تاڵیبان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[پەڕگە:Flag of Taliban.svg|thumbوێنۆک|ئاڵای تاڵیبان لە ١٩٩٧ تاکوو ٢٠٠١]]

'''تاڵیبان''' ({{بە پەشتۆ|طالبان}}) بزووتنەوەیەکی [[بنچینەگەریی ئیسلامی]]یە کە داوای جێبەجێکردنی حوکمەکانی شەریعەتی [[ئیسلام]] دەکات لە ھەموو بوارەکانی ژیاندا، لە ساڵی ١٩٩٤ تاکوو ١٩٩٦ بزووتنەوەیەکی چەکداری بوون، دەستیان بە چالاکییەکانیان کردووە لە [[ئەفغانستان]] و لە ساڵانی ١٩٩٦ تاکوو ٢٠٠١ حوکمی وڵاتی [[ئەفغانستان]]یان کردووە و ئەوکات یارمەتی لە [[پاکستان]] و [[سعودیەعەرەبستانی سعوودی]] وەردەگرت ماوەی حوکمەکەشی کۆتایی ھات بە لە دوای [[ھێرشەکانی ١١ی ئەیلوول]] کە ھێرشەکە لەلایەن [[ئەلقاعیدە]] بوو، لە ساڵیساڵانی ٢٠٠١ تاکوو ئێستا٢٠٢١ جەنگیشەڕی تاڵیبان و ھاوپەیمانانی [[ئەمریکا]] و [[کۆماری ئیسلامیی ئەفغانستان|حکوومەتی ئێستایپێشووی ئەفغانستان]] بەردەوامەبەردەوام بوو تا سەرئەنجام لە دوای [[ھێرشی تاڵیبان (٢٠٢١)|ھێرشی ٢٠٢١ی تاڵیبان]] و [[ڕووخانی کابول (٢٠٢١)|ڕووخانی کابول]] کۆتایی ھات، کە لەم ماوەیەش بە ھەزاران کەس تێیدا کوژراون لە ھەردوو لایەندا، لەماوەی حوکمی تاڵیبان بەگوێرەی ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ حوکمێکی لە ڕادەبەر خراپ بووە بەتایبەت بۆ ڕەوشی [[ژن|ژنان]] و ئازادییەکانی مافی مرۆڤ بەرتەسک کرابوویەوە. لە ساڵی ٢٠١٦ەوە، [[ھیبەتوڵڵا ئاخوندزادە]] سەرکردە و ڕێبەری تاڵیبانە.<ref name="Akhundzada">{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-36375975|title=Afghan Taliban announce successor to Mullah Mansour|date=26 May 2015|work=BBC News|access-date=26 May 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.rferl.org/a/u-s-gulf-states-blacklist-afghan-taliban-iranian-officers-for-terrorist-financing/29559900.html|title=U.S., Gulf States Blacklist Afghan Taliban, Iranian Officers For Terrorist Financing|website=RadioFreeEurope/RadioLiberty}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thenational.ae/world/quetta-symbol-of-pakistan-s-war-on-militants-or-taliban-haven-1.80784|title=Quetta: Symbol of Pakistan's war on militants or Taliban haven?|website=The National|date=2 April 2017}}</ref>