لە پابەندی گشت دامەزراوە سەربازی و مەدەنییەکانی وڵاا لە پابەندبونیان بە بەندەکانی پەیماننامەی قەدەغەکردنی چەکی کیمیایییەوە، و بڵاو کردنەوەیبڵاوکردنەوەی زانیاری پێوست دەربارەی ھاوردەو ناردەی بەرھەمەکانی کیمیا، چاودێریی بەردەوامی ھونەری بۆ جێبەجێ کردنی بەندەکانی ڕێکەوتننامەکە.

پێوستە لەسەر وڵاتانی ئەندام لەم ڕێکخراوەدا کە تەواوی بەندەکانی پەیماننامەکە جێ بەجێ بکەن لەسەر ئاستیی نیشتمانی، ئەویش بە دانانی یاسا و ڕێسای تایبەت بە پەیمانامەکەو بڵاو کردنەوەیبڵاوکردنەوەی تا ھەمووان ھۆشیارییان ھەبێت لەسەری؛ و ھەروەھا ھاوکاری و پشتیوانی یەکتری بکەن بۆ جێ بەجێ کردنی بەندەکانی پەیماننامەکە، ھەروەھا دروستکردنی تۆڕی ھاوکاری لەلایەن شارەزایانی یاساوە لە ناو دەوڵەتانی ئەندام تاکو ھۆشیاری تەواو بڵاو بێتەوە لەناو خەڵکدا کە ھەموو ئەوانە سزا دەدرێن لەکاتی بەرھەمھێنان و عەمبار کردن و بەکار ھێنانی چەکی کیمیای دا.

* وڵاتانی ئەندام لەم ڕێکەوتننامەدا، ئازادن لە وازھێنان لەم ڕیکخراوە، کاتێک بەرژەوەندیی وڵاتەکەیان ئەوە دەخوازێت، ھەوڵەکان بەردەوامن بۆ بانگھێشتکردنی وڵاتانی (ئیسرائیل، میسر، باسوری، سودان، ھتد...ھتد…) بۆ واژوو کردنی ڕێکەوتننامەکەو بوون بەئەندام لە opcw.