پارێزگای خۆراسان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
ھێڵی ٦١:
 
[[پەڕگە:Golden Dome of Imam Reza shrine and Goharshad Mosque - 1976.jpg|وێنۆک|280px|دیمەنێکی ساڵی ١٩٧٦ لە گومەزەکانی [[مزگەوتی ئیمام ڕەزا]] و [[مزگەوتی گەوھەرشاد]] لە مەشھەد، شاری مەشھەد ناوەندی پارێزگای خۆراسانی پێشوو بوو و ئێستاش ناوەندی پارێزگای خۆراسانی ڕەزەوی و دووەمین شاری گەورەی ئێرانە.]]
'''خۆراسان''' ({{بە فارسی|استان خراسان}}، {{Pronunciation|Khorasan pronounce.ogg}}) یەکێک لە پارێزگاکانی پێشووی [[ئێران]] بە ناوەندی [[مەشھەد]] بوو کە ھەتا ساڵی ٢٠٠٤ گەورەترین پارێزگای ئێران بوو، بەڵام دواتر بە سێ پارێزگا دابەشکرا. ناوی ''خۆراسان'' لە زمانی فارسیدا بە مانای ئەم شوێنەیە کە خۆر تێیدا ھەڵدێت.<ref>Compare [[شام|Levant]] and [[مەشریقی عەرەبی|Mashriq]].</ref> ئەم ناوە یەکەمین کەڕەت لە سەردەمی [[ئیمپراتۆریەتیی ساسانی]] لەسەر پارێزگای ڕۆژھەڵاتی پارس داندرا<ref name=EncyclopediaBritannica>{{cite web|title=Khorāsān|url=https://www.britannica.com/place/Khorasan-historical-region-Asia|website=britannica.com|publisher=Encyclopædia Britannica, Inc.|access-date=8 December 2018}}</ref> و لە ئاخرەکانی [[سەدەکانی ناوین]] بۆ ناوچەی دەوروبەری [[ماوەرانەھر]] بەکارھێنرا.<ref>Svat Soucek, [https://books.google.co.uk/books/about/A_History_of_Inner_Asia.html?id=7E8gYYcHuk8C&redir_esc=y ''A History of Inner Asia''], [[Cambridgeزانکۆی Universityکامبریج|Cambridge University Press]], 2000, p.4</ref><ref>C. Edmund Bosworth, (2002), [http://www.iranicaonline.org/articles/central-asia-iv 'CENTRAL ASIA iv. In the Islamic Period up to the Mongols'] ''Encyclopaedia Iranica'' (online)</ref><ref>C. Edmund Bosworth, (2011), [http://www.iranicaonline.org/articles/mawara-al-nahr 'MĀ WARĀʾ AL-NAHR'] ''Encyclopaedia Iranica'' (online)</ref>
 
زۆربەی خەڵکی پارێزگاکە لە موسڵمانانی [[شیعە]] پێکدەھاتن،<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/04/31/438437/ Khorasan] tasnimnews Retrieved 1 September 2020</ref> ئەم پارێزگایە بەشی ڕۆژاوای [[خۆراسان|خۆراسانی گەورەی]] مێژویی لەبەر خۆی دەگرت.<ref>Dabeersiaghi, Commentary on Safarnâma-e Nâsir Khusraw, 6th Ed. Tehran, Zavvâr: 1375 (Solar Hijri Calendar) 235–236</ref> سنوورەکانی نوێی پارێزگای خۆراسانی ئێران بە جۆری فەرمی لە ئاخرەکانی سەدەی نۆزدەھەم داندرا.<ref name=EncyclopediaBritannica>{{cite web|title=Khorāsān|url=https://www.britannica.com/place/Khorasan-historical-region-Asia|website=britannica.com|publisher=Encyclopædia Britannica, Inc.|access-date=8 December 2018}}</ref> لە ساڵی ٢٠٠٤ ئەم پارێزگایە بە سێ بەشی جیا دابەشکرا.<ref>{{cite web| url=http://english.aljazeera.net/NR/exeres/2B2C2624-ECBE-473A-AF89-A62AF91E7550.htm| title=Iran breaks up largest province| first=Al-Jazeera Satellite Network| last=Online edition| access-date=2006-04-30| url-status=dead| archive-url=https://web.archive.org/web/20060520194602/http://english.aljazeera.net/NR/exeres/2B2C2624-ECBE-473A-AF89-A62AF91E7550.htm| archive-date=20 May 2006| df=dmy-all}}</ref>