شێخ عەبدولکەریمی کەسنەزانی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[پەڕگە:کرپچنە.jpg|وێنۆک|474x474px|مەرقەدی شێخ عەبدولکەریمی کەسنەزان، ناسراو بە شای کەسنەزان، و شێخەکانی تەریقەتی قادری [[کەسنەزانی]] لە [[کرپچنە]] - [[سەنگاو]]]]'''شێخ عەبدولكەریمیعەبدولکەریمی كەسنەزانکەسنەزان''' لەساڵیلە ساڵی ١٢٤٠ [[ڕۆژژمێری کۆچی ھەتاوی|كۆچیکۆچی]] لە ناوچەی قەرەداغ لە [[پارێزگای سلێمانی]] لە [[کوردستان|كوردستان]] لەدایكبوولەدایکبوو. تەریقەتی كەسنەزانیکەسنەزانی بەناوی ئەم شێخەوە ناونراوە. لەسەرەتای دەستپێكردنیدەستپێکردنی سلووكداسلووکدا دەچێتە خزمەت شێخ عەبدولقادری قازان قایەی خاڵی و لای ئەو دەست بە خەڵوەتكێشانخەڵوەتکێشان دەكاتدەکات و لە خەڵكیخەڵکی دوور دەكەوێتەوەدەکەوێتەوە و بەتەنیایی زیكریزیکری خودا دەکات.

شێخ عەبدولكەریمعەبدولکەریم ناسراوە بەنازناوی شاهیشاھی كەسنەزان،کەسنەزان، ناوی تەریقەتی عەلی قادری بەوە نراوە لەكاتیلەکاتی ئەوەوە تاكوتاکو ئامڕۆ بەم ناوە ناوی دەبەن (تەریقەتی عەلیی قادری كەسنەزانیکەسنەزانی)، شێخ لەدێی كڕبچنەکڕبچنە لە نزیک سەنگاو جێگیر بوو. ئەوێ‌ئەوێ بوو بە سەنتەری ڕێنمایی كردنیکردنی ئایینی تەكیەیتەکیەی دروست كردکرد و قوتابخانەی ئایینی دانا بوو بە جێگای ڕووتێكردنی ڕووتێکردنی موریدان و شوێن كەوتووانی،کەوتووانی، بوو بە مینبەرێكیمینبەرێکی زانست و ڕووناكیڕووناکی و بووە شوێنی مەبەستەكانیمەبەستەکانی قوتابیانی تەریقەت لە زۆر شوێنەوە.

== سیفەتەكانیسیفەتەکانی ==

شێخ عەبدولكەریمیعەبدولکەریمی شاهیشاھی كەسنەزانکەسنەزان پیاوێكیپیاوێکی خوداپەرست و سۆفی بوو. زاهیدزاھید و لەخوداترس بوو ژیانی پڕ بوو لە تێكۆشانیتێکۆشانی لەگەڵ نەفس و داماڵینی جەستە لە هەمووھەموو سیفەتە خراپەكانخراپەکان و دەست پێوە گرتنێكیگرتنێکی توند بە سونەتی [[محەممەد|پێغەمبەر]] تێكۆشانتێکۆشان بەرنامەی ئەو بوو، بۆیە داوا لە موریدان دەكاتدەکات لەو بەرنامەیە دەرنەچن، پەیڕەوی تێكۆشانتێکۆشان و خاوێن كردنەوەکردنەوە و پاڵفتەیی بكەنبکەن تاكوتاکو هەرھەر موریدێكموریدێک ببێتە خۆڵ و خاک كەکە باش و خراپ بەسەریاندا تێپەڕ دەبێت,دەبێت، ئەویش هەرھەر شتی باشی لێی سەوز دەبێت وەو زۆر ئەو حەدیسی پێغەمبەری دووبارە دەكردەوەدەکردەوە كەکە وتوویەتی (المسلم من سلم المسلمون من لسانە ویدە) واتا موسڵمان ئەو كەسەیەکەسەیە موسڵمانان لەدەستی و زمانی پارێزراون.

== وتەكانیوتەکانی ==

شێخ عەبدولكەریمعەبدولکەریم وتوویەتی: ڕۆڵەی خۆم ئەوەی لە دونیا دایە خەیاڵە و بەرەو نەمان دەچێت,دەچێت، پیاوی دونیا تەهاتەھا غەمی دونیایانە، پیاوی دواڕۆژ تەنهاتەنھا غەمی دوارۆژیانە، ئاگاداربە لە بانگەشەی درۆ.

ئەوەی خواردت لەناوچوو، ئەوەی لەبەرت كرد کرد كۆنکۆن بوو ئەو كردەوەیکردەوەی كردوتەکردوتە دەیبینیتەوە ئەگەر چاكەچاکە بێت یان خراپە,خراپە، گەڕانەوەت بۆ لای خودا مسۆگەرە و دەبێت هەرھەر بچیت، دەبێت لە خۆشەویستانت هەرھەر داببڕێیت.

دونیا سەرەتایەكەیسەرەتایەکەی لاوازی و بێزارییە وەو دواییەكەیدوایییەکەی مردن و گۆڕە,گۆڕە، دڵەكەتدڵەکەت بە خودا ببەستە و پشت لەوانی دیكەدیکە بكە,بکە، ڕەفتارت باڕەفتاری هەژارانھەژاران بێت,بێت، ڕاست بە لەگەڵ شەریعەت و نیەتەكەتنییەتەکەت بپارێزە لە وەسوەسەی خراپ,خراپ، دڵەكەتدڵەکەت بگرە لە ڕۆیشتن بۆ لای خەڵكی,خەڵکی، نانی وشكوشک و ئاوی سوێر لە دەرگای خودابخۆ, گۆشتی تەڕ و هەنگوینھەنگوین لە دەرگای خەڵكیخەڵکی مەخۆ, دەست بگرە بەو هۆیەیھۆیەی كەکە دەبێتە هۆیھۆی دابین كردنیدابینکردنی ژیانی ڕۆژانەت لە ڕێگای شەرعەوە لە دەست كەوتنێكیدەستکەوتنێکی حەڵاڵ.

ئەی مورید ئاگادار بە لە دڵشكاندنیدڵشکاندنی هەژارانھەژاران و سیلەی ڕەحم بەجێبێنە ڕێز لەخزمان بگرە,بگرە، و لەوانە خۆش بە كەکە ستەمت لێ دەكەندەکەن بێ فیز بە لەگەڵ ئەوانەی خۆیان بەگەورەتر دەزانن لە تۆ زۆر سەردانی هەژارانھەژاران بكەبکە و هاوڕێیەتیانھاوڕێیەتیان بكە,بکە، پێداویستیەكانیپێداویستییەکانی هەتیوانھەتیوان دابین بكەوبکەو ڕێزیان لێ بنێ.

کەرامەتی زۆر دراونەتە پاڵی شێخ عەبدولکەریم. یەكێکیەکێک لەموریدەكانیلەموریدەکانی داوای لە شێخ كردکرد كەکە پێغەمبەر لەخەودا ببینێت زۆر شەیدای بینینی بوو. شێخ پێی وت گەیشتن بە پێغەمبەر ئاسان نییە,نییە، با بڕۆین بۆ فڵان ئەشكەوت,ئەشکەوت، ڕۆیشتن كەکە گەیشتنە ئەشكەوتەكەئەشکەوتەکە دەروێشكەدەروێشکە بینی پڕە لە زێڕ و شتی نایاب. شێخ پێی وت ئەمە ماڵ و سامانی خودایە تۆش پیاوێكیپیاوێکی هەژاریھەژاری بەشی خۆت هەڵبگرەھەڵبگرە لەم سامانە ڕزگارت دەبێت لەهەژاری,لەھەژاری، موریدەكەموریدەکە ووتیوتی ماوەی بیست ساڵە تێكۆشانتێکۆشان دەكەمدەکەم لەگەڵ نەفسەكەمدانەفسەکەمدا دواڕۆژ بەدونیا ناگۆڕمەوە,ناگۆڕمەوە، ڕازیم بەهەژاریبەھەژاری خۆم داوای دەوڵەمەندی ناكەم ناکەم شێخ وتی: لەم تاقیكردنەوەیەتاقیکردنەوەیە سەركەتووبویت,سەرکەتووبویت، ئەم شەو بخەوە دەگەیتە خزمەتی گەورەی بونەوەرانبوونەوەران پێغەمبەر موریدەكەموریدەکە نوست و بە پێغەمبەر گەیشت. پێی وت: لێم نزیكنزیک بەرەوە,بەرەوە، عەبدولكەریمیعەبدولکەریمی كوڕمکوڕم تۆی بۆ بینینی من هەڵبژاردووەھەڵبژاردووە.

لە كاتی کاتی شێخ عەبدولكەریمیعەبدولکەریمی كەسنەزانکەسنەزان پیاوێكیپیاوێکی جولەكەجوولەکە ڕووی كردەکردە كڕبچنەکڕبچنە پێی وابوو زانستی کیمیا لای شێخ بەدەست دەكەوێتدەکەوێت تاكوتاکو بتوانێ‌بتوانێ كانزاکانزا بكاتەبکاتە زێڕ، بێ ئەوەی هۆیھۆی هاتنەكەیھاتنەکەی دەرببڕێ ڕۆژێک شێخ دەچوو بۆ لای حەوزە ئاوەكە ئاوەکە كەدەستکەدەست نوێژی لێ هەڵدەگرت ھەڵدەگرت و نوێژی دەكرد،دەکرد، حەوزەكەحەوزەکە لەدەرەوەی گوند بوو، لە ڕێگادا چاوی بەجولەكەكەبەجولەکەکە كەوتکەوت و پێی وت ئەوەی تۆ بۆی هاتوویھاتووی ئەوە مەبەستی ئێمە نیەنییە تەماشای ئەو بەردەی پێشت بكەبکە كەکە بەپەنجەی موبارەكیموبارەکی ئیشارەتی بۆ كردکرد یەكسەریەکسەر ئەو بەردە بوو بەزێڕ وتی بیبە بۆ خۆت و بڕۆ, جولەكەكەجوولەکەکە سەری سوڕماسووڕما و وتی باشە بۆ ئەم زانستە بۆ خۆتان بەكاربەکار ناهێننناھێنن بەدەوڵەمەندی بژین, بژین، شێخ لەوەڵامدا وتی ئەگەر ئەوەمان بوێت ئەمەمان پێ نادرێت، [[جوو|جولەكەكەجولەکەکە]] یەكسەریەکسەر لەسەر دەستی شێخ [[موسڵمان]] بوو و تەوبەی كرد,کرد، بەم شێوەیە شێخ پشتی لە لەزەتەكانیلەزەتەکانی دونیا كردبووکردبوو و نەی دەویست,دەویست، بەوەش خودا (علم اللدن) زانستی لەدونی پێی دابوو كەکە توانای گۆڕینی شتەكانیشتەکانی بۆ زێڕی ساغی هەبووھەبوو هەركاتێکھەرکاتێک بیویستبا، بەڵام هەرگیزھەرگیز نەی ویستووە و تەنهاتەنھا نزیک بوونی خودای ویستووە.

شێخ عەبدولكەریمعەبدولکەریم ڕۆیشت بۆ بەرزنجە بۆ زیارەتی باپیرەكانیباپیرەکانی كەکە گەیشتە نزیک گوندەكەگوندەکە خەڵكێكیخەڵکێکی زۆر پێشوازییان لێ كرد،کرد، لەناویاندا زانایان و پیاوانی ئایینی تێدا بوو. یەكێکیەکێک لەزانایەكانلەزانایەکان لە دڵی خۆیدا ووتیوتی چۆن شێخێكشێخێک وەک شاهیشاھی كەسنەزانکەسنەزان ڕیشی نەبێت، كە کە شێخ لەزیارەت مەرقەدەكانیمەرقەدەکانی باپیرەی بووەوە كەکە زۆر لە موریدەكانموریدەکان و خەڵكیخەڵکی لەدەوروبەری كۆکۆ بوونەوە ڕووی موبارەكیموبارەکی كردکرد لە زاناكەوزاناکەو وتی: مامۆستا ڕیش لە بناغەی خوداپەرستی و كۆڵەگەكانیکۆڵەگەکانی نیە,نییە، بەڵكوبەڵکو خوداپەرستی لە دڵسۆزی و نییەت پاكییەپاکییە بۆ خودا بەكردەوەبەکردەوە و لەخوداترسان و تێكۆشانەتێکۆشانە لە ڕێگای خودا.

ساڵێک گرانی بوو خەڵكانخەڵکان لەبرسان دەمردن شێخ عەبدولكەریمعەبدولکەریم لەگەڵ خوارزایەكیخوارزایەکی خۆی ڕۆیشت بۆ لادێیەكیلادێیەکی نزیكنزیک كڕبچنەکڕبچنە بۆ ئەوەی هەندێھەندێ جۆ بكڕێتبکڕێت بۆ نان. خوارزایەكەیخوارزایەکەی ووتیوتی: خاڵۆ گومانی تێدا نییە تۆ قوتبی ئەو زەمانەی بۆ داوا لەخودا ناكەیناکەی دەوڵەمەندمان بكاتبکات لەم ساڵەدا كەکە خەڵكانخەڵکان لەبرسان دەمرن. شێخ گوێی لەم قسەیە بوو بە دارەكەیدارەکەی دەستی ئاماژەیەكیئاماژەیەکی كردەکردە بەردێكیبەردێکی گەورە كەکە لەسەر ڕێگاكەیانڕێگاکەیان بوو بەردەكەبەردەکە بوو بە دوو بەشەوە، هەندێک ھەندێک لیرەی زێڕی لێ هاتەھاتە دەرەوە خوارزایەكەیخوارزایەکەی وتی: خاڵۆ بەسمانە ئەوە دەوڵەمەند بووین, بووین، شێخ پێكەنیپێکەنی و دیسان ئیشارەتی بۆ بەردەكەبەردەکە كردکرد و لیرەكانلیرەکان لەناو بەردەكەبەردەکە دیار نەمان وتی كوڕمکوڕم حۆقەیەک جۆبەسمانە زێڕ بۆ دڵدارانی و دونیاداران باشە.

دوای چەسپاندنی كۆڵەکەكانیکۆڵەکەکانی تەریقەت و زیندوو كردنەوەیکردنەوەی سونەتی پێغەمبەر و گەڕانەوەی سەر بەرزی ئیسلام، لەساڵیلە ساڵی (١٣٢٠ [[ڕۆژژمێری کۆچی ھەتاوی|كۆچیکۆچی]]) لەدونیا دەرچوو و كوڕەكەیکوڕەکەی شێخ عەبدولقادری كەسنەزانکەسنەزان لەسەر بەرماڵی شێخایەتی دەست نیشانی كردکرد. زۆر كەسکەس فەزڵ مەقامی شاهیشاھی كەسنەزانیانکەسنەزانیان باس كردووەکردووە لەوانەش كاککاک ئەحمەدی شێخ. كاتێککاتێک حاجی كاککاک ئەحمەدی شێخ لە حەج گەڕاوەتەوە بە مەبەستی زیارەتی شاهیشاھی كەسنەزانکەسنەزان هاتۆتەھاتووەتە كربچنە،کربچنە، شاهیشاھی كەسنەزانیشکەسنەزانیش بەخۆ و بە دەروێشەوە پێشوازی كردووەکردووە. كاککاک ئەحمەدی شێخ وتی: ئەوەی پێیناكرێتپێی ناکرێت بچێتە بەغدا بۆ زیارەتی غەوسی گەیلانی با بێت و زیارەتی مامم شێخ عەبدولكەریمیعەبدولکەریمی شاهیشاھی كەسنەزانکەسنەزان بكاتبکات.

* ڕشتەی نوور - نیاز مەستی - ٢٠١٨- چاپی یەکەم - هەولێرھەولێر

* سایتی تەریقەتی کەسنەزانی - "[https://www.kasnazan.com/%d8%ad%d8%b6%d8%b1%d8%a9حضرة-%d8%a7%d9%84%d8%b3%d9%8a%d8%afالسيد-%d8%a7%d9%84%d8%b4%d9%8a%d8%aeالشيخ-%d8%b9%d8%a8%d8%afعبد-%d8%a7%d9%84%d9%83%d8%b1%d9%8a%d9%85الكريم-%d8%a7%d9%84%d8%b4%d8%a7%d9%87الشاه-%d8%a7%d9%84%d9%83%d8%b3الكس/ حضرة السيدالسید الشيخالشیخ عبد الكريمالکریم الشاهالشاە الكسنزانالکسنزان (قدس اللهاللە سرهسرھ)] |". ٠٦ی ئایاری 2018-05-06. Retrieved 2021-07-26٢٦ی تەممووزی ٢٠٢١.