فەتحوڵڵا گویلەن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
شاگردەکانی چاک کردویانە بە شێخ و موشایەخ
بێتامتان کردوە بەڕاستی. ئێرە ویکیپیدیایە بڕۆن لە سایتەکانی خۆیدا پیای هەڵ بدەن
ھێڵی ١٠:
| ئایین = [[سوننە|ئیسلامی سوننە]]
| ماڵپەڕ =http://fgulen.com/iq}}
'''محەممەد فەتحوڵڵا گویلەن''' (بە [[زمانی تورکی|تورکی]]: ''Fethullah Gülen'')(لە دایکبووی ٢٧ی نیسانی [[١٩٤١]]، [[پارێزگای ئەرزڕوم|ئەرزڕوم]]، [[تورکیا]]) ڕۆشنبیرێکی [[ئیسلام]]یی، وبانگخواز، بانگخوازبانگەشەکەری عوسمانیەت، [[پان تورکیزم|پان-تورکیزمچی]] و بیرمەندێکی [[تورک]]ە،ە. باوکی گویلەن لە ساڵی ١٩٤١دا وک موختاری گوندە‌کە‌یان ھە‌ڵدە‌بژێردرێت، ئە‌وکات بە‌ناوی "محەمەد فەتحوڵڵا "ـە‌و ناوی تۆمار دە‌کات، بە‌م پێە‌ش لە سە‌رچاوە فە‌رمییە‌کاندا بە٢٧ی نیسانی ١٩٤١ تۆمارکراوە.<ref>[http://fgulen.com/iq سایتی فەتحوڵڵا گویلەن]، بەشی کوردی سۆرانی</ref>
 
== ژیاننامە ==
[[File:Fethullah Gülen'in gençliği.png|thumb|فەتحوڵڵا گویلەن]]
فەتحوڵڵا گویلەن کوڕی ڕامز ئەفەندییەئەفەندی کەسایەتییەکی ناسراو بووەناوێکە، بە زانست و ئەدەب و ئایین، دایکی ڕەفیعە خانم خانمێکی ناسراو بووە {{ژێدەر پێویستە}} بە خواناسی و ئایین پەروەری، دایکی ھەڵساوە بە فێرکردنی [[قورئان]] بە کوڕەکەی کە چووە سەروو چوار ساڵییەوە، لە نیوەی شەودا لە خەو بێداری ئەکردەوە و قورئانی فێر دەکرد.<ref>[http://www.zaman.com.tr/webapp-tr/haber.do?haberno=459999 An interview with Fethullah Gülen's primary school teacher] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071016222551/http://zaman.com.tr/webapp-tr/haber.do?haberno=459999 |date=١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٧}}</ref>
 
ماڵی باوکی میوانداری ھەموو زانا و [[سۆفیگەری|سۆفیگەرە]] ناسراوەکانیان دەکرد لە ناوچەکەدا، بەمەش فەتحوڵڵا گویلەن لە ناو کۆڕی زانایاندا دادەنیشت و گوێی لێدەگرتن، باوکی [[زمانی فارسی|فارسی]] و [[زمانی عەرەبی|عەرەبی]] فێرکرد.<ref>[https://web.archive.org/web/20090721022508/http://www.islamonline.net/arabic/Daawa/movement/2006/05/01.shtml فەتحوڵڵا گویلەن.. عەولەمەیەکی مرۆڤایەتی نوێ]، ئیسلام ئۆن لاین، ٨ی ئایار ٢٠٠٦.</ref>
ھێڵی ٢٦:
دەستی کرد بە ئیش بانگەوازەکەی لە [[پارێزگای ئیزمیر|ئیزمیر]] لە مزگەوتی «کە‌ستانە پازاڕی» لە خوێندنگەیەکی لەبەرکردنی قورئانی تایبەت بە مزگەوتەکە، پاشان وەک ئامۆژگارێکی گەڕۆک ئیشی دەکرد، ھەموو ناوچەکانی ڕۆژئاوای [[ئەنادۆڵ]] دەگەڕا لە و تار و ئامۆژگارییەکانیدا ڕێگەی ئیسلامی بۆ خەڵک ڕوون دەکردەوە.{{ژێدەر پێویستە}}
 
== بانگەشەی گفتوگۆ و پێکەوەژیان ==
کەوتە گەڕان بە ھەموو وڵاتدا و لە [[مزگەوت|مزگەوتەکاندا]] ئامۆژگاری و وتارەکانی دەوتەوە، چەندین وانەی زانستی و ئایینی و کۆمەڵایەتی و فەلسەفی و ئایۆلۆژیی ڕێکخست.{{ژێدەر پێویستە}}
 
کۆڕ و کۆبوونەوە و دیداری تایبەتی دەبەست و لەسەر بێباوەڕی و گومان وەڵامی خەڵک و بە تایبەت گەنجانی دەدایەوە، لەبەر ئەوەی وەڵامەکانی کاریگەر بوون، خەڵک لە دەوری کۆ بوونەوە و ئەوانەی لە بیرۆکەکانی سوودمەندبوون لە سنووری یاسا ڕێپێدراوەکانی [[تورکیا]]دا ھەستان بە بنیاتنانی چەندین خوێندنگە و بەشی ناوخۆیی، دەرکردنی [[گۆڤار]] و ڕۆژنامە و دەرکردنی کتێب و دانانی دەزگای ڕاگەیاندن و تەلەڤیزیۆن، لە دوای ڕووخانی [[یەکێتی سۆڤیەت]] ئەم خوێندنگانە لە ھەموو جیھاندا بڵاوبوونەوە، بە تایبەت لە وڵاتەکانی ئاسیای ناوەڕاستدا، لە ئێستادا لە زۆربە‌ی وڵاتانی جیھاندا بوونیان ھە‌یە.
 
== گفتوگۆ و پێکەوەژیان ==
فەتحوڵڵا گویلەن لە ساڵی ١٩٩٠ ھەستا بەدامە‌زراندنی بزوتنەوەیە‌کی پێشڕەو بە ناوی [[بزاڤی خزمەت]] بۆ گفتوگۆ و لێک تێگەیشتن لە نێوان ئایینەکاندا، بە میانڕەوی و دوور لە تورەبوون و گرژی، ئەم بزووتنەوەیە لە تورکیادا ناوبانگی درکرد، پاشان لە دەرەوەی [[تورکیا]]. بۆ زیاتر سە‌لماندن و بڵاوکردنە‌وی ئاشتی لە ئیسلامدا لەسە‌ر داوای [[پاپا]] فەتحوڵلا گویلەن گە‌یشتە [[ڤاتیکان]] و لە‌گە‌ڵ پاپادا کۆبووە.
 
Line ٤٩ ⟶ ٤٥:
فەتحوڵا گویلەن ھەروەھا تۆمەتبارە لەلایەن نەیاران و ڕەخنەگرانەوە بە ئەنجامدانی کاری سیخوڕی لەگەڵ دەزگا سیخوڕییەکاندا وەک [[دەزگای ھەواڵگریی ناوەندی|سی ئای ئەی]]. ئەم تۆمەتە لەلایەن سەرۆکی پێشوی دەزگای سیخوڕی تورکیا (MIT) خۆیەوە خراوەتە ڕوو کە گوایە لە ساڵەکانی ٩٠دا لە قرغزیستان جێگای ھەندێ سیخوڕی [[دەزگای ھەواڵگریی ناوەندی|سی ئای ئەی]] کردووەتەوە لە قوتابخانەکانیدا.<ref>[http://voices.washingtonpost.com/spy-talk/2011/01/islamic_group_is_cia_front_ex-.html واشتنتن پۆست]، دواسەردان ۳٠/۱٠/۲٠۱۳</ref> و ھەروەھا لە لایەکی ترەوە تۆمەتبارە بە ھاوکاری کردنی دەزگای سیخوڕی تورکیا خۆشی.<ref>[http://pcdk.org/kurdi/print.php?sid=5311 ماڵپەڕی فەرمی پەچەدەکە] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160310093752/http://pcdk.org/kurdi/print.php?sid=5311 |date=١٠ی ئازاری ٢٠١٦}}، دواسەردان ۳٠/۱٠/۲٠۱۳</ref>
 
== دید و تێڕوانینیدیدی گویلەن بۆلەسەر کورد ==
فەتحوڵا گویلەن خاوەن دید و چارەسەرسازیی تایبەت بەخۆیەتی بۆ کێشەی کورد، ئەمەش بە ڕوونی لە نامەیەکی بۆ [[ڕەجەب تەییب ئەردۆغان]] دەردەکەوێت، ناوبراو ئاماژە بەوە دەکات، کە پێویستە ناوچە کوردنشینەکانی ڕۆژھەڵات و باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاوەدان بکرێنەوە و دانیشتووانەکەی بەزمانی کوردیی بخوێنن،<ref>{{Cite news|url=https://hizmetkurdi.org/?p=12737|title=پێویستە زمانی کوردی لە خوێندنگەکانی تورکیادا سەربەست بکرێت|access-date=|archive-url=https://web.archive.org/web/20201204104234/https://hizmetkurdi.org/?p=12737|via=|archive-date=٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٠|date=|last=|first=|work=|language=|dead-url=no}}</ref> ئەو وتویەتی «کێشەی کورد شتێک نییە بە ھێزو سوپا چارەسەر بکرێت»{{ژێدەر پێویستە}}.