شێ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب زیادکردنی دەروازەی فیزیک، + کیمیا، + زانست
تاگ: دەستکاریی تووڵی دەروازە
شائەمراز، باشترکردن
ھێڵی ١:
'''شێی ھەوا''' ({{بە ئینگلیزی:|Humidity}} Humidity)یاخودیان '''ڕادەی شێ''' بە گشتی دوو جۆرە: شێداری ڕەھایی و شێداری ڕێژەیی.ڕێژەیی؛ '''شێداری ڕەھا''' بریتییە لە کەڵەماوی ئاو بە کیلۆگرام یان گرام کە لە ھەر یەک لە قەبارەی ھەوادا بەردەستە. ئەو ڕێژەیەی کە بۆ بۆشایی ئاو پێویستە بۆ ئەوەی قەبارەیەکی دیاریکراوی ھەوای پێ بچەسپێنێت، لەگەڵ بەرزبوونەوەی پلەی گەرمای ھەوادا، توانای خەزنکردنی ھەڵمی ئاو بۆ ھەر یەک قەبارەیەک زیاتر دەبێت. '''شێی ڕێژەیی''' بریتییە لە بڕی ئەو شێیەی کە لە قەبارەی ھەوادا لەگەڵ پلەی گەرمی دیاریکراوی ھەوادا خۆی دەگونجێنێت. ھەوای بێ ھەڵم (بێ شێ) پێی دەوترێت ھەوای وشک. ھیچ جۆرە ھەوایەک لە کەش و ھەوادا نییە کە بڕێک شێی نەبێت، تەنانەت لە کەش و ھەوای سەر بیابانەکان و ھێڵی بەرزەکانی ئاسمانیش بڕە شێیەک ھەر ھەیە. ڕووی زەریاکان و ئاوی ڕووکەش و خاکە سەرسەوزەکان سەرچاوەی شێداری ھەوان کە ئەوانیش لە ئاکامی ھەور و باران دەستیان کەوتووە. بەرزترین بڕی ئاو لە ھەوادا ٣–٤٪ ە.<ref>{{Cite web|title=WeatherQuestions.com: What is water vapor?|url=https://weatherstreet.com/weatherquestions/What_is_water_vapor.htm|access-date=2021-08-15|website=weatherstreet.com}}</ref>
 
ئاستی ھەڵمژراوی ئاو لە کەش و ھەوادا ڕۆڵێکی سەرەکی دەبینێت لە ھاوسەنگ ڕاگرتنی پلەی گەرمی کەش و ھەوای زەوی. لەبەر ئەوەی ئاو شەپۆلە تیشکییە درێژەکانی خۆر دەشکێنێتەوە-. بۆیە ئەگەر ڕێژەی ئاو لە کەش و ھەوادا کەم بێت پلەی گەرما زۆر بەرز دەبێت.
ھێڵی ١١:
بە گشتی ئێمە ھەوای وشک بە گازی تەواو دەزانین و یاسای گشتی گازە پڕەکان pv = RT بەکاردێنین. ژمارەی یەک مەتر سێجای ھەوا ١٢٩٣ گرام و چڕی ئاوەکە ٦٢٫٠ دادەنێین لە ھاوکێشەکەدا.
 
=== شێییشێی تێر ===
ئەگەر زۆرترین بڕی کەشاوی ئاو لە پلەی گەرمییەکی بەردەوامدا بچێتە ناو ھەواوە، ئەوە دەوترێت کە ھەوا لەم پلەی گەرمایەدا بە ھەڵماوی ئاوەوە چەسپاوە و شێداریییەکی تێری ھەیە: فشار یان ئیستیاسیتی کەشاوی ئاو لەم حاڵەتەدا پێیدەوترێت پاڵەپەستۆی ئاو.
 
=== شێی ڕێژەیی ===
شێی ڕێژەیی پێی دەوترێت ڕێژەی شێی ڕەھا لە پلەی گەرمی T بۆ شێییشێی سروشتی لە ھەمان پلەی گەرمادا. بە واتایەکی تر، ڕێژەی ھەڵماوی ئاو لە قەبارەیەکی دیاریکراوی ھەوادا لە پلەی گەرمی Tدا بۆ زۆرترین کێشی کەشاوی ئاو بەرز بووبێتەوە.
 
=== پاڵەپەستۆی ئاو ===
ھێڵی ٢١:
 
ئەگەر ھەوا گەرمتر بێت ئەوا گەردیلەکانی زیاتر لێک دەکشێن بەمەش بواری ھەڵگرتنی ئاو زیاتر دەبێت ئەوکاتیش کەش و ھەوای سەرەوەی ڕووکەشی ئاو (زەوی) شێداری تێر دەبێت، بۆیە پاڵەپەستۆی بەشەیی کەشاوی ئاوەکە پشت بە پلەی گەرما دەبەستێت و لەگەڵ بەرزبوونەوەی پلەی گەرمادا.
* شێی ڕەھا شێێکی چڕە کە وەک دڵۆپە لەسەر تەنێک و ڕووکەشی جیاواز دەبینرێت. لە شەوانی ساف و ھێمندا، زەوی بە خێرایی لە ڕێگەی تیشکەوە سارد دەبێت، لە ئەنجامدا پلەی نزمتری تیشکدان لە ھەوای نزیک ڕوودەدات. پاشان ئەو ھەوایەی دەوروبەرەی کە سارد دەبێتەوە بە پەیوەندی لەگەڵ زەوی سارد دەبێتەوە.<ref>{{Cite web|date=2017-10-18|title=NOAA - Air Resources Laboratory - FAQ - What is atmospheric humidity and how is it measured?|url=https://web.archive.org/web/20171018232823/http://www.arl.noaa.gov/faq_c1.php|access-date=2021-08-15|website=web.archive.org}}</ref>
 
=== دڵۆپی شەونم ===
ھێڵی ٢٧:
 
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
{{سەرچاوەکان}}http://demashnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=رطوبت+نسبی&SSOReturnPage=Check&Rand=0{{پیوند مردھ|date=اکتبر ٢٠١٩ |bot=InternetArchiveBot}}
 
{{تووڵی دەروازە|فیزیک|کیمیا|زانست}}
{{زانیارییە کتێبخانەیییەکان}}
 
[[پۆل:کەشناسیئاوناسی]]
[[پۆل:ئاووھەوا]]
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/شێ»