تەقیەدین محەممەد کوڕی مەعروف: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary |
هیوا (لێدوان | بەشدارییەکان) No edit summary |
||
ھێڵی ٣:
'''تەقیەدین محەممەد کوڕی مەعروفی شامی ئەسەدی''' ({{بە عەرەبی|تقي الدين محمد بن معروف الشامي}}؛ لەدایکبووی ١٥٢٦ – مردووی ١٥٨٥) زانایەکی [[ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی|عوسمانی]] بوو لە [[قاھیرە]] و [[ئەستەمبوڵ|ئەستانە]]، کە لە بوارە جیاوازەکانی [[ئەستێرەناسی]]، کاتژمێر، ئەندازیاری، بیرکاری، میکانیک و فەلسەفەی سروشتیدا دانەری چەندین پەرتووک بووە.<ref>{{Cite web|date=2008-06-26|title=Taqi al-Din Ibn Ma’ruf: A Bio-Bibliographical Essay|url=https://muslimheritage.com/taqi-al-din-bio-essay/|access-date=2021-08-15|website=Muslim Heritage}}</ref>
لە ساڵی ١٥٧٤ سوڵتانی عوسمانی، [[مورادی سێیەم]] بانگھێشتی کرد بۆ ئەوەی «مرصد» یان جێگای وردبوونەوەی ئەستێرەناسی لە پایتەختی عوسمانییەکان (ئەستەنبوڵ) دروست بکات و بە شارەزایییەکانی توانیی چاودێری ڕووداوی گرنگی «نەیزەک»ی ساڵی ١٥٧٧ بکات. ھەروەھا لەسەر مەکینەی ھەڵمی کاری کردووە.<ref name=":0">{{Citation|title=Civilization: Is the West History? - Part 2 – Science – Niall Ferguson, 1080p|url=https://www.youtube.com/watch?v=hPkxx0mjH7s|language=en-GB|access-date=2021-08-15}}</ref> لە هەمان ساڵدا و ڕۆژی ١١ی تەمموزی ١٥٧٧ نەیزەکێک تێ ئەپەڕێ و داوا لە تەقیەدین ئەکەن ڕوونکردنەوە بدات لەسەر ئەوەی نیشانەی چیە. تەقیەدین بە هەڵە دەڵێت نیشانەی سەرکەوتنی سوپای عوسمانیە بەسەر سەفەویەکاندا. پێشبینیەکەی هەڵە دەر ئەچێت بۆیە زانایانی ئاینی لە ساڵی ١٥٨٠دا، تەنها سێ ساڵ دوای تەواوبوونی "مرصد"ەکە، ئەیڕوخێنن.<ref name=":0" />
== سەرچاوەکان ==
| |||